قۇلمامبەتتىڭ قۇلىنى ورازالى مەن تەرىسكەيدىڭ تالانتتى قىزى اجار جايلى اڭگىمە

استانا. قازاقپارات. اتىم وراز بولعانمەن، وتىزدان جاسىم اسپاعان. يەگىن ساقال جاپپاعان.ءسۇيىنبايمىن، جامبىلمىن،

تاڭجارىقپىن، شارعىنمىن،

باسىنان ءسوز اسپاعان.

كودەكتەن قالعان ءبىر ۇلمىن،

قايمىقپاي سويلەر پاتشادان.

قۇلمامبەتتەن قالعان قۇلىنمىن،

حالىقتىڭ ءوزى باپتاعان، - دەپ ازعانا عۇمىرىندا ارتىنا تۇيدەك-تۇيدەك ولەڭ قالدىرىپ كەتكەن ايتىس ونەرىنىڭ ءدۇلدۇلى ورازالى دوسبوسىنوۆ پەن

- ايدىنعا اققۋ-قاز ورالدى،

ساعىندىم سەنى.

جاينادى دۇنيە، جاڭاردى،

ساعىندىم سەنى.

جاز ءوتتى، جاپىراق تونالدى،

ساعىندىم سەنى.

اققايىڭ اق مامىق وراندى،

ساعىندىم سەنى، - دەپ ازاماتىن جوقتاپ وتكەن ءانشى اجار تۇزەلبەك قىزىن ەل-جۇرتى جىلدار وتسە دە جادىنان شىعارمايتىنى بەلگىلى. ونەر اسپانىنان جارق ەتىپ، قول ۇستاسىپ اعىپ تۇسكەن قوس جۇلدىزىن حالىق قالاي ۇمىتسىن!، دەپ جازادى «ايقىن» گازەتى (2012).

وتىزعا قاراعان شاعىندا كولىك اپاتىنان ورازادا وپات بولعان ورازالى دوسبوسىنوۆ پەن اقىننىڭ ارتىندا قالعان مۇرالارىن ەندى جارىققا شىعارامىن دەپ ءجۇرىپ، ارمانىنا جەتە الماي، كۇرە جولدىڭ بويىندا كوز جۇمعان بەلگىلى. ءبىز قۇلمامبەتتىڭ قۇلىنى، كودەكتىڭ ءوزى، ءسۇيىنبايدىڭ ءسوزى ورازالى مەن تەرىسكەيدىڭ تالانتتى قىزى اجار جايلى اڭگىمە قوزعاساق دەيمىز.

تۇزەلبەك ءابجان ۇلى، اجاردىڭ اكەسى: قىزىم مەنىڭ، گۇلىم مەنىڭ، اياۋلىم...

- اجار مەنىڭ بالالارىمنىڭ كىشىسى، بەتىنە جان قاراتپاي، الاقانىما سالىپ وسىرگەن ەركەتايىم ەدى. اللا تاعالا ونىڭ بويىنا ونەردى تۋا ءبىتتى دارىتتى. ءتىلى شىققاننان ءان سالىپ، بالاباقشاعا بارعان ساتىنەن ەل الدىندا ونەر كورسەتە باستادى. مەكتەپتە وقىپ ءجۇرىپ، اۋداندا ءوتىپ تۇراتىن جارىستارعا قاتىسىپ، مادەني شارالاردىڭ ورتاسىندا ءجۇردى. ايتىستىڭ الامانىندا دا باق سىنادى. اناسى ماعان قاراعاندا ونەرگە ءبىر تابان جاقىن ادام ەدى، ول دا قىزىمىزدىڭ بار ايتقانىن ورىنداپ، استى-ۇستىنە تۇسەتىن. ساحنالىق كيىمدەرىن تىكتىرتىپ، كەرەگىن تۇگەندەپ جۇرەتىن. اجار كەيدە ۇيگە زاتتاي، اقشالاي سىيلىقتار اكەلەتىن. سوندايدا اناسى ەكەۋمىز «نارىق زامانىندا اقشا تاۋىپ، اكە-شەشەڭدى قارق قىلدىڭ عوي، قىزىم» دەپ كۇلىپ الاتىنبىز.

