Холокостдан омон қолган Майкл Грюнбаум вафот этди
«Дунёнинг қаердадир қуёш бор. Ҳолокост ҳақида гувоҳлик» номли хотираларида Грюнбаум нацистлар унинг болалигини Чехословакияда қандай йўқ қилгани ва ўсмирлик чоғида тўрт марта ўлимдан қутулиб қолгани ҳақида ҳикоя қилиб берди.
У ўз хотираларини 80 ёшида ёзган ва шу тариқа ўз оиласидаги юрак изтироблари, жасорат ва тирик қолишга бўлган ашаддий истак хотираларини сақлаб қолган.
«Холокостни бошдан кечириш катта масъулият - эслаш, айтиш ва ҳеч қачон унутмаслик масъулиятидир. Мен сизни Холокост сабоқларидан фойдаланиб, бу дунёда бузилган нарсаларни тузатишга таклиф қиламан», - деди Грюнбаум ва бу дунёни яхшироқ жойга айлантириш учун ўзингиздан бошлашингиз кераклигини қўшимча қилди.
Ўлими куни 92 ёшли муаллиф Zоомда иккита дарс берган. У Бруклиндаги уйида юрак етишмовчилигидан вафот этди.
Майкл Грюнбаум 1930 йил 23 августда туғилган ва Прагада ўсган. Болалигида у профессионал футболчи бўлишни орзу қилган. Аммо футбол ҳақидаги орзулар рўёбга чиқмади. 1939 йилда Германия Чехословакияни босиб олишни бошлади, бу кун Грюнбаум ҳеч қачон унутмайди.
Урушдан сўнг АҚШга кўчиб ўтди, Массачусетс технология институтини қурилиш муҳандислиги бўйича бакалавр даражасини, Йель университетида шаҳарсозлик бўйича магистрлик даражасини олди. Рафиқаси билан Бруклинга жойлашдилар ва учта ўғилни тарбиялашди.
Майклнинг ўғли Дэвид, у «ақл бовар қилмайдиган одам эканлигини таъкидлади. Концлагердаги тажрибалари туфайли умрининг охиригача оптимист эди. У бундан ҳам баттар бўлмаслигини биларди».
Майкл ўз фарзандларига қатъиятлиликни ўргатган: «Сиз хоҳлаган нарсангизга эришишдан ҳеч қачон воз кечмаслигингиз керак», деди у.
Майклнинг онаси Терезиндан озод этилганидан кейин ёзган мактубидан бир сатр илҳомлантирган «Дунёнинг бир жойида қуёш бор» китобини нашр этгандан сўнг, у ўзининг хотираларини 19 тилга таржима қилиш устида ишлади.
Фото: Suzanne Кreiter/Globe Staff