الەمدەگى مۇزدىقتار جىلدام ەرىپ جاتىر
ءبىر جاعىنان مۇزدىقتاردىڭ ەرۋى جىلدامداعان. 1975 -جىلدان بەرى گيمالاي تاۋلارىنداعى مۇزدىقتىڭ تورتتەن ءبىر بولىگى جوعالدى. ماڭگىلىك مۇز - انتاركتيدا مەن اركتيكادا ءجىبي باستاعان. ەندى مۇنىڭ ءبارى كليماتقا قالاي اسەر ەتىپ جاتىر؟
كليماتتىڭ وزگەرۋى انتاركتيدادا عانا ەمەس بيىك تاۋلارداعى مۇزدىقتارعا اسەر ەتىپ جاتىر. اۋا تەمپەراتۋراسىنىڭ جىلىنۋىنان گيمالاي تاۋلارى وزگەرە باستادى. توبەسى ۇنەمى اپپاق بولىپ جاتاتىن ەۆەرەست سوڭعى 30 جىلدا 25 مەتردەي مۇزدىعىنان ايىرىلعان. بۇدان جەرگىلىكتى حالىق تا جاپا شەگىپ وتىر.
انگ سەرينگ، جەرگىلىكتى تۇرعىن:
- گيمالايدا تەمپەراتۋرا جەر شارىنىڭ وزگە ايماقتارىنا قاراعاندا تەز كوتەرىلىپ، مۇزدىقتار جىلدام ەرىپ جاتىر. وسىنىڭ كەسىرىنەن ونىڭ شىڭدارى قارايىپ، تاۋداعى كولدەر قۇرعاپ كەتىپ جاتىر. باياعىدا تازا سۋ الۋ ءۇشىن مۇزداردى ەرىتۋشى ەدىك. قازىر مۇنداي قاجەتتىلىك جوق. ويتكەنى ولاردىڭ ەرۋىنەن توعاندار كوبەيگەن. مۇزدىقتاردىڭ ەرۋىنەن دۇنيەجۇزىندەگى مۇحيتتاردىڭ ارناسى اسا باستادى. زەرتتەۋلەرگە جۇگىنسەك قازىر الىپ ايدىنداردىڭ دەڭگەيى جىل سايىن 4 ميلليمەترگە ۇزارادى. ءبىر قاراعاندا از بولىپ كورىنگەنمەن، عاسىر سوڭىندا جاعالاۋلارعا جاقىن جاتقان كوپ ەلدى مەكەندى سۋ باسۋ قاۋپى بار.
سيۋزاننا مەكلەنبۋرگ، ەۋروپالىق عارىش اگەنتتىگىنىڭ كليمات جونىندەگى بيۋرو باسشىسى:
- ءبىزدىڭ ونداعان جىلدار بويى جۇرگىزگەن زەرتتەۋلەرىمىز كليماتتىڭ وزگەرۋىن انىق كورسەتىپ وتىر. اۋا تەمپەراتۋراسىنىڭ ىسۋىنان مۇحيت سۋلارى كوتەرىلىپ جاتىر.
دۇنيەجۇزىلىك مەتەرولوگيالىق ۇيىمنىڭ مالىمەتتەرىنە سۇيەنسەك، عالامدىق جىلىنۋدان 1970 -جىلداردان بەرى دۇنيەجۇزىندەگى مۇزدىقتاردىڭ قالىڭدىعى 30 مەترگە ازايعان. ال مۇحيتتاردىڭ سۋى 2,7 سانتيمەترگە كوتەرىلگەن. وسىعان بايلانىستى عالىمدار اپاتتى ءۇردىستى توقتاتۋ ءۇشىن كليماتتىڭ وزگەرۋىمەن كۇرەستى كۇشەيتۋگە شاقىرادى.
www.24.kz