Қадимий Култўбе кулолчилик буюмлари тикланмоқда

NUR-SULTAN. Kazinform – Қозоқ илмий-тадқиқот маданият институтининг «Култўбе тарихий ёдгорликларини тиклаш» лойиҳаси доирасида тарихчилар нафақат тарихий жойларни, балки археологик қазишмаларда топилган ноёб кулолчилик буюмлари ва уларнинг қисмларини ҳам тиклашмоқда, деб хабар беради Kazinform мухбири.

Тарихчиларнинг фикрига кўра, Култўбе шаҳрида 2020 йилда дала ишлари пайтида топилган XV-XVIII асрларга мансуб сопол буюмлар кўплаб омиллар таъсирида асл Туркистон услубини акс эттиради. Қозоқ илмий-тадқиқот институти илмий ходими Ерлан Қазизовнинг сўзларига кўра, Култўбе шаҳрида топилган ва ҳозирда қайта тикланаётган кулолчилик буюмлари минтақа ижодий маданиятининг ёрқин намунасидир. Унда маҳаллий кулолларнинг диди ва маҳорати акс этади.

«Археологик керамикани тиклашда нафақат археологлар ва тарихчилар, балки профессионал рассомлар ҳам иштирок этадилар. Масалан, реставрация пайтида менга туркистонлик рассом, кулол Динара Срожитдинова ёрдам беради. Бу жуда меҳнат талаб қиладиган, аммо жуда қизиқ жараён. Буюмнинг қисмларини тўлиқ йиғиш осон эмас. Ҳаммасини катта-кичик қисмларгача йиғиш керак», - деди лойиҳанинг катта илмий ходими, археолог Ерлан Қазизов.

Археолог Ерлан Қазизов реставрация қилган сопол лаган

Кулол, рассом Динара Срожитдинова сопол идишларни тиклаш жараёнида

Қайта тикланган сопол буюмлар. XV- XVIII асрлар, Култўбе шаҳри.

Қайта тикланган сопол буюмлар. XV- XVIII асрлар, Култўбе шаҳри.

Яқинда топилган экспонатлар XVI – XVIII асрларга тегишли бўлиб, жигарранг, яшил, тўқ сариқ ва бошқа ранглардаги ёзувлари бўлган ноёб сариқ керамика турига мансуб. Бироқ, умуман олганда, XV–XVIII асрларга оид Култўбе кулолчилиги ёрқин ва мазмунли ранг, барглар, гулларнинг асл композицион талқини билан ажралиб туради.

Маҳаллий тадқиқотчилар маҳаллий ҳунармандчиликнинг илмий томонига унчалик аҳамият бермай келдилар. Е.А.Смағуловнинг Туркистон ҳунармандлари ҳақида атиги битта мақоласи бор. Шу сабабли бугунги кунда тақдим этилган экспонатлар минтақанинг бадиий маданияти ва маҳаллий ҳунармандчилигини ўрганишда бебаҳо ҳисса бўлиб хизмат қилади«, - дейди этнограф ва археолог, «Култўбе тарихий обидаларини тиклаш« лойиҳасининг етакчи тадқиқотчиси Айсулу Ержигитова.

Реставрация қилинган керамика буюмлар. Товоқлар ва чойнаклар. XVIII-XIX асрлар, Култўбе шаҳри.

«Бу шаҳарда турли хил заргарлик буюмлари топилган. Ушбу экспонатлар ҳақида кўпроқ маълумотни «Култўбе шаҳри» археологик паркининг расмий веб-сайтида ва бизнинг Facebook (@kultobe) ҳамда Instagram (@kultobe) саҳифаларимизда топиш мумкин. Ушбу манбалар Eurasian Resources Group (ERG) молиявий кўмаги билан амалга оширилаётган лойиҳанинг муҳим натижаларини намойиш этади», - деди лойиҳанинг бош илмий ходими, маданиятшунос Жанерке Шайғозова.

Муаллиф: Аян Бекенўғли