قازاق ءتىلى تۋرالى دەرەكتەر

استانا. قازاقپارات - «ەل دەگەندە ەمىرەن، ءتىل دەگەندە تەبىرەن» دەپ قادىر اقىن ايتپاقشى، ءتىل دەگەندە تەبىرەنبەيتىن جاندار از شىعار.

ءتىل - ءبىر ۇلتتىڭ، تۇتاس حالىقتىڭ باعا جەتپەس قازىناسى، ەڭ قۇندى بايلىعى. ءبىزدىڭ انا ءتىلىمىز سان عاسىردان بەرى ءتۇرلى جولداردان، كەزەڭدەردەن ءوتىپ، امان- ەسەن بۇگىنگى كۇنگە جەتتى. قازاق ءتىلى جايلى نە بىلەمىز؟ قازاق ءتىلى - قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇرعىلىقتى حالقى قازاق حالقىنىڭ جانە ونىڭ شەكاراسىنان تىس ءومىر ءسۇرىپ جاتقان قازاقتاردىڭ (رەسەي فەدەراتسياسى، وزبەكستان، قىتاي، موڭعوليا ت. ب. ) ۇلتتىق ءتىلى.

قازاق ءتىلى ەڭ كونە باستاۋىن ءار كەزدەگى ەجەلگى تۇرىك جازۋلارى ەسكەرتكىشتەرىنەن: تالاس- ورحون- ەنيسەي جازۋلارى، ءجۇسىپ بالاساعۇننىڭ «قۇتادعۋ بىلىك» ەڭبەگى، ماحمۇت قاشقاريدىڭ «ديۋاني لۇعاتات تۇرىك» ەڭبەگى، احمەت يۇگىنەكيدىڭ «ھيبات ۇل ھاقايىق» ەڭبەگى، قوجا احمەت ءياسساۋيدىڭ «ديۋاني حيكمەتى»، التىن وردا، شاعاتاي جانە قىپشاق تۇسىنداعى جازۋلاردان الادى.

قازاق ءتىلىنىڭ سوزدىك قۇرامى وتە باي، وعان 67 مىڭ تىزىمدىك ءسوز، 24,5 مىڭ فرازەولوگيالىق تىركەس - بارلىعى 91,5 مىڭ لەكسيكالىق بىرلىك كىرگەن ءبىر عانا ون تومدىق «قازاق ءتىلىنىڭ تۇسىندىرمە سوزدىگى» دالەل بولا الادى. قازاق جازۋى 1929 -جىلعا دەيىن اراب گرافيكاسىن، ال 1929-1940 -جىلدارى لاتىن گرافيكاسىن قولدانعان. 1940- جىلدان باستاپ قازىرگى ۋاقىتقا دەيىن ورىس گرافيكاسىن قولدانىپ كەلەدى. تىلگە دەگەن قۇرمەت - حالىققا دەگەن قۇرمەت. ءتىلسىز حالىقتىڭ، ەلدىڭ ءومىر ءسۇرۋى مۇمكىن ەمەس. قازاقستاندا تۇراتىن جۇزدەن اسا ۇلت وكىلى قازاقستان حالقىن، سونىڭ ىشىندە قازاق حالقىنىڭ تۇرمىس- ادەبيەتىن، ادەت- عۇرپىن، مادەنيەتىن، ادەبيەتىن، ءتىلىن ءبىلۋى مىندەتتى. مەملەكەتتىك ءتىل، ياعني، قازاق ءتىلى - الەمدەگى التى مىڭعا جۋىق تىلدەردىڭ ىشىندەگى قولدانۋ ءورىسى جاعىنان جەتپىسىنشى، ال ءتىل بايلىعى مەن كوركەمدىگى، ورالىمدىعى جاعىنان العاشقى وندىقتار قاتارىنداعى ءتىل. ول دۇنيە جۇزىندەگى اۋىزشا جانە جازباشا ءتىل مادەنيەتى قالىپتاسقان التى ءجۇز ءتىلدىڭ جانە مەملەكەتتىك مارتەبەگە يە ەكى ءجۇز ءتىلدىڭ قاتارىندا تۇر.

Massaget.kz