جان شىراعى جارقىراعان جاراسقان

None
استانا. قازاقپارات - قازاق پوەزياسىندا تالانتىنىڭ كوپقىرلىلىعى جونىنەن ءابدىراشتىڭ جاراسقانىمەن شەندەسەتىن اقىن سيرەك، ءتىپتى جوق دەسە دە بولار.

ونىڭ ليريك اقىن، ساتيريك اقىن، بالالار اقىنى، ادەبيەت سىنشىسى جانە اۋدارماشى رەتىندەگى قابىلەتتەرىنە قاراپ وسىلاي دەۋ ادىلەتتىلىك. سونىمەن بىرگە كوپتەگەن تالانتتاردا كەزدەسە بەرمەيتىن عاجاپ ەڭبەكقورلىعى دا ونىڭ ناعىز ادەبيەت ءۇشىن جارالعان جان ەكەنىن كورسەتەدى.

جاراسقان وسىدان جەتپىس بەس جىل بۇرىن ءشول دالانىڭ ورتاسىندا جاقۇتتاي جارقىراعان ارال تەڭىزىنىڭ جاعاسىندا دۇنيەگە كەلدى. قازاق جۇرتى «الاشتىڭ اناسى» دەپ اسپەتتەگەن سىر ءوڭىرى ەجەلدەن ۇلت ونەرىنىڭ تۋىن بيىك ۇستاعان ولكە، تەك ادەبيەت جونىنەن ايتقاندا، كۇللى قازاققا ءمالىم تالاي قۇدىرەتتى اقىنداردىڭ تال بەسىگىن تەربەتكەن جەر. بازار جىراۋ وڭداسىن ۇلى، قاراساقال ەرىمبەت، شوراياقتىڭ ومارى، تۇرماعامبەت ىزتىلەۋ ۇلى سەكىلدى قايتالانباس اقىنداردىڭ كىندىك قانى تامعان قاسيەتتى مەكەن. ال ونداي ايماقتا ءداستۇر ساباقتاستىعى، بولمىس بۇتىندىگى ساقتالماۋى مۇمكىن بە؟ ارينە، جوق!

تۋا سالا، ءبىر شەتىنەن قاراعاندا ارعى شەتىنە كوز جەتپەي - اسپانمەن استاسىپ تۇرعانداي بولىپ كورىنەتىن كوكشۋلان تەڭىزدىڭ داۋىلدى كۇنى كوككە شاپشىعان عالامات تولقىندارىنا تاڭدانا قاراپ، تابيعات قۇدىرەتىن سەزىنىپ وسكەن جاننىڭ جۇرەگىنە باتىلدىق بالا جاستان سىڭگەنىنە كۇمان بولماۋى ءتيىس. جاراسقان سونداي اقىن. ونىڭ پوەزياداعى شىندىققا تىكە قاراپ تۋرا جىرلاۋى، ءسوز ونەرىندە جۇرت تانىعان تۇلعالاردىڭ بەدەلىنەن سەسكەنبەي، ولاردىڭ بولمىسىنداعى كەمشىلىكتەردى قامىردان قىل سۋىرعانداي ەتىپ ەپيگرامما ارقىلى اشىپ تاستاۋى، ادەبي سىن ماقالالار جازعاندا ەشكىمنىڭ كوڭىلىنە قاراماي جەتىستىگى مەن كەمشىلىگىن بىردەي سارالاپ ءادىل تورەلىك ايتۋى - اقىن تالانتىنا تىرەك بولعان باتىلدىق پەن تۋرالىقتىڭ دالەلى.

