جۋسانى اڭقىعان كەڭ دالامدى ەشتەڭەگە ايىرباستامايمىن - تاجىريبەلى جىلقىشى
ونىڭ باسقالاردان ەرەكشەلىگى، مۇندا ءومىر قىز- قىز قايناعان، شاعىن عانا اۋىل بولعانىمەن، 11 جىلدىق مەكتەبى بار. ال جاستارى اتا كاسىپ - جىلقى ءوسىرۋدى قولعا الىپ، ۇلتتىق قۇندىلىعىمىز - تازى ءوسىرۋدى، قازاق كۇرەسىن، ورىمشىلىكتى، ۇلتتىق سپورت ويىندارىن دامىتىپ جاتىر. وسى ءىستىڭ باسى- قاسىندا جۇرگەن اۋىل تۇرعىنى ءىلياس بايماعانبەتوۆتى قازاقپارات ءتىلشىسى اڭگىمەگە تارتقان ەدى.
- ءىلياس، وقىرمانعا ءوزىڭىزدى تانىستىرىپ وتسەڭىز.
- جاسىم 36 دا، تايىنشا اۋدانى اماندىق اۋىلىندا تۋىپ، ءوستىم. «تاريح ءپانىنىڭ مۇعالىمى» ماماندىعى بويىنشا كوكشەتاۋ قالاسىنداعى شوقان ءۋاليحانوۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتتە ءبىلىم الدىم. وقۋ بىتىرىسىمەن تۋعان اۋىلىما كەلىپ، جۇمىس ىستەيمىن دەپ شەشتىم. قازىر مەكتەپتە بالالارعا تاريح پانىنەن ساباق بەرەمىن. ەكىنشى ءبىلىمىم - زاڭگەر. وتباسىم بار، ءۇش قىزدىڭ اكەسىمىن.
- تۋعان اۋىلىڭىز اماندىق اۋىلى تۋرالى ايتىپ بەرسەڭىز. قانشا شاڭىراق بار؟ جاستار بار ما، ولارعا جاعداي جاسالعان با؟
- اماندىق اۋىلى كەزىندە كوپكە تانىمال بولدى. ەلدى مەكەندە ءىسى ورگە باسقان ءىرى قوي شارۋاشىلىعى بولدى. ءومىر قايناپ جاتاتىن. قازىرگى ۋاقىتتا دا اۋىلىمىزدا جاعداي جامان ەمەس. بوس تۇرعان ءۇي جوق. 110 وتباسى تۇراتىن، سالت-جوراسىن سالماقتاعان، اقساقالىن ارداقتاعان قازاقى اۋىل. ءتورت شاقىرىم جەردە 4 كاسىپورىن بار، ياعني اۋىل تۇرعىندارى تولىق جۇمىسپەن قامتىلعان.
اۋىل جانىنان رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار ومبى- بۋراباي تاسجولى وتەدى، ول جوندەلىپ جاتىر، جولىمىز جاقسى.
مەكتەپتە كوپ جىلدار بويى 2012 -جىلعا دەيىن ينتەرنات جۇمىس ىستەدى. قازىر 11 جىلدىق مەكتەپ. ءبىلىم ورداسى 2021 -جىلى تولىق كۇردەلى جوندەۋدەن ءوتتى. قالانىڭ مەكتەبى سياقتى تاماشا جاعداي جاسالعان.
- بالالاردى ۇلتتىق ونەرگە باۋلىپ، سالت-ءداستۇردى ناسيحاتتاپ ءجۇر ەكەنسىز. نەدەن باستالدى؟ قانداي ۇيىرمەلەردى جۇرگىزەسىز؟
- ۇلتتىق ونەر، سالت-ءداستۇر مەنى قاتتى قىزىقتىرادى. ءوز بىلگەنىمدى بالالارعا ۇيرەتۋدى ماقسات ەتتىم. مەنىڭ ارنايى جاتتىقتىرۋشىلىق ءبىلىمىم بولماعاندىقتان اۋداندىق ءبىلىم ءبولىمىنىڭ رۇقساتىن الۋعا تۋرا كەلدى. وسىلايشا قازاق كۇرەسىنەن 2011 -جىلى ۇيىرمە اشتىم. سودان بەرى جۇمىس ىستەپ كەلەمىن. ونى مەن 2019 -جىلعا دەيىن تەگىن اتقاردىم. قازىر اتا-انالار وزدەرى نيەت ەتىپ، دەمەۋشىلىك كورسەتەدى، كەرەك- جاراقتى الىپ بەرىپ، جارىستارعا شىعۋعا جاردەمدەسەدى.
