تەلەفونعا تەلمىرگەن بالانى ۇلتتىق ونەرگە قىزىقتىرۋ كەرەك - شەبەر
ءوزى قىز جاساۋىن دايىندايدى، ونداعى ءار ويۋدىڭ ءمان- ماڭىزىن تۇسىندىرەدى. قازىر بالالارعا ۇلتتىق ونەردى ۇيرەتىپ، تەلەفونعا تەلمىرگەن ۋاقىتىن ءتيىمدى جۇمساۋعا باعىتتاۋىمىز كەرەك دەپ ءجيى ايتادى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.
كۇلاش قۇلەكەنوۆا بالا كەزدەن ۇلتتىق سالت- ءداستۇردى بويعا ءسىڭىرىپ ءوستى. ناعاشى اجەسى تەرى يلەپ، تون تىكتى. تەرى يگەۋ كەزىندە ايران، تابيعي بور پايدالاناتىنىن جاقسى بىلەدى. ايران مەن بور تەرىنىڭ مايىن الادى. مايىنان ارىلعان تەرى جۇمساق بولادى. ال اناسى ماعريپا ماتايەۆا قىز جاساۋىن دايىندادى. كەز كەلگەن كيىمدى تىگىپ، شابادان جاسادى.
«انامنىڭ شەبەرلىگى اناسىنان دارىدى. شاباداندى كيىزدەن ءتورتبۇرىشتى ەتىپ تىگەدى. كەيىن ويۋ سالادى. بايلايتىن باۋىن ءتۇرلى ءتۇستى جىپتەن ەسىپ دايىندايدى. بۇل كورپە- توسەك سالۋعا ارنالعان زات. كوشكەندە ىڭعايلى، كورپە جيناۋلى تۇرسا ادەمى. ءبىز دە انامىزدىڭ جانىندا ءجۇرىپ ۇيرەندىك. ماتا بەرىپ، كيىم تىككىزەتىن. ءسويتىپ بۇل ءىستى 6 كلاستا باستادىم»، - دەدى كۇلاش قۇلەكەنوۆا.
قازىر شەبەر قىز جاساۋىن قىزىمەن بىرگە دايىندايدى. كوبى وزىنە ۇناعانىن عالامتوردان تاۋىپ الىپ، ادەمى نۇسقاسىن شەبەرگە كورسەتەدى. ماتا ساپاسى مەن ويۋ- ورنەكتىڭ قيىندىعى باعاعا اسەر ەتەدى. سونىمەن بىرگە تىگىنشىنىڭ قول شەبەرلىگى دە ماڭىزدى.
«كەڭەس ۇكىمەتى كەزىندە تاريح ءارقيلى جازىلسا دا ءبىز ۇلتتىق قولونەرىمىزدەن قول ۇزبەدىك. ءسويتىپ اتادان بالاعا ميراس بولعان ونەر قازىرگى كۇنگە جەتتى. سونىڭ ءبىرى - قۇراق قۇراۋ. قيىندى ماتانى قۇراستىرۋ ەمەس، تەرەڭ ءمان- ماعىناسى بار دۇنيە بۇل. قىز جاساۋىن دا اناسى ءوز قولىمەن تىككەن. قازىر ساتىپ الۋ، تاپسىرىس بەرۋ سانگە اينالسا، بۇرىن اۋىلداعى كەلىنشەكتەر ءبىر ۇيگە جينالىپ، دايىنداعان. جاسىل ءتۇس كوگەرىپ، جايقالۋدىڭ بەلگىسى. ال قىزىل ءتۇس ماحابباتتى بىلدىرەدى. سارى ءتۇس بايلىق، اق ءتۇس تازا نيەت پەن بيىكتىك نىشانى. كوك ءتۇس بولسا اشىق اسپاندى بىلدىرەدى. ۇرپاعىڭ جاپىراقتاي جايىلسىن دەگەنى عوي. قۇراقتىڭ ءوز ءمان- ماعىناسى بار. ماسەلەن «شارشىلار شەرۋىن» قۇراعىندا تۇستەر ماڭىزدى ءرول اتقارادى. وتباسىندا جوعارى ۇيلەسىمدىلىك، كەلىسىم، سىيلاستىق بولسىن دەگەندى بىلدىرەدى. ال «قىزعالداقتى» شاي كورپەگە سالۋعا بولادى. جاستار جايقالعان قىزعالداق ىسپەتتى. تەز سولىپ قالعانمەن، تۇقىمىن جايادى. شاي كورپەگە جاس وتباسى قاتار وتىرادى. كەلىنشەگى شاي قۇيسا، ءوزى جانىندا بولادى»، - دەدى شەبەر. دەگەنمەن وزگەرگەن، جاڭارعان دۇنيەلەر دە بار. بۇرىن جاس وتباسىنا «ءبىر جاستىقتا قارتايسىن» دەپ ەنى ۇزىن جاستىق جاسادى. قازىر «قوس جاستىقتا قارتايىڭدار» دەپ جازادى.