مەكتەپ بىتىرگەننەن كەيىن شىمكەنت قالاسىنا وقۋعا جىبەرسەك، ول بىزگە ايتپاي الماتىعا تارتىپ وتىرىپتى. جولى بولىپ قازىرگى ت.جۇرگەنوۆ اتىنداعى ونەر اكادەمياسىنا ءوز كۇشىمەن ءتۇسىپ، ءبارىمىزدى تاڭعالدىرعان. سول وقۋ ورداسىندا ءبىلىم الىپ ءجۇرىپ، كوپ ۇزاماي ورازالىمەن تانىستى. ەكەۋى ءبىرىن-ءبىرى ۇناتىپ، شاڭىراق كوتەردى. نارەستە ءسۇيدى. ورازدىڭ ءبىزدىڭ اۋىلعا ءار كەلگەنى توي-مەرەكە بولاتىن. باياعىنىڭ سال-سەرىلەرىن كۇتكەندەي، اۋىل-ايماق، كورشى-قولاڭ بولىپ، كۇتىپ الاتىنبىز. ەكەۋى تاڭعا دەيىن كەزەك-كەزەك ءان سالىپ، كوڭىلىمىزدى ءبىر كوتەرىپ تاستايتىن. سويتكەن قوس قۇلىنىمنان، قوس جانارىمنان تاعدىردىڭ ىسىمەن ويلاماعان جەردەن ايىرىلىپ قالدىم.

وراز قايتىس بولعان ۋاقىتتا اجار قاتتى قينالدى. ەكى جىل ۇيدەن شىقپاي، ازا تۇتتى. ءوزىنىڭ جارىنا دەگەن جوقتاۋىن، ساعىنىشىن، ماحابباتىن، سۇيىسپەنشىلىگىن «ساعىندىم سەنى» انىمەن، كليپىمەن جەتكىزە ءبىلدى دەپ ويلايمىن. اياۋلى قىزىم از عۇمىرىندا ارتىنا وشپەستەي ءىز قالدىردى دەپ ەسەپتەيمىن. ءوز ۇلىمنان ارتىق كورمەسەم، كەم كورمەگەن وراز بالامنىڭ دا ۇتقىر ويلارى، كەسەك-كەسەك ايتىلعان مارجان سوزدەرى، ساحناداعى جارقىن بەينەسى ەشقاشان ۇمىتىلمايدى دەپ سەنەمىن!

ءنازيرا تۇزەلبەك قىزى، اپكەسى: سوڭىمنان ەرگەن بالاپان ەدىڭ...

- اجار «35 جاسقا تولعاندا ورەكەڭە ارناپ ءبىر كونسەرت بەرەمىن» دەپ جوسپارلاپ جۇرگەن. ەكى-ءۇش كليپىن ءتۇسىرىپ دايىنداپ قويعان بولاتىن. ەفيرگە بەرىپ ۇلگەرمەدى. جاڭا اندەر جازدىرىپ، اقىرىنداپ دايىندالا باستاپ ەدى. ورازدان ايىرىلعان جەتى جىل ىشىندە اجار ونى ءبىر كۇن ەسىنەن شىعارعان جوق. ۇيگە كەلسە دە، تەلەفونمەن سويلەسسەك تە، «قايدا باراسىڭ، نە ىستەپ جاتىرسىڭ؟» دەپ سۇراساق تا ۇنەمى «ورازدىڭ باسىنا بارا جاتىرمىن، ورازدىڭ باسىنان كەلە جاتىرمىن. ورازدى تۇسىمدە كوردىم. ورازعا قۇران وقىتتىم. ورازدىڭ تۋىستارىنىڭ ۇيىنەن كەلەمىن. بالالاردى اپارىپ قايتتىم» دەيتىن. ايتەۋىر قاشان حابارلاسساڭ دا اڭگىمەسى وسىلاي.

