ISO 37001 стандарты қазақстандық экспорттаушылардың шетелдік нарықтарға шығу мүмкіндігін арттырады
Осы стандарт ұйымдарда сыбайлас жемқорлыққа қарсы әрекет етуге және этикалық негізделген мәдениетті дамытуға бағытталған (сыбайлас жемқорлықты қабылдамау мәдениеті).
Халықаралық стандарттарға сәйкес парасатты компания сыбайлас жемқорлықтың алдын алу үшін ақылға қонымды рәсімдердің 6 қағидасын пайдаланады: мөлшерлес рәсімдер; жоғары деңгейдегі бейімділік; тәуекелдерді бағалау; заңдық сараптама; коммуникация (оқытуды қоса алғанда); мониторинг және шолу.
Қазіргі уақытта стандарт әлемде белсенді қолданылады. Оны енгізген компаниялар еуропалық серіктестер арасында өзінің беделі мен бәсекеге қабілеттілігін арттырады. Осыған байланысты Сауда және интеграция министрлігі өз қызметінде сыбайлас жемқорлыққа қарсы шаралар мен тәуекелдерді ұстанатын кәсіпорындар санын арттыру үшін ISO 37001 халықаралық стандартын енгізуге ұмтылуда.
ҚР СТ 3049 – 2017 стандарты қазақстандық тәжірибеге қазірдің өзінде ISO 37001 халықаралық стандартына толығымен сәйкес келеді және «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» ҚР Заңын іске асыру құралы ретінде құрылды.
Аталған стандартты қолдану 2020 жылдан бастап басталады. Ұлттық аккредиттеу орталығы менеджмент жүйесін сертификаттау органдарын аккредиттеуге кіріседі, сол кезде оларға қазақстандық компаниялар мен ұйымдарда сыбайлас жемқорлыққа қарсы стандартты енгізу бойынша өкілеттіктер береді.
Стандартты қолданудың бастапқы кезеңі оқытуды көздейді. Осыған байланысты ҚР Президенті жанындағы Мемлекеттік басқару академиясының қызметкерлері мен сертификаттау органдарының мамандары үшін стандартты әзірлеушілердің бірі - Ванесса Харрисон «ISO 37001: парақорлықпен күрес менеджменті жүйесі. Пайдалану бойынша талаптар мен ұсыныстар» тақырыбында семинар өткізді.
Ванесса Харрисон – әлемдік деңгейдегі үздік ұйымдар арасынан Британдық стандарттар институтын (BSI) ұсынады, ол бүкіл әлем бойынша қазіргі заманғы стандарттар мен сертификаттауды, оның ішінде сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі Британдық стандартты әзірлеп шығарған.
Семинарды Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Мемлекеттік басқару академиясының қолдауымен Қазақстан Республикасы Сауда және интеграция министрлігі ұйымдастырды.
Қазақстан Республикасының Сауда және интеграция вице-министрі Қайрат Төребаев пен Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Мемлекеттік басқару академиясының бірінші вице-ректоры Еркін Дусипов құттықтау сөз сөйледі.
Қайрат Төребаев атап өткендей, Сауда және интеграция министрлігі мұндай семинарларды аккредиттеудің жаңа схемаларын, оның ішінде сыбайлас жемқорлыққа қарсы жаңа халықаралық стандарттарды енгізу арқылы сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың прогрессивті әдістері мен тәсілдерін енгізу үшін Үкіметтің тапсырмасын орындау үшін өткізеді.
Сонымен қатар, ол ISO 37001 қызмет ауқымына қарамастан, сондай-ақ ұйымның жеке, мемлекеттік немесе квазимемлекеттік секторға жататынына қарамастан, кез келген ұйымға енгізілуі мүмкін екенін түсіндірді. Осы стандарт ұйымның мөлшеріне немесе түріне байланысты бейімделуі және тиісті тәуекелдердің алдын алуға ықпал етуі мүмкін.
Бірақ Сауда министрлігі экспорт және сауда саласындағы салалық ведомство ретінде оны қазақстандық компаниялармен пайдалану аса өзекті болып табылады, олар өздерінің экспорттық әлеуетін арттырып қана қоймай, шетелдік нарықтарға шығуды жоспарлап қоймай, сонымен қатар ішкі нарықта белсенді жұмыс істейді.
«Стандарт ірілендіруге қарсы басқару жүйелерін енгізуді қолдауға, ағымдағы бақылауды күшейтуге арналған. Ол сондай-ақ парақорлық тәуекелін төмендетуге ықпал етеді және мүдделі тараптарға сыбайлас жемқорлыққа қарсы бақылау жүйесін енгізу жөніндегі ұйым басшылығының ниетін көрсетеді», - деп атап өтті Қ. Төребаев.
Бұл стандарт сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатты әзірлеуді көздейді. Екі күн ішінде семинарға қатысушылар халықаралық стандарттың құрылымы мен талаптарымен танысады, тәуекелдерді анықтау әдістері, аудит қағидаттары және басқару жүйесінің моделі туралы білім алады, сондай-ақ ISO 37001 қолдану бойынша бастапқы дағдыларды алады.