ناتيجەمىز بار، جامان ەمەس. وبلىستىق جارىستاردان جۇلدەمەن ورالىپ ءجۇرمىز. 2019 -جىلى وقۋشىم وبلىستىق ىرىكتەۋدەن ءوتىپ، س ق و-نىڭ اتىنان اقتاۋ قالاسىندا وتكەن رەسپۋبليكالىق تۋرنيرگە بارىپ كەلدى.
بۇدان باسقا قازاقتىڭ ورىمشىلىك ونەرىن ۇيرەتۋدى قولعا الىپ، 2 جىلداي جۇرگىزدىم. قازىر ۋاقىتتىڭ جوقتىعىنان قولىم تيمەي توقتاپ تۇر. ماعجان جۇمابايەۆتىڭ 125 جىلدىق مەرەيتويىنا وراي ۇيىمداستىرىلعان وبلىستىق كورمەگە وقۋشىلارىممەن قاتىسىپ، ءوز بۇيىمدارىمىزدى كورەرمەن نازارىنا ۇسىندىق.
وقۋشىلارىما توعىزقۇمالاق ۇيىرمەسىن دە اشتىم.
قازىر بالالارعا كوكپار تارتۋدى ۇيرەتىپ ءجۇرمىن.
- مال شارۋاشىلىعىن دا دامىتىپ جاتىر ەكەنسىز، ءتورت تۇلىكتىڭ ىشىنەن تاڭداۋ نەگە جىلقىعا ءتۇستى؟
- ءتورت تۇلىكتەن جىلقى ەرەكشە جانۋار عوي. بىلۋىمشە، جىلقىنىڭ ەتى عانا 17 ءتۇرلى دەرتكە قارسى قولدانىلادى ەكەن. ماسەلەن، جىلقىنىڭ جۇرەگىن جەۋ مي قىزمەتىن جاقسارتادى، ادامنىڭ ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن ارتتىرادى. سونىمەن قاتار ونىڭ ەتى جۇرەك-قان تامىرى اۋرۋلارىنا شيپا، بۇيرەك جۇمىسىن جاقسارتادى، بۋىن سۇيەكتەرىنىڭ سىرقىراعانىن باسادى. جىلقى ەتىنىڭ ەرەكشەلىگى - جەگەن ادامنىڭ دەنەسىن قىزدىراتىن قاسيەتىندە.
2013 -جىلدان بەرى بيە بايلايمىن. يا، بيە ساۋۋدىڭ ماشاقاتى كوپ، ۋاقىتتى تالاپ ەتەدى، ءبىراق سۇيگەن ىسىنە ادام قالاي بولسىن ۋاقىت تابۋعا تىرىسادى.
ءسۇتى، قىمىزى كوپ اۋرۋلارعا ەم. قىمىزعا سۇرانىس قاشان دا بولماق. ءدامدى، بالداي ءتاتتى قىلىپ جاسالسا، ءتىپتى سۇرانىس وتە كوپ بولادى.
جىلقى ۇستاعان سوڭ وعان قاجەتتى ات ابزەلدەرىن ءوزىم جاسايمىن. جۇگەن، نوقتا، شىلبىر - ءبارىن ءوزىم ورەمىن. ازىرگە دايىن يلەنگەن تەرىلەرمەن جۇمىس ىستەيمىن. قايىستى بازاردان ساتىپ الامىن. تەرى يلەۋگە كىرىسكىم كەلەدى، ءبىراق ول وتە ۇلكەن شارۋا.
- ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى دارىپتەپ جۇرگەن ساناۋلى جانداردىڭ ءبىرىسىز. قازاقتىڭ ونەرىنە، اتا- بابا كاسىبىنە دەگەن قۇرمەتتىڭ بويىڭىزعا سىڭۋىنە سەبەپشى بولعان كىم؟
- اتا-بابا داستۇرىنە دەگەن قۇرمەت انا ءسۇتى، اكە قانىمەن بەرىلگەن بولار. ورىمشىلىككە العاش ۇيرەتكەن اعام جانات دەگەن كىسى. قازاق كۇرەسىنە العاش رەت ستۋدەنتتىك كەزدە دەن قويدىم. باپكەرىم تىلەكتەس شىڭعىس ۇلى بۇگىندە دۇنيەدەن وزدى.
