Қозоғистонлик ёш олимлар сунъий йўлдош конструкторларини ихтиро қилишди

NUR-SULTAN. Kazinform – Қозоғистонлик олимлар сунъий йўлдош конструкторлари, инсультдан кейинги реабилитация тренажерларини ва титан имплантларини ишлаб чиқдилар, деб хабар беради Kazinform ҚР Таълим ва фан вазирлиги матбуот хизматига асосланиб.

Кичик Ер йўлдошларининг инновацион конструкторлари Ал-Фаробий номидаги Қозоғистон миллий университети олимлари томонидан ихтиро қилинган. Қурилма ўқувчиларга ва талабаларга космик кемаларни лойиҳалаш ва қуриш асосларини ўргатиш учун мўлжалланган. Ускуналар давлат тилида дастурий таъминот ва зарур ўқув материаллари билан жиҳозланган.

Аввалроқ, Илон Маск компанияси ОТМ олимлари томонидан ишлаб чиқилган «Al-Farabi-2» наносўлдошини учирган эди.

«Конструктор билан ишлаш талабаларнинг технология соҳасидаги кўникмаларини ривожлантиради. Улар ушбу космик кема дизайнида амалий билимларга эга бўладилар. Конструктор ёрдамида талаба ўзининг наносўлдошини йиғиб, гелий балон ёрдамида стратосферага юбориши мумкин. Шуни таъкидлашни истардимки, 2017 йили ҚазМУнинг «Al-Farabi-1» биринчи наносўлдоши космосга учирилди. 2018 йили Илон Маск компанияси бизнинг университетда яратилган «Al-Farabi-2» иккинчи наносўлдошини учирди», - деди Ал-Фаробий номидаги Қозоғистон Миллий университети Фан ва технологиялар парки директори Амирхан Темирбаев.

Шунингдек, ҚазМУ олимлари физика қонунларини ўрганиш учун кўчма аппарат ва дастурий комплексни яратдилар. Ускуналар ёрдамида турли хил лаборатория текширувларини ўтказиш мумкин. Комплекс бошқа ускуналарга нисбатан бир қатор афзалликларга эга. Мобил аппарат ва дастурий таъминот комплекси ихчам ва ҳаракатчан: бутун комплекс портатив чамадонга ўралган ва батареядан ишлайди.

Д. Серикбаев номидаги Шарқий Қозоғистон техника университети олимлари тиббий имплантлар намуналарини ишлаб чиқариш учун тажриба-саноат майдончасини яратди. Маҳсулотлар маҳаллий хомашёдан - юқори сифатли титандан тайёрланган. Лойиҳа юқори технологияли саноат импортини алмаштиришга қаратилган. Маҳаллий имплантларнинг нархи анча паст, яъни фуқароларнинг ижтимоий заиф қатламлари учун мавжуд.

«Травматология ва ортопедия илмий-тадқиқот институти олимлари билан биргаликда 12 дан ортиқ талаб қилинадиган имплантларни аниқладик. Бизнинг янги титан кейджери умуртқалараро дискларни алмаштириш учун ишлатилади. Улар тузилиши ва хусусиятлари билан одам суякларига жуда ўхшаш. Биз имплантларни 3D-принтерда чоп этамиз ва ҳозирда экспериментал моделлар клиник синовлардан ўтмоқда. Титанли имплантларнинг инсон танасига тез мослашиши кузатилмоқда», - деди Д. Серикбаев номидаги Шарқий Қозоғистон техник университети марказининг илмий ходими, PhD доктори Бағдат Азаматов.

Dulaty University талабалари инсультга чалинган беморларни реабилитация қилиш учун инновацион тренажерлар ишлаб чиқдилар. Улар «Science Slam-Қазақстан» илмий-оммабоп шоусида ўз янгиликларини тақдим этишди ва ёш олимлар ўртасида ўтказилган танлов ғолиблари бўлишди.

«Биз олдимизга инсульт билан оғриган беморларни реабилитация қилиш учун арзон ва самарали тренажер ишлаб чиқиш вазифасини қўйдик. Қулай дизайн туфайли тренажерлар ёрдамида турли мушак гуруҳларига машқларни бажариш учун ишлатилиши мумкин. Сиз юк даражасини ва камон кучланишини ўзгартиришингиз мумкин. Шунингдек, тренажерлар ёрдамида индивидуал курсларни ташкил қилиш мумкин, бу эса инсультга чалинган беморларни реабилитация қилиш жараёнини сезиларли даражада тезлаштиради. Уй тренажерларининг яна бир афзаллиги - уларнинг қулайлиги. Тренажерлар металл, ёғоч ва теридан қилинган. Шунинг учун улар жуда бардошли ва чидамлиликка эга», - деди ишлаб чиқувчилардан бири, ёш олим Александр Скалкин.