ҚР Марказий сайлов комиссияси хорижий дипломатларга сайлов жараёнини тушунтирди
«Бу Қозоғистон мустақилликка эришганидан кейин еттинчи марта ўтказилган президент сайловидир. Буни мамлакатда демократия ривожининг яна бир муҳим босқичи деб ҳисоблаш мумкин. Бу сайлов халқимизга Қасим-Жомарт Тоқаевнинг уч йиллик президентлиги, адолатли Қозоғистон позицияси ҳақида фикр юритиш имконини беради. Бу галги сайловда турли сиёсий қарашларга эга олти нафар номзод кураш олиб боради ва сайловни рақобатбардош руҳда ўтказиш учун барча шарт-шароит белгиланган. Президентликка номзодлар орасида нафақат сиёсий партиялар, балки турли уюшмалар вакиллари ҳам бор. Қайд этиш жоизки, тарихимизда илк бор икки нафар аёл президентликка номзод бўлди. Бу Қозоғистоннинг демократик ривожланишидаги навбатдаги қадамдир. Кўп йиллардан буён Қозоғистонда гендер тенглигини таъминлаш, аёлларнинг бизнес ва сиёсатдаги ролини ошириш чоралари кўрилмоқда. Ҳозир бу саъй-ҳаракатлар самарасини кўряпмиз. Албатта, овоз бериш Қозоғистон нуқтаи назарини чинакам акс эттирган тақдирдагина сайлов натижалари Президентга аниқ ва кучли мандат беради. Шу тариқа Ҳукумат сайловни адолатли ва шаффоф ўтказиш ниятида. Президент Қасим-Жомарт Тоқаев сайлов кампанияси қонунга мувофиқ, кўплаб маҳаллий ва халқаро кузатувчилар иштирокида ўтказилишини бир неча бор таъкидлаган», — деди Мухтар Тлеуберди.
Мухтор Тлеубердининг таъкидлашича, президент сайлови халқаро ташкилотлар ва Қозоғистонда аккредитациядан ўтган дипломатик корпус томонидан назорат қилинади.
«Биз барча кузатувчилар билан ўзаро ҳамкорликка ва сайловларга холис баҳо беришга умид қиламиз. Қозоғистон жаҳон ҳамжамиятининг масъулиятли аъзоси эканлигини таъкидлаб ўтмоқчиман, шунинг учун биз сайловни миллий қонунчилик ва халқаро стандартларга мувофиқ ўтказишга тўлиқ тайёрмиз», — деди спикер.
Вазир, шунингдек, бўлажак сайловнинг бир қанча жиҳатларига тўхталиб ўтди.
«Биринчидан, июн ойида қабул қилинган конституциявий ўзгартиришлар ва ислоҳотлардан сўнг Президентга Давлат раҳбари бўлган даврда бирон-бир сиёсий партияга аъзо бўлиши тақиқланди. Бу Президентнинг сиёсий курашда иштирок этишига йўл қўймаслик ва рақобатга таъсир ўтказиш мақсадида қилинган. Айнан шунинг учун ҳам президент йил бошида ҳукмрон АМАNАТ партияси раислигидан воз кечди. Шундай қилиб, аввалги сайловлардан фарқли ўлароқ, амалдаги Президент сиёсий партия аъзолигига кўрсатилмайди
Иккинчидан, ўтган йили қонунчиликка ўзгартиришлар киритилгандан сўнг, сайлов бюллетенларига «Мен ҳаммасига қаршиман» банди киритилди. Ушбу устун келгуси сайловларда кучга киради. Энг муҳими, Президентликнинг янги муддати. 1 сентабр куни Президент Қасим-Жомарт Тоқаев президентлик муддатини қайта сайланиш ҳуқуқисиз етти йил билан чеклашни таклиф қилди. Унинг айтишича, президентлик ваколатининг бир муддат билан чекланиши Давлат раҳбарига миллий тараққиётнинг стратегик вазифаларига максимал даражада аҳамият беришга ёрдам беради. Буни мамлакатимиз учун ҳақиқий демократик туртки дейиш мумкин. Ягона етти йиллик муддат ҳокимиятни монополлаштириш хавфини бартараф қилади ва демократиянинг асосий тамойилларини мустаҳкамлайди», — деди Ташқи ишлар вазири.
Унинг сўзларига кўра, бўлажак сайловлар мамлакатда амалга оширилаётган кенг кўламли ислоҳотлардан сўнг ўтказилади. Бундан 10 кун аввал Давлат раҳбари фуқаролик жамияти вакиллари иштирокида июн ойидаги референдумда қабул қилинган 6 та муҳим қонунни имзолади. Ушбу қонунларнинг кучга кириши сиёсий тизимни демократлаштиришга, Президент ваколатларини чеклаш ва Парламентнинг давлат ҳокимияти тармоқлари ўртасидаги ролини кучайтиришга доир назорат ва мувозанат тизимини янада такомиллаштиришга хизмат қилмоқда.
«Парламент сайловлари келаси йилнинг биринчи ярмига белгиланган. Ушбу сайлов цикли сиёсий, давлат ва иқтисодий тизимларимизни жонлантиради, давлат бошқарувини сезиларли даражада модернизация қилади. Умид қиламизки, президент ва парламент сайловларида халқ кенг кўламда иштирок этади. Ватанимиз келажагини белгилашда фуқароларимиз ҳал қилувчи рол ўйнаши керак. Глобал геосиёсий муаммолардан келиб чиқиб, бўлажак сайловлар нафақат Қозоғистон, балки халқаро ҳамжамият учун ҳам муҳим аҳамиятга эга. Халқаро инқирозлар глобал беқарорлик ва хавф-хатарнинг сабаби эканлиги ҳаммага аён. Шундай қилиб, барқарор ва гуллаб-яшнаган Қозоғистон халқаро ҳамжамият манфаатига хизмат қилади, чунки мамлакатимиз кенг кўламли глобал ҳамкорлик, савдо ва дипломатияни ривожлантиришга интилмоқда. Мазкур сайлов ушбу мақсадларга эришишга хизмат қилмоқда. Биз халқаро ҳамкасбларимиз ва бугун бу ерда вакиллик қилаётган мамлакатлардан ҳамкорлик ва қўллаб-қувватлашни кутамиз», — дея қўшимча қилди Мухтар Тлеуберди.
Муаллиф: Айжан Серикжанқизи