بولمىس پەندەنىڭ تاعدىرىن جاسايدى دەسەك، ادىلدىكتى ءسۇيىپ - «ايتىپ وتكەن اقىندا ارمان بار ما، جۇرەگىنىڭ تۇبىنە كىر جاسىرماي» (مۇقاعالي) دەگەن اعا ءسوزىن تۋ قىپ ۇستاعان جاراسقان اقىن جاستايىنان «تالانت - تابيعاتتان، تالاپ - وزىڭنەن» (م. الىمبايەۆ) دەيتىن ۇستانىمدى ومىرلىك كرەدوسىنا اينالدىرعان. زامانداستارىنىڭ ايتۋىنشا، ءار اپتانىڭ سەنبى، جەكسەنبىسى - دۇنيە توڭكەرىلىپ كەتسە دە اقىن ءۇشىن تاپجىلماي وتىرىپ جۇمىس ىستەيتىن كۇندەر بولعان. وسىلايشا ەڭ الدىمەن ءوزىن تارتىپكە باعىندىرىپ - تالانتىنىڭ بار قۋاتىن ادەبي ەڭبەككە جۇمساعان ءابدىراشتىڭ جاراسقانى ارتىنا كوركەمدىك دەڭگەيى جوعارى مول مۇرا قالدىردى.

ادەبيەت ادامنىڭ جان- دۇنيەسىن ىزگىلىككە شاقىراتىن ءبىرتۇتاس الەم دەسەك تە ونىڭ باعىتتارى كوپ. ليريكا، ەپيگرامما، سىن جانرلارىندا ءونىمدى ەڭبەك ەتىپ، ونىڭ بارىندە دە تابىسقا جەتە بەرۋ وننىڭ توعىزىنا بۇيىرا بەرمەيتىن باق. ءسىرا، جاراسقاننىڭ بولمىسى «كەم تالانت - مۇمكىندىگىنشە، شىن تالانت - قالاعانىنشا جازادى» (اسقار سۇلەيمەنوۆ) دەيتىن دانالىققا كەلەتىن بولار.

1969 -جىلى شىققان «تۇڭعىش كىتاپ» اتتى العاشقى جيناعىنان ءوزى قايتىس بولعاننان سوڭ، ەكى ايدان كەيىن جارىق كورگەن «قۇلپىتاس» (2001) كىتابىنا دەيىنگى وتىز ەكى جىلدا ادەبيەتىمىزدە جاراسقاننىڭ شىعارماشىلىعى حالىقتىڭ كوز الدىندا بيىكتەپ، شىڭدارعا قاراي سامعاپ ءوتتى. كىتاپتان كىتاپقا ءوسىپ، تالانتى شىڭدالا ءتۇستى. ادەبي سىن ماقالالارداعى تالانتتار تىزىمىندە ەسىمى ۇنەمى الدىڭعى لەكتە اتالاتىن. پوەزيانى سۇيەتىن وقىرماندارعا كەڭ تانىمال بولدى.

جاراسقان دەگەندە ەسىمىزگە ەڭ الدىمەن ونىڭ ليريكالىق تۋىندىلارى تۇسەدى. ونىڭ اقىندىعىن پاش ەتكەن «تۇڭعىش كىتابى» مەن «اق قايرانىنان» سوڭ جارىق كورگەن «نايزاعايلى جاز» كىتابى ادەبيەتىمىزگە ەرەكشە ءبىر جاڭا اقىن كەلگەنىن تانىتقان- دى. «نايزاعايلى جازداعى»:

اق بۇلاقتار!

القىنعان اق بۇلاقتار!

قازىر - كوكتەم،

الدىڭ - جاز،

شاپقىلاپ قال!.. - دەگەن جولدارىنىڭ ءوزى پوەزياداعى مۋزىكانى تاپ باسىپ، ءدال ۇستاپ، وقىعاندى ەلەڭ ەتكىزسە،

ءتورت تۇياعى - توڭكەرىلگەن ءتورت كەسە،

جەر تارپيدى - تاڭ اسىرىپ

ەرتتەسە...

كەڭ جازىقپەن كوسىلگەندە ەكپىنىن -

ارتىق ەمەس داۋىل دەسە، ءورت دەسە،

- دەپ تۇلپاردى سۋرەتتەگەن شۋماعى وتتىلىعىمەن، اسەمدىگىمەن قۇلاقتارعا قۇيىلىپ قالعان-دى.

