Бугун Қозоғистон Республикаси Конституцияси куни

NUR-SULTAN. Kazinform - 1995 йилдан бери мамлакатда 30 август Конституция куни сифатида нишонланади, деб хабар беради Kazinform мухбири.

Мустақил Қозоғистон Конституциясининг тарихи 1993 йилдан бошланади. Худди шу йили мамлакатнинг биринчи Конституцияси қабул қилинди.

1995 йилда амалдаги иккинчи Конституция қабул қилинди. Ҳужжат лойиҳасини ишлаб чиқишда Қозоғистоннинг ҳуқуқ соҳасидаги етакчи арбоблари, зиёлилар, сиёсатчилар иштирок этишди.

Сўнгги йилларда бизнинг Конституциямизнинг, айниқса, Франтция Конститутсияси билан кўп ўхшашликлари борлиги ҳақида тез -тез айтилади.

Мустақиллигининг 30 йилида Қозоғистон турли қийинчиликларни босиб ўтди ва ривожланишнинг бир неча босқичларини ортда қолдирди.

Мамлакатнинг сиёсий элитаси ўз қарашларини ва давр талабларига мувофиқ ўз йўналишини бир неча бор янгилаб, аниқлаб берди. Бу ўзгаришларнинг барчаси Конституцияда ўз аксини топган.

Бугунги кунгача Конституция 1998, 2007, 2011, 2017 ва 2019 йилларда ислоҳ қилинган.

1998 йилдаги ислоҳотлар доирасида ҳужжатнинг 19 моддасига ўзгартиришлар киритилди. Бу Президент, Сенат ва Мажилис депутатларининг муддатлари ва ваколатлари аниқланган ҳамда давлат хизматчиларининг юқори ёш чегараси олиб ташланган пайт эди.

Пропорционал сайлов тизими бўйича партия рўйхати асосида Мажлис депутатларини сайлаш амалиёти ҳам 1998 йилги тузатишлардан кейин кучга кирди.

2007 йилдаги ислоҳотлар ўзгаришидан сўнг, пропорционал сайлов тизимининг кўлами кенгайтирилди, шу асосда партия фракцияларини Ҳукумат тузишга жалб қилиш механизми жорий этилди.

Қозоғистон халқи Ассамблеяси конституциявий мақомга эга бўлди ва ўз вакилларини белгиланган квотага мувофиқ Парламент Мажилиси ва Сенатига тавсия эта бошлади.

2011 йилги тузатиш муддатидан олдин президентлик сайловини тайинлаш ва ўтказишнинг конституциявий асосларини қайта белгилаб берди.

2017 йилда Конституциянинг 25 моддасига 33 та ўзгартириш киритилди. «Қозоғистон-2050» стратегияси, бешта институционал ислоҳот концепцияси ушбу ислоҳотдан сўнг сиёсий муомалага кирди.

Конституциянинг 1 -моддасига кўра, Қозоғистон демократик, дунёвий, ҳуқуқий ва ижтимоий давлатдир.

Давлатнинг энг қимматли бойлиги - бу инсон ва унинг ҳаёти, ҳуқуқ ва эркинликлари. Бу - Конституциянинг ўзгармайдиган асосий тамойили.

Муаллиф: Есимжан Нақтибай