The Washington Times: Қозоғистон фуқаролар фаоллиги ва аёллар ҳуқуқ ва имкониятларини кенгайтириш орқали демократияни мустаҳкамламоқда

None
None
VASHINGTON. Kazinform – The Washington Times (АҚШ) газетасида Қозоғистондаги сўнгги сиёсий ислоҳотлар ҳақида мақола чоп этилди.

Мақола муаллифи – Лондон сиёсий тадқиқотлар марказининг ходими, 20 йиллик тажрибага эга АҚШ денгиз пиёда аскар корпусининг фахрийси, Трамп Ветеранлар Кенгашининг ҳамраиси Джесси Джейн Дафф. У сайловларда аёллар ва ёшлар учун квоталар берилишини «барча демократик ислоҳотчилар ва фаоллар учун улкан сейсмик ютуқ» дея таърифлади:

...Қозоғистон Марказий Осиёдаги давлатдир ва сўнгги йилларда у мураккаб демократик ислоҳотларни амалга оширган мамлакатнинг ажойиб намунасига айланди.

Президент Трамп 2018 йил январ ойида Оқ уйда Қозоғистоннинг собиқ президенти Нурсултон Назарбоев билан учрашди. Сиёсий жараёнда демократик жараённинг ўзига хос траекториясини ҳисобга олган ҳолда, Оқ уй маъмуриятининг Қозоғистонга бўлган муносабати ўзига хосдир.

Жорий йил август ойида Қозоғистонда бўлиб ўтадиган сиёсий праймериз олдида «Nur Otan» партияси очиқ ва сиёсий рақобатни рағбатлантириш, сиёсий жараёнда фуқаролик фаоллигини ошириш ва мамлакатда аёллар ва ёшлар учун имкониятларни кенгайтириш учун бир қатор ноёб демократик протоколлар имзолади.

Президент Қасим-Жомарт Тоқаев бу ислоҳотларни парламент мухолифати олдида ҳимоя қилган. Қозоғистон тарихида биринчи марта очиқ праймериз ўтказилади. Бу ҳукмрон партиянинг номзодлари ва жамоатчилик вакиллари ўртасида самарали ўзаро алоқаларни ўрнатишга ёрдам беради. Ушбу модел, шунингдек, номзодларни чет элда молиялаштиришни тақиқлаш бўйича кўрилган чоралар орқали номзодлар ўртасидаги рақобатни кучайтиради.

Шунингдек, номзодлар ўртасида барча фуқаролар учун очиқ бўлган оммавий мунозаралар ҳам бўлиб ўтади. Бу уларга овоз беришда изчил қарорлар қабул қилиш имконини беради. Муҳокама шунингдек, «Nur Otan» партияси томонидан Қозоғистонда яратилган ва жорий қилинган тизимнинг демократик хусусиятини қўллаб-қувватлашга ёрдам беради.

Дастлабки танлов жараёнида партия томонидан киритилган квоталар тизими Қозоғистондаги демократик ислоҳотлар ва ривожланиш кўламини акс эттиради. Дастлабки жараёнда номзодларнинг камида 30 фоизи аёллар, 20 фоизи ёшлар бўлиши керак. Ушбу икки квотани шакллантиришни рағбатлантириш икки томонлама хусусиятга эга.

Биринчидан, аёллар квотаси - бу аёлларнинг ҳуқуқлари ва имкониятларининг кенгайиши, уларнинг сиёсий ва фуқаролик жараёнларида иштирок этишига ёрдам беради. Ёшларга келсак, бу уларни сайловларда ва демократик жараёнда иштирок этишга ундайди. Праймериз ёш авлодга ҳукмрон партияда раҳбар лавозимларига сайланиши ва ҳукумат қарорларида қатнашиши мумкин бўлган номзодларни танлашга имкон беради.

«Nur Otan» партияси ташаббуси билан ўтказилган ушбу ислоҳотлар Қозоғистонда янги сиёсий маданиятнинг таркибий қисмидир. Бу рақобатбардош сиёсий фалсафа ва мамлакат манфаатларини ҳимоя қиладиган қарашларни акс эттирадиган партия. Бу ривожланаётган демократик маданият музокаралар олиб бориш ва фикр алмашиш, шунингдек, фуқаролик фаоллигини оммага намойиш этиш қобилиятини намойиш этади.

Гарчи бундай квоталар ишлаб чиқариш тажрибаси Бельгия, Франция ва Германия каби Ғарбий Европанинг ривожланган давлатларида мавжуд бўлса-да, бу Қозоғистон каби Марказий Осиёда ривожланаётган ривожланаётган давлатлар учун мисли кўрилмаган омил. Бу демократик ислоҳотчилар ва фаоллар учун қийин ва сейсмик ютуқ.

Америка фуқароси сифатида, бизнинг иттифоқдошларимиз сингари, бизнинг қимматбаҳо демократик моделимиз ва сайлов жараёнимизга тақлид қилишга уринаётган бошқа халқларни кўриш мен учун жуда ёқимли.

Сиёсий тизимда узоқ муддатли ва самарали демократик ислоҳотларни илгари суриш ташаббуси билан чиққан Қозоғистон каби мамлакатларнинг истиқболи катта. Биз бундай ҳаракатларнинг амалга оширилишини ва улар керак бўлганда тан олинишини таъминлашга мажбурмиз. Хусусан, Қозоғистон ва «Nur Otan» партияси катта ҳурматга лойиқдир.

Жесси Жейн Дуфф,

Лондон сиёсий тадқиқотлар марказининг ходими, 20 йиллик тажрибага эга АҚШ денгиз пиёда аскар корпусининг фахрийси, Трамп Ветеранлар Кенгашининг ҳамраиси
Сўнгги хабарлар