«تەڭىز ءدامى تامشىدان بەلگىلى» - بۇل ەستەتيكالىق تالعامى جوعارى، سۇلۋلىقتى سۇيگەن اقىننىڭ دارىن قۋاتىن شەبەر ولەڭ قۇراۋعا جۇمساۋى ەمەس، تۋمىسىنان تابيعاتپەن ۇندەس، جىلقىمىنەز قازاقتىڭ بولمىسىن ءدال بەينەلەۋى ەدى. ءبىز ءۇشىن كوكتەممەن بىرگە ورالعان ءساۋىردىڭ جانعا جاعىمدى جىبەك جەلى بولسا، ادەبيەت ءۇشىن ويلى دا سىرلى ۇلكەن ارنانىڭ ەكپىندى باسى ەدى.

ودان كەيىنگى «دالا، سەنىڭ ۇلىڭمىن» اتتى جىر كىتابى - قانشاما قىسپاقتا جۇرسە دە ازاتتىققا ۇمتىلۋدان تايماعان حالقىنىڭ بولمىسىنا ارنالعان تاماشا ەسكەرتكىش دەۋگە سىيادى. شىن مانىندە، جاس كۇنىندە ادام ەل، حالىق تۋرالى تۇعىرلى وي ايتىپ، بولاشاق تۋرالى تولعانا بەرۋى سيرەك. ءبىراق دالا دانالارى - ابىز اقساقالداردىڭ ەلدىك، ەرلىك تۋرالى عيبراتتى سوزدەرىن جاستايىنان قۇلاعىنا قۇيىپ، ساناسىنا ءسىڭىرىپ وسكەن جاراسقاننىڭ ءجونى بولەك بولاتىن. سوندىقتان ول ەستى اڭگىمەلەردەن ەرتە ەسەيىپ، ۇلت تۋرالى ەرتە تولعاندى.

الگى كىتاپتاعى ءبىر ولەڭىن عانا وقىپ كورەيىكشى:

تۋعان دالا،

تۇردىم-اۋ بۇگىن دە اتىپ،

كەشىر!

ءتۇسىن!

كىنا جوق ۇلىڭدا تۇك!..

قالاي عانا شىدايمىن -

كوز الدىمدا

جاتسا بىرەۋ شىندىقتى

شىرىلداتىپ؟!

«ادەپ» پەنەن ىسىرىپ «ءتارتىپتى» ارى

كەتتىڭ دەمە جاستىقپەن ارتىق تاعى...

قالاي عانا شىدايمىن -

قوزعالماسا

قۇرىعىنان مانساپتىڭ قورقىپ ءبارى؟!

«قىزباسىڭ!» دەپ شەتىنەن

قورلاپ-سوگەر،

اقىر ءتۇبى ازابىن اردان شەگەر!..

قالاي عانا شىدايمىن -

جالعانداعى

جالعىز سەنەر جاقىنىم

سول بولسا ەگەر؟!

P. S.

جانە ءبىر سىر:

سالماعىن ەردىڭ مەنشە ۇق،

كورگەن ەمەس ەشقاشان كوڭىلىم كونشىپ،

سويلەر تۇستا -

ۇندەمەي قالعاندارعا

اشۋلارىن اقىلعا جەڭدىرگەنسىپ!

جانە ءبىر سىر:

جۇرگەندەر جوتالانىپ،

ايارلىقپەن ايقاسقا جەكە بارىپ،

بەزىندى مە شىندىققا بولىسۋعا -

ءوزىڭدى دە قۇلدىققا ساتارى انىق!..