قايتىس بولارىنىڭ الدىندا دا كومپوزيتور، ءان ارلەۋشى ەرمەك ەلگەزەكوۆتىڭ ستۋدياسىنا بارىپ، ورازعا ارناپ جاڭا ءان جيناق شىعارماقشى بولىپ، ءوزى ورىندايتىن ءار ءاننىڭ الدىنا ولەڭ جازدىرىپ كەتىپتى. توعىز ءاننىڭ الدىنا توعىز ولەڭ وقىعان. سوزدەرىنىڭ استارىنا ۇڭىلسەك، «جۇلدىز بوپ اعىپ بارا جاتىرمىن» دەپ، ومىردەن وتەتىنىن بىلگەن سياقتى اسەر ەتەدى. سول قارالى كۇنى اجارمەن بىرگە جولدا بولعان كىسىلەر دە «دۇيسەنبى جۇمىسىم بار، ستۋدياعا بارۋىم كەرەك» دەپ اسىقتىرىپ، تۇندەلەتىپ جولعا شىققانىن ايتادى.

ەكەۋمىزدىڭ ارامىزدا 7 جاس ايىرماشىلىق بولاتىن. مەن ەرتەرەك مەكتەپ ءبىتىرىپ، تۇرمىسقا شىعىپ كەتتىم. ول ءسال كەيىنىرەك الماتىعا وقۋعا كەلدى. سودان جۇبىمىز جازىلماپ ەدى. ءبىر-ءبىرىمىزدى كورمەگەن كۇننىڭ وزىندە، كۇن قۇرعاتپاي جاعدايىمىزدى سۇراپ، ءبىلىپ تۇراتىنبىز. جاسىنىڭ كىشىلىگىنە قاراماي، اقىلشى دا، دوس تا، سىرلاس تا بولا الدى. نە ىستەسەم دە اقىلداسىپ، كەڭەسىپ وتىراتىنمىن. سىرىن ايتاتىن، ويلارىمەن بولىسەتىن. ءبىر ءان جازدىرسا، ۇيگە الىپ-ۇشىپ كەلەتىن. كوبىنە «ۇيگە كىر، شاي ءىشىپ وتىرىپ، سويلەسەيىك» دەگەنىمە قاراماي، مەنى كولىگىنە وتىرعىزىپ قويىپ، اۋەلى ءانىن تىڭداتاتىن. ەكەۋمىز ماشينانىڭ ىشىندە ۇزاق سويلەسەتىنبىز. كىشىپەيىل، قولى اشىق، باۋىرمال ەدى. ەشكىمنىڭ كوڭىلىنە كەلمەيتىن. قيمىلى وتە جىلدام، قانداي شارۋانى بولماسىن، شاپشاڭ بىتىرەتىن. تابان استىنان سەرۋەن ۇيىمداستىرىپ، دەم اراسىندا تاماق دايىنداپ جىبەرەتىن. ىشىمىزدەگى ەرەكشەمىز-تىن.

قازىر كەيبىر كىسىلەر وراز بەن اجار تۋرالى ءارتۇرلى اڭگىمە ايتاتىن بولىپتى. اكەمىز ءبىر اۋداننىڭ باس دارىگەرى بولدى دا ءبارىمىزدى وقىتىپ-شوقىتىپ، قولىنان كەلگەنىنشە جاعدايىمىزدى جاسادى. وتباسىمىزدا ەشتەڭەدەن تارشىلىق كورگەنىمىز جوق. وقۋعا تۇسكەننەن كەيىن اجار ءبىرىنشى كۋرستا-اق تۇرمىسقا شىعىپ كەتتى. ەكەۋىنىڭ ءبىراز قيىندىق كورگەنى راس. جالعىز ول ەكەۋى ەمەس، 1994-95- جىلدارى ەلدىڭ ءبارى تىعىرىققا تىرەلدى، توقىراۋعا ۇشىرادى. وزدەرى ستۋدەنت، وزدەرى جاس، بىرىنەن كەيىن ءبىرى ەكى بالاسى دۇنيەگە كەلدى. ەندى-ەندى اياعىنان تۇرىپ، اۋىزدارى اققا جەتىپ كەلە جاتقان ۋاقىتتا وراز ءۇزىلىپ كەتتى.

