قازاق-قىتاي شەكاراسىندا تاعى ءۇش بەكەتتە «جاسىل ءدالىز» ىسكە قوسىلۋى مۇمكىن
پرەمەر-مينيستر قىتاي قازاقستاننىڭ ەڭ ءىرى ساۋدا سەرىكتەستەرىنىڭ ءبىرى ەكەنىن اتاپ ءوتتى، ونىڭ جالپى تاۋار اينالىمى قۇرىلىمىنداعى ۇلەسى - %18.
ماسەلەن، وتكەن جىلى ەكى ەل اراسىنداعى تاۋار اينالىمى %34 عا ءوسىپ، $24 ميللياردتان استى، بۇل 30 جىل ىشىندە قول جەتكىزىلگەن جاڭا رەكوردتىق كورسەتكىش بولدى.
سونىمەن قاتار ول ءوزارا ساۋدا كولەمىنىڭ %40 دان استامى ش ۇ ا ا- عا تيەسىلى ەكەنىن ايتتى.
«ەكى مەملەكەت باسشىلارىنىڭ 2030-جىلعا قاراي تاۋار اينالىمىن $35 ميللياردقا دەيىن ۇلعايتۋ جونىندەگى مىندەتىن ەسكەرەتىن بولساق، قازاقستاننىڭ شىڭجاڭمەن ءوزارا ساۋداسى بۇدان دا زور ماڭىزعا يە بولادى. ءبىز قىتايلىق ارىپتەستەرىمىزبەن بىرگە وسىناۋ بيىك ماقساتتارعا جەتۋ ءۇشىن بىرلەسىپ جۇمىس ىستەۋگە دايىنبىز»، — دەدى ءاليحان سمايىلوۆ.
ونىڭ ايتۋىنشا، قازىرگى ۋاقىتتا ءوزارا ساۋدا-ساتتىق قارقىنى، ونىڭ ىشىندە شيكىزاتتىق ەمەس، تاۋارلىق پوزيتسيالارمەن نىعايا تۇسۋدە.
وسىعان بايلانىستى پرەمەر-مينيستر قىتايعا 135 تاۋار ءتۇرى بويىنشا قازاقستاندىق ءونىم ەكسپورتىن $1 ميللياردقا ۇلعايتا وتىرىپ، وڭ ءۇردىستى قولداۋدى ۇسىندى.
ءوزارا ءىس-قيمىلدىڭ ماڭىزدى باعىتى ينۆەستيتسيالىق ىنتىماقتاستىق، اتاپ ايتقاندا، قۇنى $21 ميللياردتان اساتىن 52 بىرلەسكەن جوبانى ىسكە اسىرۋ بولىپ وتىر.
جالپى، قىتاي قازاقستان ەكونوميكاسىنا ينۆەستيتسيا سالعان ەلدەردىڭ توپ-5 قاتارىنا كىرەدى. سوڭعى 15 جىلدا ق ح ر- دان ينۆەستيتسيا جالپى اعىنى $23 ميللياردقا جەتتى.
«ش ۇ ا ا ينۆەستيتسيالىق قوعامداستىعىن بىرلەسكەن جوبالارعا قاتىسۋىن كەڭەيتۋگە شاقىرامىز»، — دەدى پرەمەر-مينيستر.
ءاليحان سمايىلوۆ ەكىجاقتى بايلانىستى دامىتۋدا شەكارا ماڭىنداعى وڭىرلەردىڭ ءوزارا ءىس-قيمىلى ەرەكشە ەكەنىن ايتتى.
وسىعان بايلانىستى ول الماتىدا ءبىرقاتار ءوڭىرارالىق كەلىسىمدەر مەن كوممەرتسيالىق قۇجاتتارعا قول قويۋ جوسپارلانىپ وتىرعان شەكارا ماڭى ىنتىماقتاستىعىنىڭ 2-دوستىق ديالوگىن وتكىزۋدىڭ ماڭىزىن اتاپ ءوتتى.
