Қозоғистон пул-кредит сиёсатини кучайтириши мумкин - Халқаро валюта жамғармаси таҳлили

None
None
NUR-SULTAN. Kazinform – Халқаро валюта жамғармасининг (ХВЖ) Қозоғистондаги миссияси раҳбари Николас Бланшер (Nicolas Blancher) Қозоғистонда иқтисодий ўсишни таъминлаш шартлари ва омиллари ҳамда Қозоғистон Миллий банкининг пул-кредит сиёсатини таҳлил қилиб чиқди, деб хабар беради Kazinform.

Марказий банкларнинг жаҳондаги инфляция босимига таъсири ва Қозоғистон Миллий банкининг пул-кредит сиёсатини кучайтириши тўғрисида

Доимий инфляция босимига жавобан бутун дунё бўйлаб марказий банклар нархлар барқарорлигини сақлаб қолиш ва пул-кредит сиёсатини кучайтиришга ҳаракат қилмоқда. Қозоғистонда базавий ставканинг ошиши инфляция спиралини «тарқатиб юбормаслик» ва миллий валюта курсининг пасайиши ва долларлашувнинг кучайишига йўл қўймаслик имконини берди. Инфляцияни мақсадли даражага қайтариш ва инфляция кутилмаларини барқарорлаштириш учун Қозоғистон Миллий банки бундай қарорлар иқтисодий фаолликни секинлаштиришига қарамай, пул-кредит сиёсатини янада қаттиқлаштириши керак бўлиши мумкин.

Нархларнинг барқарорлиги макроиқтисодий барқарорлик, барқарор иқтисодий ўсиш ва кўп аҳоли турмуш даражасини сақлаб туриш шартидир. Инфляция эса камбағаллардан олинадиган солиқ деб аталади.

Қозоғистонда инфляцион таргетлаш тартиби ҳақида

Қозоғистон инфляцион таргетлаш режимига ўтишда маълум муваффақиятларга эришди. Ушбу режимда марказий банкнинг мақсадли кўрсаткичи иқтисодий ўсиш, пул массаси ёки валюта курси эмас, балки инфляция даражаси ҳисобланади. Шундай қилиб, Қозоғистон Миллий банки асосий эътиборни мамлакатда нархлар барқарорлигини таъминлашга қаратмоқда, бу эса 2015 йилдан бошлаб мослашувчан валюта курси билан биргаликда мамлакатга инфляцион кутилмаларни бартараф этишга ва ташқи иқтисодий зарбаларни юмшатишга ёрдам беради. Шу билан бирга, инфляцияни таргетлаш режимига ўтиш ҳали тугалланмаган: иқтисодиётни янада диверсификация қилиш, долларлашувни камайтириш, ташқи иқтисодий зарбалар шароитида иқтисодиётнинг реактивлигини чеклаш зарур. Катта узоқ муддатли салоҳият мавжуд бўлиб, Қозоғистон Миллий банкининг 2030 йилга мўлжалланган пул-кредит сиёсати стратегиясида ушбу муаммоларнинг бир қаторига комплекс ечимлар кўзда тутилган.

Қозоғистон Миллий банкига иқтисодий ўсиш бўйича қўшимча мандат бериш ғояси ҳақида

Николас Бланшетга кўра, Миллий банк учун унинг мустақиллигига «сояни босадиган» қўшимча ваколатлар ҳақида ўта эҳтиёткорлик билан гапириш керак. Нархлар ошиб бораётган шароитда бир нечта мақсадларга эришиш пул-кредит сиёсатининг самарадорлиги ва ролини пасайтириш демакдир.

Аксинча, халқаро тажриба шуни кўрсатадики, Қозоғистон Миллий банки фақат битта мақсадни биринчи ўринга қўйиши керак. Соддалаштирилган кредитлаш дастурларида иштирок этиш ва бошқа фискал фаолият каби асосий бўлмаган фаолият турларини босқичма-босқич бекор қилиш аллақачон пул-кредит сиёсати самарадорлигини оширишга, марказий банк мустақиллиги ва аҳолининг унга бўлган ишончини оширишга хизмат қилмоқда.

Қозоғистонда иқтисодий ўсишни таъминлаш учун зарур шарт-шароитлар ва омиллар ҳақида

Дунёда бўлгани каби, Қозоғистондаги ҳам ҳозирги иқтисодий вазият кўплаб зарбаларга дучор бўлмоқда, жумладан, COVID-19 пандемиясининг таъсири, етказиб бериш занжиридаги узилишлар ва Украинадаги уруш ва Россияга қарши санкциялар. Бу муаммоларни бартараф этишда кўплаб давлат органлари иштирок этмоқда, уларнинг манфаатларига аҳолининг ижтимоий ҳимояга муҳтож қатламларини ҳимоя қилиш, узоқ муддатли ривожланиш, ижтимоий сиёсат киради.

Фискал сиёсат чоралари, назарий жиҳатдан, ички талаб ва иқтисодий ўсишни қўллаб-қувватлаш учун, айниқса юқори инфляция пул массасининг ўсиш қобилиятини чеклайдиган даврларда қўлланилиши мумкин. Қозоғистонда ҳам вазият худди шундай, нефт даромадларининг ошиши туфайли давлат харажатлари ошиши мумкин. Албатта, бунда солиқ-бюджет сиёсати иқтисодиётни қўллаб-қувватлаш, фискал ва макроиқтисодий барқарорликни сақлаш ўртасидаги мувозанатни таъминлаши керак. Узоқ муддатли истиқболда иқтисодий ўсиш учун таркибий ислоҳотлар муҳим аҳамиятга эга ва бу, албатта, Қозоғистонда, ҳозирда давлат иқтисодиётда устун рол ўйнайди. Ишбилармонлик муҳитини яхшилаш, бозор иқтисодиётига ўтишни давом эттириш, диверсификацияни ошириш ва хусусий секторда янги иш ўринлари яратиш зарур.

Шу нуқтаи назардан, Қозоғистон марказий банкининг асосий мандати нарх барқарорлиги кафолати сифатида қайта кўриб чиқилиши мумкин эмас. Қозоғистон Миллий банки, агар унга аниқ ваколатлар аниқланса, аҳолининг ишонч даражаси юқори бўлса ва инфляция кутилмаларини мувофиқлаштира олса, натижаларга эришиши мумкин.


Сўнгги хабарлар