Мажарстандағы жылқы тарихына қатысты көрмеде Ботай мәдениеті таныстырылды

None
None
БУДАПЕШ. ҚазАқпарат - Будапештте Мажарстан Жаратылыстану тарихы мұражайы мен «Мажар-Тұран» ХҚ ұйымдастыруымен жылқыны қолға үйрету тарихы мен эволюциясына арналған көрме ашылды. Шараға ҚР Мажарстандағы елшісі Жәнібек Әбдірашов, сала мамандары мен ғалымдар, дипломаттар қатысты. Бұл туралы ҚазАқпарат халықаралық қордың баспасөз қызметіне сілтеме жасап хабарлайды.

Көрменің ашылу салтанатында жылқыны қолға үйрету, оның аймақтық сипатына қарай түрлері, көшпенділер өркениетіндегі жылқының орны мен оның мажарлардың ежелгі мәдениетімен байланысы туралы айтылды.


Алғаш рет жылқыны қолға үйреткен аймақ ретінде әлемге әйгілі болған Қазақстан аймағындағы Ботай мәдениетіне ерекше орын берілген. Келушілерге Орта Азия мен Шығыс Еуропа даласындағы ат мәдениеті таныстырылды. Қазіргі Қазақстанның солтүстік бөлігіндегі Ботай мәдениетінде қолға үйретілген Пржевальск жылқысының мүсіні (зоолог Имре Исактың жұмысы) көрменің негізгі элементі саналады. Сонымен қатар қолға үйретілген жылқының таралу аймағы туралы Еуразия даласының басқа бөлігіне қатысты соңғы археологиялық генетикалық зерттеулер ұсынылды. Көрмеге арнайы тігілген киіз үй мен ғұн дәуіріндегі салт атты жауынгер мүсіні келушілерге көшпенділер өмірінің негізгі жәдігерлерін танытты. Көрменің келесі маңызды бөлігі ерте орта ғасырлардағы ат әбзелдеріне арналған. Онда ғұндардың жаулап алу дәуіріне жататын ер-тұрман, үзеңгі, ауыздық реконструкциялары қойылды.


Сондай-ақ көрме барысында «Мажар-Тұран» ХҚ президенті, антрополог Андраш Биро жылқының мажар халқының шарушылығында ғана емес, әлеуметтік өмірінде де үлкен мәнге ие екеніне тоқталды. Оның сөзінше, жылқыға деген сүйіспеншілікті оятып, оны өскелең ұрпаққа жеткізуде кәсіби спортшылардан бөлек, ғалымдар мен дәстүршілер де маңызды рөл атқарады. Көрме фотосуретші Фанни Бачскаидың ақалтеке жылқысын бейнелейтін фотосуреттер сериясымен толықты.

Атап өтейік, антрополог Андраш Биро – Еуразия даласының тарихын зерттеуші. Көші-қон процестерін биологиялық модельдеу және түрлі тарихи дәуірде өмір сүрген халықтар популяциясына генетикалық талдау жасап, тарихи экпедициялар ұйымдастырған. «Мажар-Тұран» халықаралық қорының негізгі мақсаты – ерте түркі-ғұн мәдениетін жаңғыртуға ғылыми ортаны тарту, сол саладағы ғылыми зерттеулер арқылы көпшілікке тарихи тамырластықты таныту.


Соңғы жаңалықтар