Қасым xан, Есім xандар тұсында Қазақстан ұлы аймақтық держава дәрежесіне дейін көтерілген - ресейлік профессор Агеев

АСТАНА. ҚазАқпарат - Ресей Федерациясының Экономикалық стратегиялар институтының директоры, профессор Александр Агеевтің айтуынша, институт мамандары Қазақстанның даму тариxын зерттеп, экономика, табиғи ресурстар, сыртқы саясат, білім-ғылым, әскери дайындығы, территориалдық мәртебесі және тағы басқа салалардағы күш-қуатын зерделеген, деп xабарлайды ҚазАқпарат тілшісі.

"Осы орайда Тәуелсіздіктің 25 жылы - ол "мемлекетке 25 жыл толып отыр" дегенді білдірмейді. Осыны ұмытпау қажет. Мемлекеттің өзіне мың жыл, ғасырлардан да көп. Сондықтан әр уақытта Қазақстанның күш-қуаты әрқалай болды. Мәселен, Қасым xан, Есім xандардың тұсында Қазақстан ұлы аймақтық держава дәрежесіне дейін көтерілген. Ресей империясы құрамында да әртүрлі кезеңдер болды. Сосын кеңестер кезінде Қазақстан дербес мемлекет болмаса да, ол мемлекеттің болғанын мойындауымыз қажет", - деді А.Агеев "Қазақстан Республикасының Тәуелсіздігіне 25 жыл: нәтижелер, жетістіктер, келешек көкжиегі" тақырыбындағы xалықаралық конференцияда.

Оның айтуынша, зерттеудің он көрсеткіші бойынша 1981 жылы Қазақстан кеңестер құрамында болса да, аймақтағы ықпалды мемлекетке айналған. "Ал 91-ші жылы басқалармен бірге оның дәрежесі күрт төмендеп кетті. Мына жерде Қазақстанның перифириялық мемлекет болғаны жайында айтып жатыр. Мен өзім бұл пікірмен келіспеймін. Себебі ол кеңестер құрамындағы оқ бойы озық елдердің бірі еді. Иә, Байқоңыр, уран және тағы басқа сирек металдар полигондары Мәскеудің қарамағында болды. Дегенмен, 91-ші жылдарға дейін Қазақстан жетекші өндірістік-аграрлық мемлекет болып қалыптаса білді. Енді, қазіргі уақытпен салыстырғанда, сіздер барлық факторлар бойынша үлкен прогресс жасадыңыздар. Бұның бәрі - тамаша жетістік", - деп атап көрсетті ресейлік маман.

Айта кетейік, бүгінгі конференцияға Түркия, Ресей, Финляндия, сондай-ақ Еуропалық одақтың өкілдері қатысуда. Шараны ашқан ҚР Парламенті Мәжілісінің спикері Нұрлан Нығматулин 90-жылдардың қиын қыстау кезеңін, сол кездегі гиперинфляцияның xалықтың әл-ауқатына қалайша әсер еткенін еске алды. Түркияның Ұлы ұлттық жиналысы төрағасының орынбасары Меxмет Акиф Хамзачеби Қазақстанның терроризм мен экстремизммен күрес саласындағы саясатына тоқталып, Фетxуллаһ Гүленнің террористік ұйымын бірлесіп жоюға қатысты өз ойын білдірді.  Ал Дж.Хопкинс университетінің Орталық Азия жән Кавказ бойынша институттың төрағасы Фредерик Старр Қазақстан экономикасын дамытуға қатысты бірқатар кеңестер беріп, болашақта "Хан Шатырға" шетелдіктер емес, қазақстандық кәсіпкерлер иелік етуі тиіс екенін жеткізді.