مەملەكەت باسشىسى «Digital Bridge» حالىقارالىق تەحنولوگيالىق فورۋمىنا قاتىستى
ءۇشىنشى رەت وتكىزىلىپ وتىرعان جيىنعا پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ باسقارۋشى قۇرامى، پرەمەر-مينيستر مەن ۇكىمەت مۇشەلەرى، مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ باسشىلارى، وتاندىق جانە حالىقارالىق ساراپشىلار قاتىستى.
مەملەكەت باسشىسىنا ستارتاپتار اللەياسى تانىستىرىلىپ، Astana Hub IT ەكوجۇيەسىنىڭ قازىرگى جۇمىسى تۋرالى باياندالدى. سودان كەيىن قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ توراعالىعىمەن سيفرلاندىرۋ جۇيەسىن ەنگىزۋ ماسەلەلەرى جونىندەگى كوميسسيانىڭ وتىرىسى ءوتتى.
جيىنعا قاتىسۋشىلاردىڭ ءسوزىن تىڭداعان مەملەكەت باسشىسى پراكتيكالىق، قولدانبالى سيفرلاندىرۋ ماسەلەسى ءبىزدىڭ ستراتەگيالىق مىندەتىمىز جانە مەملەكەتىمىزدىڭ باسىمدىعى ەكەنىن ايتتى.
وسى رەتتە، قاسىم-جومارت توقايەۆ ءبىرقاتار باسىم مىندەتكە نازار اۋدارۋ قاجەت ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
اتاپ ايتقاندا، پرەزيدەنت كورسەتىلەتىن مەملەكەتتىك قىزمەتتىڭ بارلىق ءتۇرىن ۇنەمى جاڭعىرتىپ وتىرۋدىڭ ماڭىزدىلىعىنا نازار اۋداردى.
«مىندەت - قىزمەتتەردى وفلاين رەجيمنەن ونلاين رەجيمگە اۋىستىرۋ عانا بولماۋى كەرەك. «سيفر» كورسەتىلەتىن مەملەكەتتىك قىزمەتتىڭ جانە وعان قاتىستى سۇرانىمداردىڭ، جاۋاپتاردىڭ، كەلىسىمدەردىڭ سانىن قىسقارتۋعا ءتيىس. كورسەتىلەتىن مەملەكەتتىك قىزمەتتەر كەشەندى جانە ساپالى بولۋعا ءتيىس. مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ سيفرلىق ترانسفورماتسياسىن بيۋروكراتيامەن، سىبايلاس جەمقورلىقپەن جانە تيىمسىزدىكپەن كۇرەس قۇرالى رەتىندە قاراستىرعان ءجون»، - دەدى پرەزيدەنت.
قاسىم-جومارت توقايەۆ ۇكىمەتكە «اتامەكەن» ۇ ك پ- مەن بىرلەسىپ، كورسەتىلەتىن بارلىق مەملەكەتتىك قىزمەتكە تەكسەرىس جۇرگىزىپ، ولاردىڭ سيفرلىق تۇرعىدان وڭتايلاندىرىلۋىن قامتاماسىز ەتۋدى تاپسىردى.
مەملەكەت باسشىسى ءىس جۇزىندە ەڭ تۇيتكىلدى دەگەن ەكى سالانى - قۇرىلىس پەن جەر قاتىناستارىن ەرەكشە اتاپ ءوتتى.
مەملەكەت باسشىسى قۇرىلىس سالاسىنداعى جاعداي تۋرالى ايتا كەلە، تەحنيكالىق-ەكونوميكالىق نەگىزدەمەلەردى، جوبالىق-سمەتالىق قۇجاتتاردى جانە مەملەكەتتىك ساراپتامانى ازىرلەۋ كەزىندە قاعاز قۇجاتتاردان سيفرلىق فورماتقا كەزەڭ-كەزەڭمەن كوشۋ قاجەتتىگى تۋرالى مالىمدەدى.
«BIM تەحنولوگيالارىن قولدانۋ ماسەلەسىن قازىرگى نورماتيۆتىك-قۇقىقتىق تۇرعىدان رەتتەۋدى قامتاماسىز ەتۋ كەرەك. بۇل جۇمىستىڭ ورىندالۋ مەرزىمىن ايتارلىقتاي قىسقارتادى، وسى سالاداعى سىبايلاس جەمقورلىقتى ازايتادى، سونداي-اق قۇرىلىس قۇنىن تومەندەتەدى. ۇكىمەتكە اتالعان سالانى سيفرلىق كەڭسە جۇمىسىنداعى باسىمدىقتاردىڭ ءبىرى رەتىندە ايقىنداۋدى تاپسىرامىن»، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.
پرەزيدەنتتىڭ پىكىرىنشە، جەر سالاسىن سيفرلاندىرۋ ءىسى جەر ءبولۋ جانە جەر الۋ كەزەگىنىڭ اشىقتىعىن شەشۋگە سەپتىگىن تيگىزەدى. قاسىم-جومارت توقايەۆ بيزنەس ءۇشىن جەر ۋچاسكەلەرىن تاڭداۋ جانە ءبولۋ ماسەلەسىن تولىق سيفرلاندىرۋدى، جىلجىمايتىن مۇلىكتىڭ ءبىرىڭعاي مەملەكەتتىك كاداسترىن قۇرۋ جۇمىستارىن جەدەلدەتۋدى جانە وسى اقپاراتتىق جۇيەنى 2022-جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىجىلدىعىنان كەشىكتىرمەي ىسكە قوسۋدى تاپسىردى.
