قۇندى بەلگىنىڭ قۇپياسى

نۇر-سۇلتان.قازاقپارات - تورعاي مۋزەيلەرى كەشەنىندە تۇرعان قۇندى جادىگەردىڭ ءبىرى - الاساپىران زاماننىڭ قيىن- قىستاۋ كەزەڭدەرىندە الاش قايراتكەرلەرى ءبىر- بىرىمەن حابار- وشار الماسۋ بارىسىندا پايدالانعان قۇپيا بەلگى.

كولەمى شاعىن بولعانىمەن، جۇمباعى اشىلماي قالعان تالاي تاريحتىڭ تىلسىم سىرىن بويىنا بۇككەن قۇپيا بەلگىنىڭ ءبىر جاق بەتى اراب قارپىمەن ادىپتەلىپ، جىڭىشكە جىبەكتەن القا ءجىپ تاعىلعان.

قۇندى جادىگەردى مۋزەيگە بىلتىر گۇلنار دۋلاتوۆانىڭ ۇلى، قازىرگى «مەكتەپ» باسپاسىنىڭ باسشىسى ەرلان ساتىبالديەۆ اكەپ تاپسىرىپتى.

- كەزىندە قىزبەلدەگى مۋزەيگە انامىز ءوز قولىمەن اكەپ وتكىزگەن. سودان بەرتىنگە دەيىن قىزبەلدە ساقتاۋلى تۇردى. ول جەردە نە دابىلقاققىش جوق، مەكتەپ ديرەكتورىنىڭ سەيفىندە جاتقان. سوسىن مەن بىلتىر بارعانىمدا تورعاي مۋزەيلەر كەشەنىنىڭ ديرەكتورى گۇلبانۋ سارسەكەيگە: «بۇل دۇنيە ۇرلانباي، جوعالماي تۇرعاندا، اكتىمەن سىزگە وتكىزىپ بەرەيىن»، دەدىم. وسىلايشا، تورعاي مۋزەيىنە تابىس ەتتىم، - دەدى ەرلان اعا.

قۇپيا بەلگىنىڭ قانداي ماتەريالدان جاسالعانى بەلگىسىز. ءبىر شەتىنە جىڭىشكە جىبەكتەن ءجىپ بايلانعاندىقتان، ءبىر قاراعاندا تۇمارعا ۇقسايدى. ءبىراق تۇمار دەيىن دەسەڭ، ءجىبى ادامنىڭ باسىنا سىيمايدى. مۋزەي ديرەكتورى گۇلبانۋ سارسەكەيدىڭ ايتۋىنشا، حابار جەتكىزۋشى باقىلاۋى كۇشتى جەرلەردەن وسى ءجىپتى تىسىنە بايلاپ، قۇپيا بەلگىنى جۇتقىنشاعىنا جاسىرىپ، جانىن شۇبەرەككە ءتۇيىپ وتەدى ەكەن.

جادىگەرمەن بىرگە ءبىر پاراق قاعازدى كوزىمىز شالىپ قالدى. كادىمگى جۇقا داپتەردەن جىرتىلىپ الىنعان توركوز پاراقتا: «اسقار ۇلى حايداردىڭ جاسىرىن بەلگىسى. اسقار دۋلاتوۆ - ءمىرجاقىپ دۋلاتوۆتىڭ اعاسى» دەپ جازىلعان.

مۇنىڭ ءمان- جايىن بىلمەك بولىپ ەرلان ساتىبالديەۆ اعامىزعا حابارلاسىپ ەدىك، ول كىسى: ء«بىر جاق بەتىنە ارابشا «قايرات» دەگەن ءسوز جازىلعان. تاعى ءبىر ءسوز بار، ءبىراق ول وقىلمايدى. ءبىر ءارپى ءوشىپ قالعان بولۋ كەرەك. جالپى، مەن توتە جازۋدى تانىپ، وقي الام. ءبىراق بەلگىدەگى ەكىنشى ءسوزدى اجىراتىپ وقۋ ماعان قيىنعا سوقتى. بۇل قۇپيا ءبىر حاباردى جەتكىزۋ كەرەك بولعاندا پايدالانىلعان. ول كەزدە جەتكىزەتىن ادامعا قۇپيا حابار اۋىزشا ايتىلادى. ال ول كىسى، ماسەلەن، ءمىرجاقىپ اتامىزدان كەلگەنىن دالەلدەۋ ءۇشىن حابار الۋشىعا وسى قۇپيا بەلگىنى كورسەتكەن»، دەدى ەرلان اعا.

- مۇنى «الاش ءپارولى» دەۋگە كەلە مە؟

- بۇل ءوزى زەرتتەلمەگەن نارسە جانە ونىڭ قۇپياسىن اشۋ قيىنعا سوعادى. سوندىقتان جاڭاعى ءسىز ايتقانداي ۇرانداتىپ كەرەگى جوق. ءبىراق بۇل - اسا قۇندى كونە جادىگەر. مۋزەي دە ناقتىلىقتى قاجەت ەتەتىن عىلىمعا جاقىن سالا عوي. مۇندا بىرىزدىلىك كەرەك. قازىر مەن سىزگە ءبىر نارسە ايتسام، كەلەسى ادام ونى باسقاشا توپشىلاۋى، ءتىپتى جوققا شىعارۋى مۇمكىن. وسىلايشا، قولدان اڭىز تۋعىزامىز. تاريحتى اقيقاتتان الىستاتىپ، جادىگەردىڭ قۇندىلىعىن جوعالتىپ الۋىمىز عاجاپ ەمەس. بۇل جەردە اسا ۇقىپتىلىق قاجەت. ويتكەنى ءبىز ونى ناقتى قالاي پايدالانعانىن بىلمەيمىز. ول سول كىسىلەردىڭ وزدەرىنە عانا ايان.

ەرلان ءابىل ۇلىنىڭ ايتۋىنشا، الاش قايراتكەرلەرى حاتقا سەنبەگەن. سوندىقتان ماڭىزدى حابارلاردى قاجەت جەرگە ادام جىبەرىپ جەتكىزىپ وتىرعان. وزدەرى گەرمانيادان عازىمبەك ءبىرىمجانوۆ الىپ كەلگەن ارنايى شيفر تاڭبا دا ۇستاپتى. ماسەلەن، مۇستافا شوقايمەن وسى شيفر ارقىلى حات الىسقان.

قالاي دەسەك تە، تورعايدا تۇرعان قۇندى جادىگەر جان- جاقتى زەرتتەۋدى قاجەت ەتەتىنى انىق. ولاي بولماعان جاعدايدا، الاش جادىگەرىنىڭ جۇمباعى قيىن- قىستاۋ زاماندا ۇلت ازاتتىعى ءۇشىن كۇرەسكەن قايراتكەر اتالارىمىزدىڭ وزدەرىمەن بىرگە كەتكەن كوپ قۇپيانىڭ ءبىرى بولىپ قالا بەرمەك.

قوستاناي وبلىسى

نۇرقانات قۇلاباەۆ

egemen.kz