ولەڭدەگى وي- پىكىرگە ەركىندىك بەرىلگەن قازىرگى كەزدە ونشالىق تاڭىرقاتار نارسە بولىپ كورىنبەۋى مۇمكىن، ءبىراق توبەڭنەن ءتونىپ، قىلىشىن ويناتىپ تۇرعان كوممۋنيست- جەندەتتەردىڭ زامانىندا - ءار ءارىبىڭنىڭ استارىنا ءۇڭىلىپ، پالە ىزدەپ تۇرعان شاقتا وسىلاي دەۋدىڭ ءوزى ۇلكەن ەرلىك بولاتىن. ويتكەنى ورىستاندىرۋ - ماڭگۇرتتەندىرۋ داۋىرىندە قازاقتى باسقارعاندار تۋعان حالقىنا ءتيىستى دەڭگەيدە بولىسا المادى، ابىروي-اتاق پەن بەدەل- كرەسلونى جۇرت قامىنان ارتىق كوردى. ارينە، وسىلاي دەگەندە اقىن وزىنە جاۋ تىلەپ الاتىنىن، مۇنداي ولەڭدەرىنەن كەيىن جولىنا كەدەرگى بولارىن بىلمەدى ەمەس، ءبىلدى. سويتە تۇرا اقىندىق ارىنىڭ الدىندا ايتىلۋى ءتيىس نارسەنى ايتۋدان قورىقپادى. مۇنىڭ سوڭى جاراسقاندى «ماعجانشىل»، «ۇلتشىل» دەپ تىلدەۋگە دەيىن جەتتى. اقىندىعى ابدەن لايىق بولسا دا، سول تۇستا قولى جەتكەن ادام ءتىرى كلاسسيككە اينالاتىن قازاقستان لەنين كومسومولى سىيلىعىنان ءۇش رەت قۇلاتىلدى...

ءيا، كەڭەستىك كەزەڭدە تالانتتاردىڭ باسىنا نە تۇسپەدى، ءبىراق ەلىنىڭ ەرتەڭىنە سەنگەن اقىنداردىڭ قاتارىندا ءابدىراشتىڭ جاراسقانى دا «ەگەر ادام تۇلا بويى تۇگەلىمەن جالعاندىققا بەرىلسە، اقىل- وي تالانتىنان ايرىلاتىنى ايدان انىق» (ۆ. بەلينسكي) ەكەنىنە جاستاي كوز جەتكىزىپ تۋرا جولدان تايمادى، «حالىقتىڭ سۇيىسپەنشىلىگىنەن باسقانىڭ ءبارى ساتىلاتىنىن» (پروسپەر مەريمە) ەسكەرىپ، ءوزىن تۋعان حالقىنا ادالدىعىنان تانبادى، سوندىقتان جيىرما جەتى جاسىندا-اق ول «دالا، سەنىڭ ۇلىڭمىن» دەپ جار سالدى.

قۋاتتى تالانت - كوپقىرلى. قازاقى تامسىلگە دەن قويساق، «شىن بالۋانعا وڭى دا، سولى دا بىردەي». جاراسقان تيتتەيىنەن سانا تۇكپىرىنە جارىق بەرگەن وتانسۇيگىش قاسيەتتى جۇرەگىندە ايالاپ ۇستاسا دا، ادام بالاسىنىڭ سەزىم اتتى قاستەرلى قاسيەتىن دە ۇلىقتاپ تالاي جىرلار ارنادى.

ونىڭ «نايزاعايلى جاز» كىتابىندا ءوزى ءومىر سۇرگەن تۇسقا سىيىمسىز كورىنەتىن اۋەندەگى ولەڭدەرى بولدى. ءتىپتى، ادام بويىنداعى قۇمارلىق سەزىمىنىڭ الاپات شىندىعىن استارلاپ جەتكىزگەن «شتورم» اتتى ولەڭى سول تۇستا «كوممۋنيستىك ەستەتيكا» تۇرعىسىنان ازعىنداۋ سياقتى قابىلداندى. ونى ءتىپتى مۇقاعالي ماقاتايەۆ اعاسى «...بۇل قازاقشا ايتۋعا ۇيات، باسقا تىلدە ايتقاندا، «سەكسۋاليزم» دەپ تە سىنادى. ءبىراق جازىلعان نارسەنىڭ ءار داۋىردە ءارتۇرلى قابىلدانىپ، ءمانى اشىلا تۇسەتىنىن ەسكەرسەك، جاراسقاننىڭ «شتورمى» ۋاقىت وتە كەلە سەزىم جالاڭاشتىعىن ناسيحاتتاۋ ەمەس، ادام بويىنداعى پەندەلىك وسالدىقتىڭ شىندىعىن جەتكىزۋ ەكەنى تانىلدى: ولەڭدى بوزبالا مەن بويجەتكەن جاتقا وقىدى، كەيىن 80-جىلدارداعى جاستار كۋميرى، اقىن- كومپوزيتور تابىلدى دوسىموۆ ءان شىعارىپ، جاستار قوسىلا شىرقادى. بۇل پوەزيانىڭ قانداي نارسەنى دە ادەپ، مادەنيەت شەگىنەن اسپاي جىرلاۋ ارقىلى ادامعا اقيقاتتى تىڭداتا الاتىن قۇدىرەتىنىڭ كورىنىسى بولسا كەرەك.

