Қозоғистонда чет эллик ишчилар учун пенсия тизими қандай
Евроосиё иқтисодий иттифоқи тўғрисидаги шартномада пенсия масаласини тартибга солиш бўйича алоҳида халқаро шартномани ишлаб чиқиш кўзда тутилган. Шу муносабат билан тегишли келишув ишлаб чиқилди ва 2019 йил 20 декабрда давлат раҳбарлари томонидан имзоланди. Ушбу келишувнинг асосий мақсади ишчиларнинг пенсия ҳуқуқларини шакллантириш, таъминлаш ва амалга ошириш, ишчиларнинг пенсияларини тайинлаш ва экспорт қилиш, шунингдек, пенсия таъминоти соҳасида аъзо давлатлар ўртасидаги ҳамкорликни мустаҳкамлаш билан боғлиқ муаммоларни ҳал қилишдан иборат.
ҚР Меҳнат ва аҳолини ижтимоий ҳимоя қилиш вазири Биржан Нуримбетовнинг сўзларига кўра, Европа Иттифоқига аъзо давлатларда турли хил пенсия тизимлари мавжуд. Масалан, Беларусьда жамғариб бориладиган пенсия тизими мавжуд эмас. Бошқа мамлакатларда турли хил сақлаш тизимлари мавжуд. Пенсия тизимини молиялаштириш ва пенсия жамғармаларини тақсимлаш усулларида ҳам фарқлар мавжуд. Бундан ташқари, пенсия тизимлари тузилиши, яъни пенсия ёши, ҳажми, иш стажи ва бошқа параметрлари бўйича фарқланади.
«Айни пайтда доимий яшовчи чет эл фуқаролари пенсия билан таъминлаш масаласи ҳал қилинган. Вақтинчалик ишчилар учун бу масала ҳал қилинмаган. Шунинг учун ушбу шартноманинг кучга кириши меҳнат соҳасида пенсия таъминоти масалаларини тартибга солишга имкон беради. Хусусан, иш билан таъминланган давлат фуқаролари ва ишчиларининг тенг ҳуқуқлилиги таъминланади. Ҳар бир давлат ўз ҳудудида иш стажи даврлари учун пенсия тўлайди. Ҳар бир аъзо давлат пенсия олиш ҳуқуқини белгилайди ва унинг миқдорини ўзининг миллий қонунчилигига мувофиқ ҳисоблаб чиқади», - деди вазир.
Вазирнинг сўзларига кўра, келишувга биноан Қозоғистон меҳнат қонунчилигига миллий қонунчиликда белгиланган тартибда фақат жамғариб бориладиган пенсия тизимидан пенсия тўловларини тақдим этади.
«Биз битимни амалга ошириш бўйича ваколатли орган сифатида Ягона жамғариб бориладиган Пенсия жамғармасини ташкил қиламиз», - деди Биржан Нуримбетов.
Муаллиф: Руслан Ғаббасов