بۇگىن الاش وردا ۇكىمەتىنىڭ بەلدى باسشىلارىنىڭ ءبىرى دۇنيەگە كەلگەن كۇن
137 جىل بۇرىن (1885-1935) قازاق اقىنى، جازۋشى، اعارتۋشى-پەداگوگ، الاش وردا ۇكىمەتىنىڭ بەلدى باسشىلارىنىڭ ءبىرى ءمىرجاقىپ دۋلات ۇلى دۇنيەگە كەلدى.
قوستاناي وبلىسىنىڭ جانگەلدين اۋدانىندا تۋعان. ەكى جاسىندا شەشەدەن، ون ەكى جاسىندا اكەدەن جەتىم قالعان جاس ءوسپىرىمنىڭ كەيىنگى تاربيە قامقورلىعى اسقار دەيتىن وقىعان اعاسىنىڭ جاۋاپكەرشىلىگىندە بولدى.
تورعاي قالاسىنداعى ەكى سىنىپتىق ورىس-قازاق مەكتەبىنە تۇسەدى دە، بەس جىل وقىپ، اۋىل ءمۇعالىمى دەگەن كۋالىك الىپ شىعادى. التى-جەتى جىل بويى ەل ىشىندە، اۋىل مەكتەپتەرىندە بالا وقىتادى. 1904 -جىلى ومبى قالاسىنا اتتانىپ، ءوزىنىڭ بولاشاق ۇستازى احمەت بايتۇرسىنوۆپەن كەزدەسەدى. وعان ەرىپ قارقارالىعا بارىپ، ونداعى ۇلتتىق دەموكراتيالىق قوزعالىسقا بەلسەنە ارالاسادى. سول جەردەگى زيالى توپتىڭ وكىلى رەتىندە قازاق كونستيتۋتسيالىق دەموكراتيالىق پارتياسىنىڭ ورالداعى سەزىنە قاتىسادى، سونىڭ دەلەگاتتارى قاتارىندا 1906 -جىلى پەتەربورعا بارادى.
1907 -جىلى پەتەربوردا جالعىز ءنومىرى عانا شىققان «سەركە» گازەتىندە «جاستارعا» دەگەن ولەڭى باسىلدى. تۇڭعىش ولەڭدەر جيناعى 1909 -جىلى قازان قالاسىندا «ويان، قازاق!» دەگەن اتپەن باسىلىپ شىعادى. قىزىلجاردا سوت كەڭەسىندە ءتىلماشتىق قىزمەت اتقارىپ، مۇعالىمدىك قىزمەتىن دە جالعاستىرادى. قازاق بالالارىنا ورىس تىلىنەن ءدارىس بەرەدى. سول كەزدە ودان ءبىراز ۋاقىت ماعجان دا ءدارىس الادى.
1910 -جىلى قازانداعى كارىموۆتەر باسپاسىنان «باقىتسىز جامال» رومانى جارىق كورەدى. ا. بايتۇرسىنوۆپەن بىرگە قىر ولكەسىنىڭ اعارتۋشىلىق- دەموكراتيالىق باعىتتاعى تۇڭعىش بەيرەسمي باسىلىمى «قازاق» گازەتىنىڭ نەگىزىن قالايدى.
الاش باسشىلارىمەن بىرگە جاڭا قۇرىلىس جاعىنا شىعىپ، قالعان ءومىرىن تۇگەلدەي تۋعان حالقىنىڭ مادەنيەتىن كوركەيتۋ ماقساتىنا ارناۋدى كوزدەگەن ول از ۋاقىت «اق جول» گازەتىنىڭ رەداكتسياسىندا، ودان كەيىن سەمەي وبلىسىنىڭ سوت ورگاندارىندا قىزمەت اتقارعان.
«بالقيا» اتتى ءتورت پەردەلى پەسا جازدى. 1924 -جىلى ورىنبوردا ەكى جىلدىق «قيراعات كىتابى» (حرەستوماتيالىق وقۋلىق)، قىزىلوردادا «ەسەپ قۇرالىنىڭ» جاڭا باسىلىمى جارىق كوردى. كەڭەس ۇكىمەتى كەزىندە ەكى رەت قۋعىن سۇرگىنگە ۇشىراپ، تۇتقىندالعان. 1935 -جىلى اۋىر ناۋقاستان قايتىس بولعان. 1988 -جىلى اقتالعان.
ونىڭ اتىندا كوشەلەر، مەكتەپتەر، تۋعان جەرىندە مۇراجاي بار، ەسكەرتكىش ورناتىلعان.