Март ойида лотин алифбосининг сўнгги версияси тасдиқланади

NUR-SULTAN. Kazinform – Март ойида лотин алифбосининг сўнгги версияси тасдиқланади. Бу ҳақда бугун Қозоғистон Республикаси Маданият ва спорт ишлари вазирлиги Тил сиёсати қўмитаси раисининг ўринбосари Адилбек Қаба маълум қилди, деб хабар беради Kazinform мухбири.

«Маълумки, Қозоғистон Президенти Қасим-Жомарт Тоқаев лотин алифбосига асосланган қозоқ алифбосини такомиллаштириш вазифасини қўйди. Ушбу топшириқдан сўнг уч-тўрт ой ичида олимлар тўртта сессия ўтказдилар. Ўша йиғилишларда алифбонинг бир нечта вариантлари кўриб чиқилди. Ҳаммаси бўлиб, бугунги кунгача 40дан ортиқ алифбо лойиҳалари қабул қилинди. Шулардан 30 таси олимлар томонидан расман кўриб чиқилган. Ҳеч бир лойиҳа эътибордан четда қолмади. Биз ҳаммасини таҳлил қилдик ва муҳокама қилдик ва барча керакли маълумотларни ҳисобга олдик. Биз уларнинг муаллифларига жавоб бердик», - деди.

Қўмита раиси ўринбосарининг сўзларига кўра, ушбу лойиҳалардан тўрттаси танлаб олинган ва қайта муҳокама қилинган. 4 феврал куни ушбу лойиҳалар республика миқёсида муҳокамага қўйилди.

«Олимлар дуч келган муаммолардан бири шундаки, олдинги кирилл алифбосидаги нечта ҳарф бўлса, бу ерда ҳам шунча бўлиши керак деган тамойил бор, аммо бундай ёндашув ярамайди. Маълумки, бизнинг тилимизда бошқа тиллардан ўзлаштирилган кераксиз товушлар мавжуд. Лотин ёзувига ўтиш, шунингдек, мамлакатимизнинг нотинч даврларида мажбуран киритилган товушлардан халос бўлишнинг асосий омилларидан биридир. Агар илгари 42 та ҳарф бўлса, энди 31 ёки 32 та бўлиши мумкин. Бироқ, шунинг ўзи қозоқ тилидаги товушларнинг ўзига хос хусусиятларини тўлиқ ифодалаши мумкин», - деди Адилбек Қаба.

Унинг сўзларига кўра, Тил сиёсати қўмитаси, 14 феврал куни минтақалардаги тил бўлимлари иштирокида миллий очиқ муҳокамалар ўтказди. Таклиф этилган лойиҳалар бўйича ҳудуддаги филологлар ва тилшунослар ўз мулоҳазаларини билдирдилар. Ушбу ва бошқа баҳс-мунозаралар асосида 20 феврал куни Алматидаги олимлардан иборат ишчи гуруҳ таклиф қилиниб, ҳар бир лойиҳадан фойдаланган ҳолда битта лойиҳани ишлаб чиқилди ва тасдиқланди.

«Президент маъмурияти раҳбарининг биринчи ўринбосари Маулен Ашимбаев олимлар билан учрашув ўтказди ва ушбу масалани муҳокама қилди. У эрда баъзи харфларни қайта кўриб чиқиш топширилди. Ушбу лойиҳа деярли Президент девони томонидан маъқулланган. Битта-иккита ўзлаштирилган товушлар тўғрисида умумий фикрга келишгина қолмоқда. 13 март куни барча олимлар учун катта йиғилиш бўлиб ўтади. Шу йиғилишда маъқул кўрилган алифбо тасдиқланиб, Ҳукумат комиссиясига тақдим этилиши керак», - деди у.

Муаллиф: Марлан Жиембай