اقبوكەندەر ميلليون گەكتار جايىلىمدى تاپتاپ تاستاعان
بەيبىت داۋموۆتىڭ 400 گەكتار جەرى بار. ونىڭ تەڭ جارتىسىن ءداندى داقىل ەگۋ ءۇشىن پايدالانادى. «ءبىراق سوڭعى كەزدە ەگىننىڭ بىتىك شىقپاۋى سۋدىڭ نەمەسە تۇقىمنىڭ ازدىعىنان ەمەس، اقبوكەندەرگە بايلانىستى بولىپ تۇر»، - دەيدى. كيىكتەر بۇل اۋداندا جايىلىم مەن ەگىندى تاپتاپ جاتىر. كيەسى بار جانۋاردى اتۋعا تىيىم سالىنعان. وسىعان بايلانىستى فەرمەر ۋچاسكە اۋماعىن توق وتكىزەتىن ەلەكتر سىمدارىمەن قورشاپ العان. ءبىراق دالا جانۋارى قورشاۋدىڭ ءبىر بولىگىن بۇزىپ ۇلگەرگەن.
بەيبىت داۋموۆ، شارۋا قوجالىعىنىڭ باسشىسى:
- وسى ەگىن شارۋاشىلىعىمەن اينالىسىپ كەلە جاتقانىما بيىل 6 جىل بولدى. ارپا، بيدايمەن اينالىسىپ كەلە جاتىرمىن. بىلتىر 100، بيىل 200 گ ا ەكتىم. بىلتىر ەلەكترقورشاۋمەن قورشادىم. ەندى مالدى جاقسى ۇستايدى. جىلقى مەن سيىر وتە المايدى. ءبىراق كيىك كوپ بولعان سوڭ، ەلەكترقورشاۋدى ءۇزىپ كەتىپ، جازداي الىستىق. ەلەكترقورشاۋدىڭ جارتىسى پايداعا اسپادى. بيىل قايتادان جاڭادان ساتىپ الىپ جاتىرمىز.
بەيبىت داۋموۆ سياقتى كيىكپەن الىسىپ جۇرگەن شارۋا كوپ. بۇكىل ەل بويىنشا جابايى شوپقورەكتىلەر جۇزدەگەن مىڭ گەكتار ەگىس القاپتارىن تاپتاپ، جەپ قويدى. ديقاندار اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگىنەن شىعىننىڭ وتەلۋىن سۇراپ وتىر. ءبىراق بۇل ءبىر اپتالىق نەمەسە ءبىر ايلىق شارۋا ەمەس. الدىمەن ارنايى زاڭ شىعارۋ كەرەك. كەيىن عارىشتان تۇسىرىلگەن فوتوسۋرەتتەر ارقىلى جايىلىمدىق جەرلەردىڭ قالاي جويىلعانىن دالەلدەۋ قاجەت.
ايحان سۇلتان، ق ر ا ش م دەپارتامەنتى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى:
- وتەماقى اۋىل شارۋاشىلىعى نەمەسە ەكولوگيا مينيسترلىكتەرىنەن بەرىلەدى دەپ ايتا المايمىن. ول ۇكىمەت تاراپىنان دا بەرىلىپ قالۋى مۇمكىن. ءبىراق ەڭ الدىمەن، بىزگە نورماتيۆتىك- قۇقىقتىق بازانى قۇرۋ كەرەك. ول ءۇشىن ادىستەمەلەردى ازىرلەۋگە قاجەتتى قۇزىرەتتىلىك بەكىتىلەدى. بۇل ماسەلەنى ءالى تالقىلاپ جاتىرمىز. جىل سوڭىنا دەيىن ناقتى شەشىمگە كەلەمىز دەپ ويلايمىن.
دەپارتامەنتتەگىلەر ماسەلە سالدارىمەن ەمەس، سەبەبىمەن كۇرەسۋدى ۇسىنىپ وتىر. ماسەلەن، كيىكتەردىڭ پوپۋلياتسياسىن رەتتەۋ كەرەك. وسىدان 10 جىل بۇرىن اقبوكەندەر نەبارى 20 مىڭعا جۋىقتاپ، ولاردى سانىن ارتتىرۋعا كۇش سالعان بولساق، قازىر جاعداي مۇلدەم باسقا. بىلتىرمەن سالىستىرعاندا بيىل دالا بوكەندەرى 40 پروتسەنتكە كوبەيىپ، سانى ەكى ميلليونعا جەتتى.
سەرگەي سكليارەنكو، قازاقستان بيوارتۇرلىلىگىن ساقتاۋ قاۋىمداستىعىنىڭ عىلىم جونىندەگى ديرەكتورى:
- اقبوكەندەردىڭ قارقىندى پوپۋلياتسياسىن ۇتىمدى پايدالانۋعا بولادى. بەلگىلى ءبىر بولىگىن تابيعي جاعدايدا باعىپ، مال شارۋاشىلىعىنىڭ ءبىر سالاسىنا قولدانۋ كەرەك. 21 -عاسىردا دالا جانۋارىن ءۇي جانۋارىنا اينالدىرۋ - الەمدىك تاجىريبەدە بار نارسە. اقبوكەن ەتىن وندىرۋگە رۇقسات بەرىلسە، زاڭسىز اڭشىلىقتى تىيۋ قيىن بولادى. ويتكەنى قايتادان بوكەندەردىڭ جويىلۋ قاۋپى تۋادى. اربانى سىندىرباي، وگىزدى دە ولتىرمەي شەشىم قابىلداۋ وڭاي بولمايىن دەپ تۇر. اقبوكەن ءمۇيىزىنىڭ ءداستۇرلى قىتاي مەديتسيناسىندا ماڭىزى زور. كيىك مۇيىزدەرىن پايدالانۋعا قاتاڭ باقىلاۋ ورناتپاي، اڭشىلىققا رۇقسات بەرسەك، 2000 -جىلدارداعى جاعداي قايتالانادى. دالا بوكەندەرىنىڭ سانى كۇرت ازايادى.
«الداعى ۋاقىتتا اقبوكەن ساۋداسىمەن اينالىسۋ ءۇشىن تولىق مەملەكەتتىك مونوپوليا كەرەك» ، - دەيدى ەكولوگتار.
ەكولوگتاردىڭ ايتۋىنشا، قازىر ءالىپتىڭ ارتىن باعاتىن ۋاقىت ەمەس. دەرەۋ ارەكەت ەتۋ كەرەك. ايتپەسە كەلەسى جىلى اقبوكەندەردىڭ سانى 3 ميلليونعا جەتۋى مۇمكىن. بۇل عالىمدار مەن ورمان شارۋاشىلىعى كوميتەتى وكىلدەرى كۇن تارتىبىندە تۇرعان تۇيتكىل. ءبىراق وكىنىشتىسى، ونى تەز شەشۋدىڭ ناقتى جوسپارى جوق. ويتكەنى ەشقانداي تاراپ جاۋاپكەرشىلىك الۋعا اسىقپايدى.
www.24.kz