2030 йилда Марказий Осиё қандай кўринишга эга бўлади - сўров

ASTANА. Кazinform - Қозоғистон стратегик тадқиқотлар институти эксперт сўрови ўтказди. Респондентлардан 2030 йилда Марказий Осиё минтақасини қандай кўришлари ҳақида сўралган. Респондентларнинг 50 фоиздан ортиғи Марказий Осиёни транзит хабга айлантириш мумкин деб ҳисоблайди, деб хабар беради Кazinform мухбири.

Таниқли халқаро мутахассис Санат Кўшкумбаевнинг «Қозоғистон ва Марказий Осиё ўтмиш ҳамда келажак чақириқлари ўртасида» китоби тақдимотидан сўнг Қозоғистон Стратегик тадқиқотлар институти (ҚСТИ)мутахассислари тадбир иштирокчилари ўртасида эксперт сўрови ўтказди ва қизиқарли натижаларга эришди. ҚСТИ таъкидлашича, ижобий тенденциялар устунлик қилган. Масалан, экспертларнинг фикрича, Марказий Осиёнинг транзит хабга айланиши (56,4 фоиз) давлатлар ўртасидаги рақобатнинг ўсишидан (33,3 фоиз) кўпроқдир. Шунингдек, 2030 йилга келиб минтақада хавфсизликни таъминлаш бўйича Марказий Осиё давлатларининг саъй-ҳаракатларини бирлаштириш (64,1 фоиз) бўлиши мумкин бўлган тенденциялардан бири эканлигини ҳам алоҳида таъкидлаш лозим.

Минтақа мамлакатлари ўртасидаги иқтисодий алоқаларнинг марказий ролини ҳисобга олган ҳолда экспертлар савдо ва транспорт алоқаларига эътибор қаратмоқда. Маршрутларнинг самарали уланиши билан юк ташиш ҳажми табиий равишда ошади, бу транспорт марказига айланиш имкониятини сезиларли даражада оширади. Шу боис респондентларнинг аксарияти, яъни 69,2 фоизи Марказий Осиёда ўсишнинг асосий нуқтаси айнан инфратузилма лойиҳалари эканлигини таъкидламоқда.

Қурилиш саноати ҳам катта аҳамиятга эга. Аҳоли сонининг тезлашиши туфайли уй-жойга бўлган эҳтиёж юқорилигича қолади. Марказий Осиёда ҳар йили 2 миллионга яқин одам туғилади. Бу шуни англатадики, қурилишга сармоя киритилиши иқтисодий ўсиш учун яхши восита бўлади.

Режалаштирилган ёндашувларни амалга ошириш йўли сифатида экспертлар ҳамкорлик бўйича ўзаро ҳамкорлик платформаларининг муҳимлигини қайд этадилар. Шундай қилиб, респондентларнинг аксарияти институционализациянинг ҳозирги даражаси «етарли эмас», Марказий Осиё мамлакатлари ташкилотини яратиш зарур (51,3%), деб ҳисоблашга мойил. Шунингдек, баъзилар бу даражани «қисман етарли» деб ҳисоблайдилар, аммо маълум соҳаларда ҳамкорлик жараёнларини институционализация қилиш зарур. Масалан, транспорт, сув хўжалиги, энергетика, озиқ-овқат хавфсизлиги ва бошқалар.

Фото: ҚСТИ

Муаллиф: Арайлим Мурат