«قۇرىلىس جۇمىستارىنىڭ ساپاسىن انىقتاۋ ءۇشىن تسيفرلىق قۇرالداردى بەلسەندى ءارى كەڭ كولەمدە ەنگىزۋ قاجەت. نەگىزگى قۇرىلىس كومپانيالارى تۇرعىن ءۇي، مەكتەپ، اۋرۋحانا، جول جانە باسقا دا الەۋمەتتىك ءمانى بار ماڭىزدى نىساندار سالۋ ءۇشىن مەملەكەت قارجىسىن مولىنان يگەرۋدە. ءبىراق، اشىعىن ايتايىق، ولاردىڭ ساپاسى كوبىنەسە كوڭىلگە قونبايدى. كۇمان تۋعىزادى. بۇل جاعداي ازاماتتاردىڭ نارازىلىق جاساۋىنا الىپ كەلەدى. سوندىقتان ۇكىمەت وسى ماسەلەگە باسا ءمان بەرىپ، سيفرلىق قۇرالداردى قولدانۋعا ءتيىس»، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.
پرەزيدەنت سيفرلاندىرۋ ىسىنە جاۋاپتى ۆيتسە-مينيسترلەر جۇمىسىنىڭ ناتيجەلىلىگىن سىنعا الدى. ونىڭ ايتۋىنشا، ولاردىڭ باستى مىندەتى - كۇندەلىكتى بيۋروكراتيالىق جۇمىس ەمەس، سيفرلىق رەفورمالار مەن وزگەرىستەردى جۇزەگە اسىرۋ.
وسىعان بايلانىستى پرەزيدەنت جىل سوڭىنا دەيىن سيفرلاندىرۋعا جاۋاپتى ءاربىر ۆيتسە-مينيستر ءۇشىن ناقتى KPI ازىرلەۋدى تالاپ ەتتى جانە پرەمەر-مينيسترگە ولاردىڭ قىزمەتىنە قاتىستى ۇستانىمدى قايتا قاراۋدى، كادرلىق قۇرامىنا باعا بەرۋدى تاپسىردى.
قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ پىكىرىنشە، بيزنەس-قوعامداستىق اتسالىسپاي، جالپى مەملەكەتتىك «سيفرلىق سەكىرىس» جاساۋ مۇمكىن ەمەس، ال كومپانيالاردىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگى ولاردىڭ سيفرلاندىرىلۋ دەڭگەيىمەن انىقتالادى.
«Siemens» كومپانياسىنىڭ باعالاۋى بويىنشا، وتاندىق ونەركاسىپتىك كاسىپورىنداردىڭ 80 پايىزىندا اۆتوماتتاندىرۋ دەڭگەيى وتە تومەن، ياعني يندۋستريا 2.0 دەڭگەيىندە.
ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىن، ءبىز يندۋستريا 4.0 داۋىرىندە ءومىر ءسۇرىپ جاتىرمىز. بۇل - اسا اۋقىمدى ماسەلە. ونىڭ تالاپتارىنا تۇجىرىمدامالىق جاعىنان دا، پراكتيكالىق تۇرعىدان دا ناقتى ءارى لايىقتى جاۋاپ بەرۋ كەرەك. سيفرلىق شەشىمدەردى قولداۋدىڭ ءتيىمدى قۇرالدارىن، ەڭ الدىمەن، وڭدەۋ سەكتورىندا كەڭەيتۋ كەرەك»، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.
پرەزيدەنت وتاندىق IT يندۋسترياسىنىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگىنە ارنايى توقتالدى. قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ پىكىرىنشە، بۇل سالاداعى بارلىق وتاندىق بيزنەس ىشكى نارىققا، كوپ جاعدايدا، مەملەكەتتىك جانە كۆازيمەملەكەتتىك سەكتورلاردىڭ سۇرانىمدارىنا جاۋاپ بەرۋگە باعىتتالعان. «IT شەشىمدەردىڭ ەكسپورتى وتاندىق ەكونوميكانى ءارتاراپتاندىرۋدىڭ ماڭىزدى باعىتتارىنىڭ ءبىرى بولا الادى جانە بولۋعا ءتيىس. ءبىز العاشقى قادامداردى جاسادىق. بۇگىن كورمەدە باسەكەگە قابىلەتتى IT ونىمدەردى، سونداي-اق بىلىكتى ءارى جاس IT كوماندالاردى كوردىك. ولارعا جان-جاقتى كومەك كورسەتۋ كەرەك»، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.
سونىمەن قاتار پرەزيدەنت IT ءبىلىم بەرۋ ساپاسىنا نازار اۋدارىپ، بۇل ماسەلەنى ۇلتتىق دەڭگەيدەگى مىندەت رەتىندە اتادى.
