Матоли ниқоблар қанчалик ҳимоя қилади
- Тиббий ва матоли ниқоб қайси бири вирусдан яхшироқ ҳимоя қилади?
- Ниқобни танлаш инсоннинг қаерга бориши ва нима қилишига боғлиқ. Дорихоналарда сотиладиган оддий ва арзон тиббий ниқоблар нафас олиш тизими ва юз терисини ҳаводаги юқумли касалликлардан ҳимоя қилади.
Матоли ниқобларига келсак, агар улар тўғри кийилган бўлса N95 ва оддий тиббий ниқоб каби вирусларни ўз ичига олган ҳаво томчиларини фильтрлашади. Ниқоб нафас олиш пайтида аэрозолларни тўсиб қўяди, улар матога ёки фильтрга тушиб, вирус миқдорини камайтиради. N95 респиратор асосан шифокорлар томонидан тавсия этилади.
- Матоли ниқобини кийганда қандай материални танлаш керак?
- Матоли ниқобларни коронавирус аломатлари бўлмаган соғлом одамлар кийишлари мумкин. Бундай ниқоблар бир неча қатламлардан иборат бўлиши керак. Терига тегадиган қатлам зич тўқилган матодан (пахта) тайёрланиши керак. Аксинча, сиртки қатлам томчилар ва намликка чидамли материалдан тайёрланиши керак. Бу полиэстер ёки пахта аралашмалари каби синтетик матолар бўлиши мумкин. Кийилган матоли ниқобларни, совун билан иссиқ сувда камида 60 даража ювиш керак. Кирли ёки нам ниқобларни кийманг ва нафас олишни қийинлаштирадиган ниқоб кийманг. Америкалик олимлар ниқоб тикиш учун турли матоларнинг самарадорлигини синовдан ўтказдилар. Матолар катта томчиларни механик равишда мато толалари билан ушлайди, кичик нано-томчилар эса электростатик тортиш орқали ушлайди.
Зич пахта, табиий ипак, фланель ва шифон энг самарали мато ҳисобланади. Кўп қатламли ниқоблар 90% ҳаво фильтрлаш самарадорлигини кўрсатиши мумкин.
- Ҳеч кимга сир эмаски, кўп одамлар бир ниқобни бир неча кун ёки ҳатто ҳафталар давомида кийиб олиб, ёпиқ жойларда ишлатишни оқлашади. Бу ҳақда нима деб ўйлайсиз - ниқобни алмаштириш қанчалик муҳим?
- Вируслар мато юзасида сақланиб, унда тўпланиб қолади. Айниқса, коронавирус билан зарарланган ниқоблар юзга қайта тегиши мумкин. Кундалик фойдаланиш учун белгиланган вақт ёки тавсия этилган ниқоблар сони йўқ. Ҳаммаси нима қилишингизга боғлиқ. Аммо, агар сизнинг ниқобингиз ифлос, нам ёки шикастланган бўлса, уни янгисига алмаштиришингиз керак.
- Ниқоб кийганингизда аксириш ёки йўталиш яхшими, бу ҳолда нима қилиш керак?
- Ниқоб билан ёки тирсак билан ёпиб аксириш, йўталишингиз мумкин. Шу тарзда сиз бошқаларни зарарли микроблар ёки вируслар бўлиши мумкин бўлган ҳаво томчиларидан ҳимоя қиласиз. Коронавирус одамдан одамга аксириш ёки йўтал орқали ҳаво томчилари орқали юқади. Вируслар ўз-ўзидан «саёҳат қилмайди», улар ҳаводаги томчилар билан юқади. Бу аэрозоль дейилади. Жуда катта зарралар узоққа учмайди, аммо майда томчилар ҳавода узоқроқ туриши ва бошқаларга тарқалиши мумкин.
Муаллиф: Айжан Серикжанқизи