Маңғыстаудағы сайлау комиссиялары мүшелерінің 81,2%-ында тәжірибе бар
Орталық сайлау комиссиясының төрағасы Нұрлан Әбдіров 19 наурызға тағайындалған Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісі және мәслихаттар депутаттарының кезектен тыс сайлауын әзірлеу мен өткізу шеңберінде 24-25 ақпанда Маңғыстау облысына инспекциялық сапармен барды. Аймаққа сапарға ОСК мүшесі Шавқат Өтемісов пен Ортсайлауком аппаратының қызметкерлері де қатысты.
Іс-шара аясында жергілікті атқарушы органдар, облыстық прокуратура өкілдерінің, аумақтық сайлау комиссиялары мүшелерінің, кандидаттардың сайлауалды штабтары өкілдерінің, ЕҚЫҰ ДИАҚБ сайлауды байқау жөніндегі ұзақ мерзімді миссиясының мүшелері Симоне Брокки мен Адам Древновский, сондай-ақ БАҚ өкілдерінің қатысуымен кеңес өтті.
Нұрлан Әбдіровтің төрағалығымен өткен кеңесте уәкілетті мемлекеттік органдар мен облыстық аумақтық сайлау комиссиясы өңірде сайлаушылар тізімдері бойынша жүргізіліп жатқан жұмыстар, сайлауды ұйымдастырушылық, материалдық-техникалық қамтамасыз ету, мүгедектігі бар азаматтарға сайлау учаскелерінің физикалық қолжетімділігі үшін қажетті жағдайлар жасау, сайлау бюллетеньдерін учаскелерге уақтылы жеткізу және басқа да мәселелер туралы баяндады. Мәселен, облыс әкімінің орынбасары Ұлықбек Тналиев облыста барлығы 247 сайлау учаскесі бар екенін, оның ішінде 4-еуінің жаңадан құрылғанын, 52-сінде шекарасы өзгергенін хабарлады.
Барлық сайлау округтері мен учаскелері материалдық-техникалық жағынан қамтамасыз етілген. Сайлау комиссиялары мүшелерінің 81,2%-ында сайлау өткізу тәжірибесі бар.
Сонымен қатар, ҚР Президентінің жанындағы Мемлекеттік басқару академиясының өңірлік филиалының базасында сайлау комиссияларының 650 қызметкерін оқыту жоспарланған.
Сайлаушылардың белсенділігін арттыру мақсатында облыстың қалалары мен аудандарында 100 ақпараттық билборд, 3 LED-экран және 6 лайтбокс пайдаланылады. Сонымен қатар, облыста халықты ақпараттандыру үшін екі тілде мотивациялық және ақпараттық бейне-, аудио-роликтер көрсетілімі ұйымдастырылды. Сондай-ақ, әлеуметтік желілерде белсенді ақпараттық жұмыс жүргізіліп жатыр, барлық жерде Call-орталықтар жұмыс істейді, онлайн-сервис және жеделхат-бот іске қосылды, онда тұрғындар сайлаушылар тізімінде өздерін тексере алады.
Сондай-ақ, кеңесте атқарылған жұмыстар туралы облсайлауком төрағасы Елубай Әбілов баяндап, облыста 8 аумақтық, 121 аудандық және 247 учаскелік сайлау комиссиясы жұмыс істейтінін хабарлады. Барлығы 2 291 комиссия мүшесі жұмылдырылды. Облыстағы сайлаушылар саны – 418 330 адам.
Облыс бойынша сайлау округтерінің тізімі, олардың шекаралары мен орналасқан жерлері, сайлау учаскелерінің шекаралары және сайлау комиссияларының құрамы туралы мәліметтер облыстық газеттерде жарияланды, тиісті сайлау комиссияларының интернет-ресурстарында орналастырылды.
Аудандар мен қалалардың әкімдіктерімен бірлесіп, үгіттік баспа материалдарын орналастыру үшін 122 орын белгіленді, олардың барлығы стендтермен және қалқандармен жабдықталған. Сондай-ақ, кандидаттардың сайлаушылармен кездесулерін өткізу үшін 57 үй-жай дайындалды.
Кеңес барысында Нұрлан Әбдіров әкімдік пен аумақтық сайлау комиссиясының қызметкерлеріне үгіт материалдарын орналастыру үшін орындардың резервтік санын қамтамасыз етуді тапсырды және кандидаттарға үгіт жұмысы үшін тең мүмкіндіктерді қамтамасыз етудің маңыздылығын атап өтті.
Сондай-ақ, жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасы басшысының орынбасары Жайсангүл Досполова баяндама жасады. Атап айтқанда, ол өңірде сайлауға қатысатын мүгедектігі бар 20 579 азамат тіркелгенін атап өтті. Ерекше қажеттіліктері бар азаматтардың саны 4 бағыт бойынша – 7 174 адам (көру қабілеті бұзылған 1 390 адам, есту қабілеті бұзылған 186 адам, тірек-қимыл аппараты бұзылған 5 542 адам, кресло-арбамен қозғалатын 526 адам).
Оның айтуынша, 247 сайлау учаскесі 190 ғимаратта орналасқан (127 нысан мүгедектігі бар адамдар үшін толық қолжетімді, 49 нысан ішінара қолжетімді).