اجار سوڭعى جىلدارى «وراز وسى جاقسى كۇندەردى كورمەي كەتتى عوي. وسى بارشىلىققا جەتە المادى. جاقسى وتباسى بولىپ كەتۋشى ەدىك قوي» دەپ قاتتى ارماندا بولاتىن. جەتىسپەۋشىلىكتەن وتباسىندا تۇسىنبەستىك ورىن العان شىعار، ءبىراق ونى سان ءتۇرلى ساققا جۇگىرتىپ، اڭگىمە قىلۋدىڭ قاجەتى جوق. ەكەۋى ءوزارا تاتۋ ەدى، ماحاببات بولسا، سول ەكەۋىنىكىندەي-اق بولسىن. وراز وتباسىندا ۇنەمى اجاردى ەركەلەتىپ وتىراتىن. ءبىزدىڭ ءوزىمىزدى بارساق «مەنىڭ كۇن نۇرىنان جارالعان قايىن جۇرتىم كەلدى» دەپ قالجىڭداپ، باۋىرىنا باساتىن.

وراز قايتىس بولعان سوڭ اجارعا جان-جاقتان جابىلىپ كومەكتەستىك، اكە-شەشەم زەينەتاقىسىنان بەرىپ تۇردى. ءوزى تويعا بارىپ، بالالارىن اسىرادى. سول اقشاسىنا ءان جازدىردى، كليپ ءتۇسىردى. ورازعا ارنالعان ەستەلىكتىڭ ەڭ ۇلكەنى - اجاردىڭ سول كليپى بولدى.

سوڭعى ەكى جىل كولەمىندە ورازدىڭ ايتىستارىن جيناپ، كىتاپ شىعارامىن دەپ، قولعا الا باستاپ ەدى. ءۇن تاسپالاردان تىڭداپ وتىرىپ، قاعازعا ءتۇسىرىپ، ونى كومپيۋتەرگە باستىرىپ قويعان. سول ارمانىنا جەتە الماي، ءبارىمىزدى زار ەڭىرەتىپ، قابىرعامىزدى قايىستىرىپ كەتە باردى. تالدىقورعاننان تويدان قايتىپ كەلە جاتىپ، كولىك اپاتىنا ۇشىراپ دەمى ۇزىلگەنىنە 16- مامىر كۇنى تۋرا ءبىر جىل تولادى. تاڭ الدىندا سۋىت حابار كەلگەندە جۇرەگىم سوققىعا شىداماي، قۇلاپ ءتۇستىم. ءالى كۇنگە ەسىمدى جيا العانىم جوق.

نۇرايشا مەن نۇرسۇلتان قازىر شىمكەنت قالاسىندا تۇراتىن ۇلكەن اعامنىڭ قامقورلىعىندا. وزدەرىنىڭ ءتورت بالاسى بار. «قارىنداسىمنىڭ بالالارىن ەشكىمگە جاۋتاڭداتپايمىن، ءوزىم قارايمىن» دەپ وقىتىپ جاتىر. اجار كوزى تىرىسىندە «اكەلەرىنىڭ جوقتىعىن بىلدىرمەيمىن. ءتىرى جۇرسەم ەشكىمنەن كەم قىلمايمىن» دەپ بار كۇش-جىگەرىن سالعان ەدى. ەندى ءبىز باۋىرىمىزدىڭ بالالارىن جىلاتپايمىز دەپ ەلگە ۋادە بەرەمىز. مەكتەپ بىتىرگەن سوڭ الماتىعا كەلسە، قاسىما، قولىما الارمىن. ۇيلەرىن ازىرگە جاۋىپ قويدىق. دۇنيەلەرى ۇيىندە قاز-قالپىندا تۇر. ەرتەڭ بالالارىنا مۇرا بولىپ قالادى.