«قازىر ءبارى وزگەشە. ەكى ادامعا ارنالعان جيھازدىڭ ءوزى ەندى. بۇرىن ونداي ۇلكەن بولماعان. شاي كورپەنى قىز جاساۋىندا اكەلەدى. وعان ەرلى- زايىپتى وتىرادى. سونىمەن بىرگە بۇرىن تەكەمەتتىڭ دە پايداسى بار. كيىز شاڭ جينايدى دەپ ايتادى. ۇيدەگى شاڭدى وزىنە تارتىپ الادى. دەمەك پايدالى. ال جازدا جۋىپ الۋعا بولادى. قازىر دە ادامدار ۇلتتىق قولونەر بۇيىمدارىنا اۋەس بولا باستادى. ساپاسىنا، ادەمىلىگىنە ءمان بەرەدى. ءارى قولونەر جۇيكە جۇيەسىن تىنىشتاندىرۋعا ارنالعان. بوس وتىرساڭ جامان وي مازالايدى. ال تىگىن تىكسەڭ، بار ويىڭ ونى بىتىرۋگە ارنالادى. بالالار وينامايدى، دالاعا شىقپايدى. ءبارى تەلەفونعا تەلمىرىپ وتىرادى. بۇل بالانىڭ ويىن تەجەيدى. ال بالانى قولونەرگە ۇيرەتسەڭ، دامۋعا بەتالادى. ءبىر جولىن ۇيرەتەسىڭ، جاڭاشا ءتۇرىن ءوزى مەڭگەرىپ الادى. ءوز جيەنىم مونشاقتان بۇيىمدار جاسايدى. ول العاشىندا كەستە توقىدى، قىزىقپادى. سىممەن توقىدى. ودان دا جالىقتى. ىلمەكتى مەڭگەردى. ءقازىر ويىنشىقتار توقيدى. بالا كورگەنىن جاسايدى. دەمەك اناسى وعان ۇلگى بولا ءبىلۋى كەرەك. قىزىم مەن كۇيەۋ بالام ۆەتەريناريا ماماندىعىن ءبىتىردى. قۇس فەرماسىن اشتى. ال وقۋشى كەزىندە قىزىم «اينالامدا ماتا تولىپ تۇرسا» دەپ ارماندادى. ءقازىر ءوز اتەلەسى بار. نەگىزى تىگىنشى ماماندىعىن مەڭگەرگىسى كەلدى. ءبىراق ول ۋاقىتتا بۇل وقۋ ەمەس ەدى. مەنسىنبەدىك قوي. قولىڭنان كەلەتىن ءىستى وقۋدى تۇسىنبەدىك»، - دەدى شەبەر.
كۇلاش قۇلەكەنوۆا دومبىرا تارتادى، كوپشىلىك اراسىندا ءان دە ايتادى. ال ۇيدە گۇل وسىرگەندى جاقسى كورەدى. ءتىپتى سيترۋستىڭ ءدانىن توپىراققا سالىپ، ءوسىرىپ ءجۇر. كومپيۋتەردى جاقسى مەڭگەرگەن. ءوز ويىن قاعاز بەتىنە ءتۇسىرىپ، قۇراقتاردىڭ ءمان- ماعىناسىن جازىپ ءجۇر. الەۋمەتتىك جەلىنى دە مەگەرىپ العان. قاجەتتى تاپسىرىستى قابىلداۋدىڭ ءبىر جولى وسى. ءارى «داستۇرگە جول» بىرلەستىگىنە مۇشە بولدى. مۇنداعى ويى بويعا جيناعان دارىنىن ۇرپاققا ۇيرەتۋ.
اۆتور
التىناي ساعىندىقوۆا