Сайлау күні 15 «Инватакси» және 13 ым тілі мамандары жұмыс істейді.
Баяндамашыны тыңдап, Нұрлан Әбдіров мүгедектігі бар барлық адамдар үшін дауыс беру мүмкіндігі мен шарттарын қамтамасыз ету маңызды екенін атап өтті. Қажет болса, оларды ақпараттандыруға жеке қарау керек. Сондай-ақ, егер жекелеген сайлаушылар денсаулық жағдайына байланысты сайлау учаскесіне келе алмаса, учаскелік сайлау комиссиясы жазбаша өтініш бойынша осы сайлаушылардың орналасқан жері бойынша дауыс беруді ұйымдастыруы тиіс екенін атап өтті. Мүгедектігі бар адамдарға да осы құқық туралы хабарлау қажет.
Сондай-ақ, семинар-кеңес аясында облыс прокуроры Руфат Құттықов сөз сөйлеп, сайлау процесіне қатысушылардың барлығының заңнаманы сақтауын қадағалауды жүзеге асыру туралы хабардар етті.
ПД бастығының бірінші орынбасары Болатбек Ақшауов сайлау күні полиция қызметкерлерінің жеке құрамы қызмет өткерудің күшейтілген нұсқасына ауыстырылатынын баяндады. Қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге 702 полиция қызметкері жұмылдырылады.
Полиция департаментінің өкіліне жолдаған сөзінде Ортсайлауком басшысы сайлау науқаны кезінде құқықтық тәртіп пен заңдылықты сақтаудың маңыздылығын атап өтті. Дауыс беру күні полиция қызметкерлері сайлау учаскелерінде себепсіз болмауға тиіс деп атап өтті ОСК төрағасы.
Семинар аясында Ортсайлауком басшысы ЕҚЫҰ ДИАҚБ-ның сайлауды байқау жөніндегі ұзақ мерзімді миссиясының өкілдерімен Симоне Брокки (Италия) және Адам Дрновский (Чехия Республикасы) «тік тұрып кездесу» өткізді, олармен конституциялық реформа мен заңнаманың өзгеруіне байланысты ағымдағы науқанның ерекшеліктерін талқылады. Ол Парламент сайлауына әзірлік пен оны өткізу барысында халықаралық байқаудың маңыздылығын атап өтті.
Семинар-кеңестің соңында ОСК төрағасы сайлау комиссиялары Парламент Мәжілісі және мәслихаттар депутаттарының кезектен тыс сайлауын әзірлеу мен өткізу жөніндегі барлық негізгі іс-шараларды бақылауда ұстауы және ел үшін маңызды және жауапты осы науқанды заңға қатаң сәйкес жүргізуге дайын болуы тиіс екенін атап өтті.
Сонымен қатар, семинар-кеңес аясында аумақтық сайлау комиссиялары үшін іскерлік ойын түрінде үш оқыту тренингі өткізілді, оларға 200-ден астам адам қатысты. Тренинг барысында сайлау комиссияларының мүшелері сайлау күні учаскелік сайлау комиссияларының дауыс берушілерді тіркеуден бастап, бюллетеньдер беру және барлық жұмыс аяқталғанға дейін қалай жұмыс істейтінін көрсетті.
Іскерлік ойыннан кейін Нұрлан Мәжитұлы Ақтау қаласы мен облыстың Түпқараған ауданындағы 6 округтік сайлау комиссиясына барды. Округтік сайлау комиссияларында ол осы науқан аясында кандидаттарды ұсыну және тіркеу кезеңдерінде туындаған проблемалық мәселелерге қызығушылық танытты.
Комиссия мүшелерімен кездесу барысында ОСК төрағасы еліміздің сайлау заңнамасы айтарлықтай жаңарғанын, сондықтан комиссия мүшелерін сапалы, толыққанды және үздіксіз оқыту қажеттілігі туындағанын ерекше атап өтті. Ол сайлаушылардың сайлауалды бағдарламаларын орындамауына байланысты депутаттың мандатын қайтарып алу құқығына ие болуына дайын болуға шақырды. Бұл жағдайда заңға сәйкес жаңа сайлау тағайындалады.
Инспекциялық сапар барысында мүгедектігі бар адамдардың сайлау құқықтарын қамтамасыз етуге, оларды қолдаудың әртүрлі нысандарының – компьютермен, аудио және бейне-контентпен, құлаққаптармен, қосымша жарықтандырумен, ұлғайтқыштармен және т.б. жабдықталған дауыс беруге арналған үй-жайда бұрыштардың болуына ерекше назар аударылды.
Ол сондай-ақ, сайлау науқаны ең алдымен, елдің өкілді органдарына алдағы сайлаудың ашықтығын қамтамасыз етуі тиіс сайлау комиссияларының барлық мүшелерінен жоғары кәсібилік пен жауапкершілікті талап ететінін атап өтті.
Өткізілген кездесулердің қорытындысы бойынша Нұрлан Әбдіров аумақтық және округтік сайлау комиссияларының төрағаларына бірқатар нақты тапсырмалар берді.