- و، ماحاببات

سەگىز ءارىپ،

ءبىر ارمان!..

و، ءبىر ارمان،

قىرىق قىزدان قۇرالعان!

مۇڭدى جىرسىڭ -

تەبىرەنسەم،

تولعانسام،

ءبىر قىز بولىپ جولىعاسىڭ سەن قاشان!

اقىن جۇرەگىنەن تاڭعى شىقتاي مولدىرەپ، توگىلىپ تۇسكەن وسى ءبىر شۋماقتى قانشا ۇرپاق جاتقا ايتپادى؟ ءتىپتى اۆتورىن بىلمەي- اق وقىپ جۇرگەندەر كوپ. بۇل - سەزىمنىڭ قازانىندا قايناعان ماحاببات جىرلارىمەن وقىرمان، تىڭدارمان قاۋىمنىڭ ارداقتىسىنا اينالۋدىڭ ايعاعى دەسەك ارتىق ەمەس. ينتيمدىك ليريكا دەسەك تە، ونى كەلىستىرە جىرلاۋعا، ويىڭدى بۇكپەسىز ايتۋعا دا تالانتتان بولەك باتىلدىق قاجەت. ءاردايىم ويىنداعىسىن بۇكپەسىز جايىپ سالاتىن جاراسقاننىڭ مۇنداي اڭىزعا اينالعان ولەڭدەرى كوپ.

سان قىرلى تالانت يەسىنىڭ تاعى ءبىر جەمىستى باعىتى - بالالارعا ارناپ جازعان شىعارمالارى. شىنىنا كەلسەك، بالالارعا ارناپ جازۋ قيىن، اقىن- جازۋشىنىڭ كوبى وعان بارا بەرمەيدى. ال جاراسقاننىڭ بالالار تاقىرىبىنا جازعان ولەڭدەرىنىڭ وزىندە ۇلكەن فيلوسوفيا جاتادى. مىسالى، «پورتفەل» دەپ اتالاتىن ولەڭ:

جاتقىزدى قىرتىس، قىرىمدى،

جىلجىعان جىلدار وتەكتەپ...

مەكتەپكە تۇڭعىش ۇلىمدى

كەلەمىن ءۇنسىز جەتەكتەپ.

سالقىنى كۇزدىڭ سوعادى،

ويلانتپاس قالاي ول سەنى.

جانىمدا تومپاڭ قاعادى،

جانىمنىڭ قۇيتتاي بولشەگى.

بۇل كۇندى كورىپ تۇسىڭدە،

اسىعا كۇتكەن از با ادام،

شاتتىعىم دا بار ىشىمدە،

ءتاتتى مۇڭ دا بار ازداعان.

ەكى ۇداي سەزىم تەربەۋمەن،

كۇلگەن دە بولام سىر ساقتاپ،

جاراسقان اتتى سۇرلەۋدەن،

بولىنبەك قازىر ءبىر سوقپاق.

جاقىنداي بەرە:

- ال ەندى،

توقتاما، - دەدىم، - تارت! - دەدىم،

شاپقىلاپ الا جونەلدى

ارقالاپ شاعىن پورتفەلىن.

ەمىرەندىم سول ءسات، ەگىلدىم،

سەزىنسىن قايدان سوتقارىڭ:

العاشقى جۇگىن ءومىردىڭ

ارقالاپ بارا جاتقانىن!..

