رەسەيلىكتەر قانداي جاعدايدا ەلدەن شىعارىلۋى مۇمكىن؟

استانا. قازاقپارات – ەۋروپالىق قۇقىق جانە ادام قۇقىقتارى ساراپتامالىق ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى، زاڭ عىلىمدارىنىڭ دوكتورى مارات ءباشىموۆ موبيليزاتسيا سالدارىنان قازاقستانعا كەلىپ جاتقان رەسەيلىكتەر قانداي سەبەپپەن ەلدەن شىعارىلۋى مۇمكىن ەكەنىن ءتۇسىندىردى.

شەتەل ازاماتتارى كوشى-قون زاڭناماسىن بۇزعانى، كوشى-قون زاڭناماسىنا ساي كەلمەيتىن قۇقىق بۇزعانى ءۇشىن نە جازاسىن وتەگەننەن كەيىن قىلمىس جاساعانى ءۇشىن قوسىمشا جازا تۇرىندە ەلدەن شىعارىلا الادى. ەلدەن شىعارىپ جىبەرۋ تۋرالى شەشىمدى سوت قابىلدايدى.

شەتەلدىك ازاماتتار بىرنەشە جاعدايدا ەلدەن شىعارىلۋى مۇمكىن:

- زاڭنامادا بەلگىلەنگەن مەرزىم وتكەننەن كەيىن 10 تاۋلىكتەن اساتىن كەزەڭ ىشىندە ەلدەن كەتۋدەن جالتارعان جاعدايدا؛

- ەڭبەك قىزمەتىن زاڭسىز جۇزەگە اسىرۋ؛

- اكىمشىلىك جازا قولدانىلعاننان كەيىن ءبىر جىل ىشىندە قايتالاپ جاسالعان ارەكەتكە بايلانىستى.

سونىمەن قاتار، شەتەلدىكتەر ءبىر جىل ىشىندە ەكى نەمەسە ودان دا كوپ، كوشى- قون زاڭناماسىنا ساي كەلمەيتىن قۇقىقبۇزۋشىلىق جاساعانى ءۇشىن ازاماتتىق-قۇقىقتىق تارتىپپەن ەلدەن شىعارىلۋى مۇمكىن. زاڭگەر بۇل كەز كەلگەن قۇقىقبۇزۋشىلىق، سونىڭ ىشىندە اكىمشىلىك قۇقىقبۇزۋشىلىق بولۋى مۇمكىن ەكەنىن ءتۇسىندىردى. مىسالى، شەتەلدىك ازامات دۇرىس ەمەس جەردە جولدى ەكى رەتتەن ارتىق كەسىپ وتسە، جول- كولىك وقيعاسىنا كىنالى بولسا نەمەسە قوعامدىق كولىكتە جول اقىسىن تولەمەسە (622-باپ «قوعامدىق قالالىق جانە قالا ماڭىنداعى كولىكتى پايدالانۋ ەرەجەلەرىن بۇزۋ»)، سوت شەشىمى بويىنشا ول ەلدەن شىعارىپ، ودان ءارى وسىندا تۇرۋعا رۇقسات بەرىلمەۋى مۇمكىن.

«ازاماتتار رەسەي فەدەراتسياسىنا ەكستراديتسيالاۋ تارتىبىمەن دە قايتارىلۋى مۇمكىن، ءبىراق قىلمىس جاساعانى ءۇشىن ۋاكىلەتتى ورگاندار ىزدەۋىندە جۇرگەندەر عانا. قايتارۋعا باسقا سەبەپ جوق»، - دەپ تولىقتىردى زاڭگەر.

اسا اۋىر قىلمىس جاساعانى ءۇشىن شەتەلدىكتەر سوت شەشىمى بويىنشا جازانى وتەۋگە تۇزەۋ مەكەمەلەرىنە جىبەرىلۋى مۇمكىن.

زاڭگەر 2020 -جىلى ق ر زاڭناماسىنا ەنگىزىلگەن وزگەرىستەرگە بايلانىستى شەتەلدىكتەردى كوشى- قون پوليتسياسىندا مىندەتتى تىركەۋ جويىلعانىن، سوندىقتان قازاقستاندا شەتەلدىكتەر ءۇشىن تىركەۋسىز ءبىر ايدان اسا تۇرعانى ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىك كوزدەلمەگەنىن اتاپ ءوتتى.

زاڭگەر قازاقستاندا رۇقساتسىز تۇرۋىن جالعاستىراتىن رەسەي ازاماتتارىنا 90 كۇن وتكەننەن كەيىن زاڭسىز تۇرۋ مەرزىمىنە قاراي ءتۇرلى جازالار قولدانىلاتىنىن اتاپ ءوتتى.

- ءۇش تاۋلىك ىشىندە - ەسكەرتۋ جاساۋ؛

- ءۇش تاۋلىكتەن جوعارى، بەس تاۋلىك وتكەنگە دەيىن - 10ا ە ك (31 مىڭ تەڭگە) مولشەرىندە ايىپپۇل سالۋ؛

- 10 تاۋلىك وتۋىنە بەس كۇننەن اسا ۋاقىت بولعاندا - 15 ا ە ك (47 مىڭ تەڭگە) مولشەرىندە ايىپپۇل سالۋ.

زاڭنامادا بەلگىلەنگەن مەرزىم وتكەننەن كەيىن 10 تاۋلىكتەن اساتىن كەزەڭ ىشىندە كەتۋدەن جالتارعان جاعدايدا، 25 ا ە ك (شامامەن 79 مىڭ تەڭگە) مولشەرىندە ايىپپۇل تۇرىندەگى جازا نە قازاقستان شەگىنەن اكىمشىلىك جولمەن شىعارىپ جىبەرۋ قولدانىلۋى مۇمكىن.

ەڭبەك قىزمەتىن زاڭسىز جۇزەگە اسىرعانى ءۇشىن سوت ءتارتىپبۇزۋشىعا 25 ا ە ك (شامامەن 79 مىڭ تەڭگە) مولشەرىندە ايىپپۇل سالۋعا نە 10 تاۋلىككە دەيىنگى مەرزىمگە اكىمشىلىك قاماۋعا الۋعا نە قازاقستاننىڭ شەگىنەن اكىمشىلىك جولمەن شىعارىپ جىبەرۋگە ۇكىم شىعارۋى مۇمكىن.

ءبىر جىل ىشىندە قايتالاپ زاڭ بۇزعان جاعدايدا 15 ا ە ك (47 مىڭ تەڭگە) كولەمىندە ايىپپۇل تاعايىنداۋى نەمەسە قازاقستاننان تىس جەرلەرگە شىعارىلۋى مۇمكىن.

kaz.tengrinews.kz