اكە-شەشەسى ونەر ادامى بولعان سوڭ، ەكەۋى دە ونەردىڭ جولىن قۋاتىن سياقتى. نۇرايشا قوبىز تارتادى. ءان دە سالادى. سوزگە شەبەرلىگى دە بار. نۇرسۇلتان دومبىرادا ويناپ ءجۇر. كىشى ۇلى - اكەسىندە. ءبىز قولىمىزدان كەلگەنشە بار مەيىرىمىزدى توگىپ، دۇرىس تاربيەلەۋگە تىرىسامىز. دەگەنمەن ءار بالاعا اكە-شەشەنىڭ ءجونى بولەك قوي. ورنى ەرەكشە. الدىنا جىلى-جۇمساعىڭدى توسىپ، سارى ماي جەگىزىپ وتىرعانىڭمەن، اكە-شەشەسىنىڭ قارا سۋ بەرگەنىندەي بولمايدى. اكە-شەشەسى ۇرىسسا دا، ۇرسا دا بىلىنبەيدى. ءبىزدىڭ سالقىن قاباعىمىز تاياقتان بەتەر تيەدى.

مەكتەپ بىتىرگەلى كۇندەلىك جازباۋشى ەدىم، اجار قايتىس بولعاننان كەيىن قولىما قالام الىپ، ەسكە تۇسكەن قىلىقتارىن، ساعىنىشىمدى ءتۇرتىپ قوياتىن بولدىم. جاقىندا دوستارىنىڭ، ارىپتەستەرىنىڭ كومەگىمەن «قوس جۇلدىز» اتتى ەستەلىك كىتاپ شىعارعانبىز. ءبىراق اجار جايلى، وراز جايلى ەستەلىك جازۋعا قولىم بارمادى. ءولدى دەگەنگە ءالى سەنبەيمىز. ءومىر بويى ساعىنىپ، ءومىر بويى ىزدەپ، ءومىر بويى جوقتاپ وتەتىنىم انىق. كەشە عانا كوز الدىمىزدا ساپ-ساۋ جۇرگەن ادامنىڭ بۇگىن جوق بولعانىنا قالاي سەنەرسىڭ، قالاي كونەرسىڭ. قولدان كەلەر شارا جوق، كۇيىنەسىڭ، ىشتەي ەگىلەسىڭ، سوسىن بۇل دۇنيەنىڭ جالعان ەكەنىنە سەنەسىڭ. كەيدە ءسىڭىلىم «تاعدىرىما وكپەلىمىن» دەيتىن ەدى. ەندى نۇرايشا مەن نۇرسۇلتاننىڭ كوزدەرىنە قاراسام، مۇڭعا تولى جانارلارىنان سول ءسوزدى وقىپ تۇرعانداي بولامىن.

مامىردىڭ اياعىندا زيراتىنا بارىپ، قۇران وقىتامىز. اجاردان التى اي بۇرىن انامىزدى جەر قوينىنا تاپسىرعانبىز. ورازدى دا ءوز اناسى باۋىرىنا العان. بۇل سايكەستىك پە، الدە قۇدايدىڭ قۇدىرەتى مە؟ ەكەۋىنىڭ دە اجالى بىردەي جول اپاتىنان بولدى. ەكەۋىنىڭ دە قاسىندا ەكى ادام وتىرعان. ەكەۋى دە انالارىنىڭ قاسىندا جاتىر...

«ايقىن» گازەتى. 2012-جىل