ءبىر قاراعاندا تۇڭعىش بالاڭنىڭ مەكتەپكە بارعانىن جاي عانا قۋانىش رەتىندە اتاپ ءوتىپ، ونىڭ ۇلكەن ءومىر جولىنداعى العاشقى قادامىنا سۇيسىنگەننەن وزگە نە بار دەپ ويلاۋىڭ مۇمكىن عوي، ال اقىن سودان ۇلكەن ءمان تابادى. ومىرگە باسقان ءار قادام قيىندىقپەن كۇرەسۋدەن تۇراتىنىن سوڭعى تۇيىندە ءبىر- اق ايتقاندا اتا- انا بولعان ءار ادامنىڭ جۇرەگىن شىم ەتكىزەر سىردى سەزەسىڭ. كىشكەنە نارسەدەن وسىنشا تەرەڭ فيلوسوفيا كورۋ جاي سەزگىشتىك ەمەس، ۇلكەن ويشىلدىق.

جاراسقان ءبىر كىتابىن «سوعىستان سوڭ تۋعاندار» دەپ اتادى، بۇل كەيىن كىتاپتىڭ اتى عانا ەمەس، اقىنمەن ءبىر مەزگىلدە ادەبيەتكە كەلگەن تۇتاس ءبىر بۋىننىڭ اتاۋىنا اينالدى. ول تەگىن ەمەس، قازاقتىڭ «اۋزى دۋالى» دەيتىن ءسوزىنىڭ جارقىن ءبىر مىسالى وسى.

ماسەلەن، كۇللى الەمگە بەلگىلى «جوعالعان ۇرپاق» ءسوزى ە. حەمينگۋەيدىڭ ءبىر رومانىندا ايتىلعان ويدان باستاۋ السا، «سوعىستان سوڭ تۋعاندار» ۇعىمى جاراسقان قولدانعان ءبىر سوزدەن تۋىنداپ وتىر.

سول كىتابىندا ول ءوز تۇستاستارى تۋرالى بىلاي جىرلاعان-دى:

...جاۋ تانكىسى ءبارىمىزدى قوسا اتتى،

تۋماي جاتىپ كوزىمىزدەن جاس اقتى!

ءبىز بىلەمىز بەيبىت كۇننىڭ باعاسىن،

تاڭنان تۇرىپ تەرمەسەك تە

ماساقتى!

ءسابي كوڭىل تۇيسىنگەنىن تولعاسىن،

قاسىرەتكە ورتاقتاسۋ - ول دا سىن!

ءبىز بىلەمىز مۇگەدەكتەر مىنەزىن،

دەنەمىزدە جاتپاعانمەن قورعاسىن!

ءبىز بىلەمىز ساعىنىشتىڭ سالماعىن،

ءبىز بىلەمىز جالىنىشتىڭ

«زارلى ءانىن!»

ءبىز بىلەمىز ءبىر انادان تۋسا دا

وگەي وسكەن اعالاردىڭ ارمانىن...

ەس جىيعىزباي ەسەندەسىپ قايعى الۋان،

جانىمىزعا مۇڭ قۇشاعىن

جايدى الدان.

ءبىز بىلەمىز قازانىڭ دا نە ەكەنىن،

«قارا قاعاز» الماساق تا مايداننان!

ويتكەنى ءبىز ءورت ىشىندە ونگەنبىز،

ءومىر ءۇشىن - ولىمگە دە كونگەنبىز!

سوعىس كورگەن اكەلەردەن - جارالىپ،

سوعىس كورگەن انالاردى - ەمگەنبىز!..

تۇتاس ۇرپاقتىڭ باسىنان وتكەن جاي، ءومىر قاسىرەتى. ەگەر جۇمەكەن ناجىمەدەنوۆ سوعىس كەزىندەگى ەلدىڭ جاي- كۇيىن جان-جاقتى سۋرەتتەسە، جاراسقان سوعىستان سوڭ تۋعان ۇرپاقتىڭ بولمىسىن جەرىنە جەتكىزە جىرلادى.

