Koronavırýs: Qazaqstandyq vaktsınanyń tıimdiligi qandaı

ALMATY. QazAqparat – Koronavırýstan qazaqstandyq vaktsınany jasaýshy ǵalym, professor Lespek Kútimbetov otandyq vaktsına ázirliktiń qandaı fazasynda ekenin aıtty, dep habarlaıdy QazAqparat tilshisi.

Onyń aıtýynsha, QR BǴM Ǵylym komıteti Bıologııalyq qaýipsizdik problemalarynyń ǵylymı-zertteý ınstıtýty 5 vaktsına daıyndap jatyr.

Olardyń ekeýi synaqtan ótkizilýde.

«Birinshi vaktsına – ınaktıvtendirilgen vaktsına. Ol 2020 jyldyń mamyrynda DDSU-da tirkelgen. Bul vaktsına klınıkalyq kezeńge deıingi synaqtan ótken. ıAǵnı, janýralarǵa tekserildi. Sońǵy kezeń – maımyldarǵa tekserilip jatyr. Ekinshi vaktsına – sýbbirliktik vaktsına tamyzda tirkelgen. Bul ónim de klınıkalyq kezeńge deıingi synaqtan ótti. Ekeýiniń de nátıjesi jaqsy, ekeýi de qaýipsiz, tıimdiligi joǵary», - dedi professor.

Onyń ishinde «QazCovid-in» dep atalatyn bireýi erikti adamdarǵa synalyp úlgergen. Qazir synaqtyń 2 fazasynan da ótti.

«Birinshi fazasynda 18 ben 50 jas aralyǵyndaǵy 44 adamǵa egildi. Ekinshi fazasy 30 qarashada aıaqtaldy. Ony 50 jastan asqan 200 adamǵa salyp kórdik. Klınıkalyq zertteýler oń nátıje kórsetip otyr. Vaktsına ımmýnogendik belsendilik týdyrady. COVID-19-dan qorǵaıdy», - dedi professor.

Lespek Kútimbetov shilde aıynda vaktsınany oılap tabýǵa atsalysqan birneshe ǵalym ony óz aǵzalaryna synap kórgenin aıtty.

Qazir olardyń barlyǵy densaýlyǵyna shaǵymdanbaıdy. Koronavırýs juqtyrǵandarmen birge júre beredi.

«Klınıkalyq synaqtan ótip jatqan eriktilerdiń qanyn teksergende qandaǵy antıdenelerdiń tıtri óte joǵary bolǵan. Bul, antıdeneler vırýsty beıtaraptandyryp aǵzaǵa taralýynyń aldyn alady. Bes aı ótkenine qaramastan, antıdeneler aǵzada áli joǵary bolyp tur. Bizge áli de vırýstan qaýip tónip turǵan joq. Immýnıtet 6 aıǵa deıin turaqty bolady dep josparlap otyrmyz», - dedi professor Kútimbetov.

Onyń aıtýynsha, jeltoqsannyń sońynda «QazCovid-in» vaktsınasynyń úshinshi synaq kezeńi bastalady. Nátıjesi oń shyqqan jaǵdaıda, QR DSM maquldaýynan soń, kópshilikke paıdalanýǵa bolady.

«Úshinshi fazada birneshe myńdaǵan erikti qatysady. Koronavırýspen bir ret aýyryp turǵandar da qatysatyn bolady», - dedi ol.

Professordyń aıtýynsha, qalǵan 3 vaktsınanyń ekeýi – vektorlyq, úshinshisi - gendik ınjenerııa ǵylymynyń jemisi.

«Vırýs shtamdary alyndy. Óndiris negizi daıyn. Tek óndiris tehnologııasyn standartızatsııadan ótkizip, ımmýnobıologııalyq qasıetin baǵalaý qaldy. Besinshi vaktsına – tiri vaktsına. Kelesi jyly qańtardan bastap onyń vaktsınalyq qasıetin tekseretin bolamyz. Immýnogendik qasıeti boıynsha bul vaktsınalar birinen-biri asa erekshelenbeıdi. Tek daıyndaý tehnologııalary boıynsha ǵana ózgeshe. Inaktıvtendirilgen vaktsına vırýlentti vırýstan jasalady. Biz olardy óltirip, ımmýnostımýlıator preparattarmen qalypqa keltiremiz. Sýbbirliktik vaktsına úshin vırýstyń tek syrtqy aqýyzdary ǵana alynyp, basqa mıkroaǵzaǵa qondyrylady. Sodan ósip shyqqan bıomassaǵa adıývanttar (ımmýnostımýlıatorlar) qosylyp vaktsına jasalady. Vektorlyq vaktsınalarǵa adıývant qosylmaıdy. Bundaı vaktsınalardy álemniń kóptegen elderi oılastyrýda. Al tiri vaktsınany Úndistan men Qazaqstan ǵana qarastyryp jatyr. Basqa elder jaıly estigenim joq», - dedi professor.

Lespek Kútimbetov qazaqstandyq vaktsına ımmýnogendik qasıeti boıynsha reseılik «Spýtnık V»-dan kúshtirek bolatynyn jetkizdi.