ءوز كەزەگىندە ما شيڭرۋي قازاقستان مەن قىتايدى تىعىز ەكونوميكالىق قارىم-قاتىناس بايلانىستىراتىنىن اتاپ ءوتىپ، ش ۇ ا ا اۋىل شارۋاشىلىعى، ونەركاسىپ، ەنەرگەتيكا، لوگيستيكا، ءبىلىم، يننوۆاتسيا جانە ت. ب. باعىتتار بويىنشا ءوزارا ءتيىمدى ىنتىماقتاستىقتى جانداندىرۋعا دايىن ەكەنىن مالىمدەدى.
«قىتاي مەن قازاقستانعا تاۋلار مەن وزەندەر ورتاق، ءبىز - تاتۋ كورشى ءارى سەرىكتەس ەلدەرمىز. وسى 30 جىل ىشىندە ءبىزدىڭ ەلدەرىمىز ەكىجاقتى قارىم-قاتىناستى ءوزارا سەنىم رۋحىندا دامىتا ءبىلدى. ەكى مەملەكەت باسشىلارى بىرلەسىپ ىنتىماقتاستىقتى ودان ءارى كەڭەيتۋ جوسپارلارىن بەلگىلەدى. ءبىز ءتۇرلى سالالاردا قول جەتكىزىلگەن كەلىسىمدەردى جۇزەگە اسىرۋىمىز كەرەك»، — دەدى ما شيڭرۋي.
كەزدەسۋ بارىسىندا شەكاراداعى كەدەرگىلەردى جويۋ جونىندەگى ءىس-قيمىلدى ۇيلەستىرۋ ماسەلەسى ەگجەي-تەگجەيلى قوزعالدى.
بىرلەسكەن كۇش-جىگەردىڭ ارقاسىندا شەكارالىق اۆتوموبيل بەكەتتەرىنىڭ وتكىزۋ قابىلەتىنىڭ ارتۋى بايقالادى، بۇل ەكى ەلدىڭ دە ەكونوميكالىق دامۋىنا ءتيىمدى بولىپ وتىر.
پرەمەر-مينيستر بەس پۋنكتتىڭ ەكەۋىندە اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن جەدەلدەتىپ وتكىزۋ ءۇشىن «جاسىل ءدالىز» ىسكە قوسىلعانىنا نازار اۋدارىپ، قالعان ۇشەۋىندە، ياعني: «دوستىق - الاشانكوۋ»، «مايقاپشاعاي - زيمۋناي» جانە «قالجات - دۋلاتى» بەكەتتەرىندە ولاردى ىسكە قوسۋدىڭ ماڭىزىن اتاپ ءوتتى.
سونىمەن قاتار ءاليحان سمايىلوۆ قازاقستاندىق جۇك تاسىمالداۋشىلارعا ق ح ر- عا كىرۋ ءۇشىن ۆيزا بەرۋ راسىمدەرىن جەدەلدەتۋ ماسەلەسىن كوتەردى، بۇل جالپى تاۋار اينالىمىنىڭ قارقىنىن ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
سونىمەن قاتار ترانسكاسپي حالىقارالىق كولىك باعىتى اياسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى تەرەڭدەتۋ پەرسپەكتيۆالارى، «قورعاس» ش ى ح و قىزمەتىن قالپىنا كەلتىرۋ، باقىلاۋ-وتكىزۋ بەكەتتەرىن جاڭعىرتۋ جوسپارى، ترانسشەكارالىق وزەندەردى پايدالانۋ جانە باسقا دا ءبىرقاتار ماسەلەلەر تالقىلاندى.
كەزدەسۋ قورىتىندىسى بويىنشا تاراپتار ەكى ەلدىڭ ءوزارا ءتيىمدى ارىپتەستىگىن ودان ءارى دامىتۋ ءۇشىن بارلىق قاجەتتى كۇش-جىگەردى جۇمساۋعا دايىن ەكەنىن راستادى.