اقىننىڭ كوزى تىرىسىندە ءوزى دايىنداپ كەتكەن سوڭعى كىتابى - «قۇلپىتاس». بۇل كىتاپ، شىن مانىندە قازاق ازاتتىعى جولىندا قۇربان بولعان اياۋلى تۇلعالارعا جىردان قويىلعان ەسكەرتكىش. كورنەكتى اقىن تەمىرحان مەدەتبەكتىڭ سوزىمەن ايتساق، «بۇل كىتاپ - سوناۋ اۋىتقىپ تۇرعان الماعايىپ زاماندا ادامنىڭ ار- ۇياتى مەن يمانى تارازى باسىنا تۇسەر كەزدە ەلىنىڭ ەركىندىگى ءۇشىن جانتالاسىپ، جەرىنىڭ ازاتتىعى ءۇشىن ارپالىسىپ وتكەن ءا. بوكەيحان، ا. بايتۇرسىن ۇلى، م. شوقاي، م. جۇمابايەۆ، ت. ب. ارىستارعا قويىلعان قۇلپىتاس. سونىمەن بىرگە بۇل كىتاپ - جاراسقاننىڭ وزىنە ءوزى قويىپ كەتكەن قۇلپىتاسى».

ءيا، اقىندىق دەگەندى و باستان ەلدىڭ ءسوزىن ايتۋ دەپ ۇققان ءابدىراشتىڭ جاراسقانى سوناۋ شىعارماشىلىق جولى باستالعان قيىن-قىستاۋ زاماننىڭ وزىندە «دالا، سەنىڭ ۇلىڭمىن» دەپ ۇلت كوكەيىندەگى ويلاردى باتىل ايتۋدان باستاسا، جارىق دۇنيەدەن كوشەر شاعىندا، زاماننىڭ تەمىر شىنجىرىن ۇزگەن ازات ءداۋىر باستالعاندا ەلىمەن قايتا قاۋىشقان حالقىمىزدىڭ ارداقتى پەرزەنتتەرىنە بيىك پاراساتپەن ولەڭنەن «قۇلپىتاس» قويىپ اقىندىق پارىزىن ادال اتقارىپ كەتتى.

سان قىرلى تالانتتىڭ بار قىرىن اشۋ ءۇشىن ونىڭ ءارقايسىسىنا تولىق توقتالۋ كەرەك. ءبىراق شەكتەۋلى كولەم ىشىندە ول مۇمكىن ەمەس. ايتپەسە، جاراسقان اقىننىڭ ەپيگراممالارى تۋرالى، سىنشىلىعى جايىندا، اۋدارمالارى حاقىندا كەڭىرەك ايتقاندا بولار ەدى، الايدا ءارقايسىسىنىڭ ەرەكشەلىگىن اشۋ ءۇشىن جاي ماقالا ەمەس، كىتاپتار جازىلۋى كەرەك. اريستوتەل ايتپاقشى، «ادەمى دە سۇيكىمدى دۇنيەلەر قايدان شىعادى؟ ولاردى تالانتتى، ياعني زەرگەر ادام جاسايدى. ال بۇلاردىڭ ءمانى - سىرىنىڭ قاندايلىعىن ايقىنداپ بەرۋ - ءبىزدىڭ عالىمدارىمىزدىڭ مىندەتى». ءبىز دە وسى سوزگە توقتاعىمىز كەلەدى.

ۇلتىنىڭ اسىل قاسيەتىن ۇلىقتاپ، حالقىنىڭ قايسار بولمىسىن تۋ ەتىپ وتكەن جان- شىراعى جارقىراعان جاراسقاننىڭ سوڭىندا قالعان ادەبي مۇراسى - ۇلت ادەبيەتىنىڭ اسىل قازىناسى. قازاق ادەبيەتىندە وزىندىك ورنى بار تۇلعالى تالانت - ءابدىراشتىڭ جاراسقانىنىڭ جازعاندارىن سارالاپ، ساراپتاپ، زەرتتەپ، زەردەلەپ ۇلتتىق قۇندىلىق دارەجەسىنە كوتەرۋ سوعان مۇددەلى قالامگەر قاۋىمنىڭ دا، ۇلتىنىڭ رۋحاني دۇنيەسىنىڭ كوركەمدىگىن قالايتىن بار قازاقتىڭ پارىزى.

احمەت ءومىرزاق،

اقىن، قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى

Egemen Qazaqstan


سوڭعى جاڭالىقتار