«ۇكىمەتكە IT كادرلاردى جاپپاي دايارلاۋعا جەكەمەنشىك IT مەكتەپتەردى تارتۋ ماسەلەسىن قاراستىرۋدى تاپسىرامىن. مەملەكەتتىك باسقارۋداعى IT بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋ جۇيەسىنە ەرەكشە نازار اۋدارۋ قاجەت. مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەر تەحنولوگيالىق ترەندتەردى تۇسىنۋگە، وقيعالار مەن دەرەكتەردى جۇيەلى تۇردە تالداي بىلۋگە ءتيىس. ولار IT بيزنەسپەن ءبىر تىلدە سويلەۋى كەرەك»، - دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
مەملەكەت باسشىسى ەلىمىزدەگى ينتەرنەت پەن بايلانىس ساپاسىنا كوڭىلى تولمايتىنىن ايتتى.
«قازىرگى كەزدە ناقتى ەمەس نارسەنى ساتۋ قالىپتى جاعدايعا اينالدى. ولار ينتەرنەت پارامەترلەرىنىڭ ءبىرىن جارنامالايدى دا، شىن مانىندە مۇلدە باسقاسىن ۇسىنادى. جاقسارىپ جاتقان ەشتەڭە جوق. ماعان بەرىلگەن مالىمەت بويىنشا، ءتىپتى ەلوردانىڭ وزىندە، ءسوز بەن ءىستىڭ الشاقتىعى 40-50 پايىزعا دەيىن جەتەدى. بۇل، شىن مانىندە، تۇتىنۋشىلاردى الداۋ دەگەن ءسوز. مۇنداي ورەسكەلدىكتى دوعارۋ كەرەك. ۇكىمەتكە اكىمشىلىك قۇرامدى زاڭدىق نەگىزدە بەكىتۋدى جانە بۇنداي زاڭ بۇزۋشىلىقتار ءۇشىن سانكتسيالار بەلگىلەۋدى تاپسىرامىن. ءبىز ۇنەمى قازاقستاننىڭ اۋماعى ءجۇز پايىزعا جۋىق ينتەرنەتپەن قامتىلدى دەپ ايتىپ ءجۇرمىز. كانەكي ماسەلەنىڭ باسىن اشىپ الايىق، وسى ءىس جۇزىندە راستالعان اقپارات پا الدە جوق پا؟ نەمەسە ويىمىزداعىنى شىندىق دەپ سانايمىز با؟» - دەدى پرەزيدەنت.
قاسىم-جومارت توقايەۆ جەكە مالىمەتتەردىڭ قاۋىپسىزدىگىنە دە ەرەكشە توقتالدى.
«سيفرلىق ينفراقۇرىلىم قالىپتاستىرۋ ماسەلەسى، ونىڭ قاۋىپسىزدىگىنە دەگەن جاۋاپكەرشىلىكتى قوسا جۇكتەيتىنىن ءتۇسىنۋ كەرەك. ياعني، جەكە مالىمەتتەر قۇقىقتىق تۇرعىدان دا، فيزيكالىق جاعىنان دا ساپالى قورعالۋعا ءتيىس. بۇل مەملەكەتتىك جۇيەلەرگە عانا ەمەس، مەملەكەتپەن تىعىز ينتەگراتسيالانعان جالپى تسيفرلىق ەكوجۇيەگە دە قاتىستى. ۇكىمەت ازاماتتاردىڭ جەكە دەرەكتەرىنىڭ جوعالۋىنا جانە ۇرلانۋىنا قاتىستى جاۋاپكەرشىلىكتى قاتاڭداتۋ جونىندە زاڭنامالىق وزگەرىستەر توپتاماسىن ازىرلەۋى كەرەك، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.
پرەزيدەنت جيىندى سوڭىندا كوميسسيا مۇشەلەرى مەن شاقىرىلعان ساراپشىلارعا مازمۇندى پىكىرتالاس جاساعاندارى ءۇشىن العىس ايتتى.
سونداي- اق بارلىق ستەيكحولدەردىڭ اتسالىسۋى كوميسسيانىڭ جۇمىسىن جاڭا دەڭگەيگە كوتەرىپ، قازاقستاننىڭ سيفرلىق ترانسفورماتسياسىن قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەتىنىنە سەنىم ءبىلدىردى.
سونىمەن قاتار جيىن بارىسىندا سيفرلىق دامۋ، يننوۆاتسيالار جانە اەروعارىش ونەركاسىبى ءمينيسترى باعدات مۋسين، McKinsey Company كومپانياسىنىڭ اعا سەرىكتەسى توماس ۋولتەر يشەرۆۋد، Huawei كومپانياسىنىڭ ەۋرازيالىق وڭىرلىك وكىلدىگىنىڭ پرەزيدەنتى دەنيەل چجوۋ، «قازاق تەلەكوم» ا ق باسقارما ءتوراعاسى قۋانىشبەك ەسەكەيەۆ جانە StrategEast جاڭا ەكونوميكا ورتالىعىنىڭ پرەزيدەنتى اناتولي موتكين ءسوز سويلەدى.