Хитойлик олимлар Ашина сулоласи билан боғлиқ генетик тадқиқотнинг дастлабки натижаларини эълон қилди
Ахборот манбасига кўра, Шанхайдаги Фудань университети Илмий-техникавий археология институти етакчи илмий ходими Вэнь Шаоцин бошчилигидаги тадқиқот гуруҳи тарихий шахснинг суякларини генетик экспертизадан ўтказди. Хитой Чжоу сулоласига ўтган Турк хоқонлиги ҳукмдори Мукан хоқоннинг қизи бўлган малика Ашина номи.
Тадқиқот натижалари яқин кунларда «Journal of Systematics and Evolution» да «Ancient Genome of Empress Ashina reveals the Northeast Asian origin of Göktürk Khanate» сарлавҳаси остида чоп этилади.
Вэнь Шаоциннинг таъкидлашича, сўнгги пайтларда хитойлик олимлар туркий, Сяньби ва Ғарбий Ся мамлакатлари ҳукмрон сулолалари геномини ўрганишда катта муваффақиятларга эришдилар ва дунёда биринчи марта қадимги ҳукмрон сулоланинг геном кетма-кетлигини аниқладилар.
Олимнинг сўзларига кўра, Ашина сулоланинг келиб чиқиши ҳақида бир қанча тахминлар қилинган. Қиролича Ашина суякларидан олинган генетик маълумотлар шуни кўрсатадики, Ашина сулоласи Шимолий-Шарқий Евроосиёда пайдо бўлган.
«Бизнинг ишимизда қўлга киритилган генетик маълумотлар Ашина оиласи Евросиёнинг шимоли-шарқий минтақасидан, аниқроғи, бугунги шимолий-шарқий Хитойдан Россиянинг Байкал ҳудудигача бўлган ҳудуддан келиб чиққанлигини тасдиқлайди. Қолаверса, ашиналар генетик жиҳатдан сўнгги темир даврида яшаган тунгус ва кўчманчи мўғул халқлари жузжан, сяньби, хитан ва мохе қабилалари билан яқинроқ бўлиб, аксинча, туркий халқлар билан жиддий фарқларга эга. Турк хоқонлиги таркибининг хилма-хиллигини кўрсатади. Шунингдек, Ашина сулоласининг замонавий туркий тилли халқларнинг генетик хилма-хиллигига қўшган ҳиссаси жуда чекланган бўлиб, бу бошқа томондан туркийлашув жараёни аҳолининг кўпайиши натижаси эмас, балки маданий тарқалиш модели эканлигини кўрсатади», - дейди Вэнь Шаоцин.
Хитой йилномаларига кўра, 565 йилда Шимолий Чжоу сулоласи 120 кишидан иборат элчилар гуруҳи тузиб, ваъда қилинганидек турк маликасини олиб келиш учун юборилган. Бироқ, Шимолий Ци сулоласининг элчилари уларнинг олдига келиб, малика билан никоҳ қуришди. Муқанхон ҳар икки томоннинг элчиларини ўзида сақлаб қолди. Узоқ давом этган музокаралардан сўнг 568 йилнинг март ойида Муқанхоннинг ўн тўрт ёшли қизи Шимолий Чжоу сулоласи саройига келин бўлиб кирди ва император Ву-ди уни дабдаба билан қабул қилиб, малика Ашина унвонини берди.
Хитой манбаларига кўра, қиролича Ашина ҳаммадан гўзал эди, шунинг учун император уни айниқса яхши кўрар ва доимо ҳурмат қилар эди. Унинг Хитой саройидаги мавқеи жуда юқори бўлади, буни Шоҳ-она, Шоҳ-буви деган фахрий унвонлар тасдиқлайди.
Вэнь Шаоцин жамоаси томонидан қиролича Ашинанинг бош суягига асосланган реконструксия чизмаси
Генетик экспертиза натижалари шуни кўрсатдики, Ашина оиласининг аждоди Шимоли-Шарқий Евроосиё ҳудудидан келган.
Муаллиф: Ерлан Мазан