مەن ومىردە جىگىتكە جەتى ونەر دە از دەگەن ءپرينتسيپتى ۇستانامىن. جىگىتكە قاجەت جەتى قازىنا بولسا، مەندە قىران بۇركىتتەن باسقاسىنىڭ ءبارى بار.
اڭشىلىق - حوببيىم. ءتورت مىلتىعىم بار، ونىڭ بارلىعى زاڭدى، تىركەلگەن.
2010 -جىلدان باستاپ تازى ءوسىرۋدى قولعا الدىم. قازىر بىلگەنىمدى باسقالارعا ۇيرەتىپ ءجۇرمىن، شاكىرتتەرىم بار. ءبارىمىز جينالىپ، قانسوناردا اڭعا شىعامىز، تازى جۇگىرتەمىز. كورمەلەرگە قاتىسىپ، قازاقتىڭ تازىسىن ناسيحاتتاپ ءجۇرمىز.
- اۋىلدىڭ كوركەيۋىنە ۇلەس قوسىپ، قوعامدىق جۇمىستاردىڭ دا بەل ورتاسىندا جۇرەدى ەكەنسىز. ءسىزدىڭ باستاماڭىزبەن قانداي جۇمىستار اتقارىلدى؟
- اۋىلدىڭ جىگىتتەرى ۇيىمشىل. قانداي باستاما بولماسىن قولداپ، سوڭىنا جەتكىزۋگە بار كۇشتەرىن سالادى. ماسەلەن، جاڭادان قورىم اشىپ ەدىك، سونىڭ باسىنا جاڭا ءۇي سالۋ قاجەت بولدى. اۋىل جىگىتتەرىمەن ءۇيدى كوتەردىك. ودان سوڭ 2021 -جىلى اۋىل ماڭىنداعى سۋ كوزدەرىنىڭ تارتىلىپ، قۇرعاپ قالۋىنا بايلانىستى، سۋ توقتايتىن ارنايى ورىندى تازارتتىق ەكسكاۆاتورمەن. مۇنىڭ بارلىعى وزىمىزگە كەرەك قوي، ءبىز ىستەمەسەك كىم كەلىپ ىستەپ بەرەدى؟!
- ءسىزدىڭ پىكىرىڭىزشە، جاستار اۋىلدا تۇرۋى ءۇشىن نە كەرەك؟
- جاستار اۋىلدا تۇراقتاپ قالۋى ءۇشىن ولاردىڭ دامۋىنا قاجەتتى جاعدايلار جاساۋ قاجەت، كاسىپ كەرەك، جۇمىس ورىندارىن كوپتەپ اشۋ كەرەك. سپورت، مادەنيەت ۇيلەرى اشىلسا. جاستار اۋىلدان جۇمىس بولماعان سوڭ كەتەدى. ءبىزدىڭ اۋىل جانىنداعى كاسىپورىندار ءالى تولىق جۇمىس ىستەمەي تۇرعاندا، جاستار بىرەن- ساران عانا بولاتىن. قازىر قاتارىمىز قالىڭ.
سوسىن اۋىل جاستارىنا كاسىبىن اشۋعا، دامىتۋعا كوبىرەك قولداۋ جاسالسا.
- ءبىر ەمەس ەكى جوعارى ءبىلىمىڭىز بار، قالادا جۇمىسسىز قالماسىڭىز انىق. قالاعا كەتكىڭىز كەلمەي مە؟
- قالادا يا، جۇمىس بار، مۇمكىندىك كوپ قوي، ءبىراق اۋىلدا دا قازىر قالاداعىدان كەم ەمەس جاعدايدى جاساۋعا بولادى. مەن ءوزىمدى اۋىلسىز ەلەستەتە المايمىن. بۇل جەردە ماعان بارلىق سۇيىكتى ىسىممەن اينالىسۋعا مۇمكىندىك بار. جۋسانى اڭقىعان كەڭ دالامدى ەشتەڭەگە ايىرباستامايمىن.
- راحمەت!
اۆتور
اقەركە داۋرەنبەك قىزى