قازاقستاندىق ونىمدەر يمپورتتاۋشى ەلدەردىڭ «كۇماندى» تىزىمىنە ەنگەن

نۇر- سۇلتان. قازاقپارات - قازاقستاندىق ونىمدەر يمپورتتاۋشى ەلدەردىڭ «كۇماندى» تىزىمىنە ەنگەن. بۇل تۋرالى «ۇلتتىق اككرەديتتەۋ ورتالىعى» ءادىسناما جانە نورمالاۋ دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسى المات ورىنعالي ۇلى ايتتى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.

«بۇگىندە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اۋماعىندا 900-گە جۋىق سىناق زەرتحاناسى اككرەديتتەلگەن. سىناق جۇمىستارىن جۇرگىزگەن كەزدە زەرتحانالار قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ستاندارتتارىن، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ، كەدەن وداعى مەن ە ا ە و- نىڭ مەملەكەتارالىق ستاندارتتارى مەن تەحنيكالىق رەگلامەنتتەرىن باسشىلىققا الادى»، - دەدى المات ورىنعالي ۇلى.

ونىڭ ايتۋىنشا، بىرنەشە جىل بويى ب ا ق- تا شەت مەملەكەتتەر اۋماعىنا قازاقستاندىق ونىمدەردى كىرگىزبەيتىندىگى تۋرالى اقپارات جاريالانىپ كەلەدى.

«بۇل استىق ونىمدەرىنە، راپس مايىنا، ءسۇت ونىمدەرىنە جانە تاعى باسقا ونىمگە قاتىستى. سەبەبى بارلىق جاعدايدا ۇقساس جانە جەدەل سىناما كەزىندە ءونىمنىڭ قۇرامىندا مالىمدەلمەگەن كورسەتكىشتەردى انىقتاۋعا بايلانىستى بولدى. ياعني، قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا جۇرگىزىلگەن سىناقتاردىڭ ناتيجەلەرى شەتەلدىك زەرتحانالاردىڭ سىناق ناتيجەلەرىنە سايكەس كەلمەدى. وسىنىڭ بارلىعى قازاقستاندىق ونىمدەردى ساپاسىز ونىمدەرمەن بايلانىستىرا باستاۋىنا جانە يمپورتتاۋشى ەلدەردە كۇماندى ونىمدەر قاتارىنا ەنۋىنە اكەلەدى. قازاقستاندىق زەرتحانالاردىڭ سىناق ناتيجەلەرىنە سەنىمسىزدىك ارتۋدا. تەست ناتيجەلەرىن تانۋ پروتسەسى جوعالادى»، - دەدى ول.

دەپارتامەنت باسشىسىنىڭ دەرەگىنشە، بۇل ماسەلەنىڭ كەم دەگەندە ەكى سەبەبى بار. ءبىرىنشىسى - يمپورت- ەكسپورتقا قاتىساتىن ەلدەردىڭ ستاندارتتارىندا بەلگىلەنگەن قولدانبالى سىناق ادىستەرىنىڭ ەلەمەنتارلىق ايىرماشىلىعى. ەكىنشىسى - قولدانىلعان سىناق جابدىقتارىنىڭ ايىرماشىلىعى. قازىرگى ۋاقىتتا ەلىمىزدىڭ زەرتحانالىق بازاسىنىڭ جاعدايى مىناداي:

60 پايىز جابدىق رەسەيدە جاسالعان؛ 15 جىلدان اسقان جابدىقتىڭ ۇلەسى 30 پايىز. سونىمەن قاتار 1960-70 -جىلدارى جاسالعان قۇرال- جابدىقتار بار.

«وسىلايشا، اككرەديتتەلگەن 900 زەرتحانانىڭ ىشىندە ەڭ كوپ دەگەندە 20 شاقتى زەرتحانا عانا زاماناۋي سىناق جابدىقتارىن پايدالانۋدىڭ ارتىقشىلىقتارىن كورسەتىپ، قازاقستاندىق ءونىمدى يمپورتتاۋشى ەلدەردىڭ تالاپتارى دەڭگەيىندە جۇمىس جۇرگىزۋگە باسا نازار اۋدارا الادى. وكىنىشكە وراي، بۇل سىناق زەرتحانالارىنىڭ جالپى سانىنىڭ شامامەن 2-3 پايىزىن قۇرايدى»، دەپ تۇسىندىرەدى المات ورىنعالي ۇلى.

المات ورىنعالي ۇلى وتاندىق نارىقتاعى ونىمدەردى زەرتحانالىق سىناقتان وتكىزۋدەگى پروبلەمالاردى اتادى.

ونىڭ ايتۋىنشا، سىناق ناتيجەلەرىنىڭ سەنىمسىز بولۋىنىڭ سەبەپتەرى نەگىزىنەن زەرتحانالاردىڭ، سەرتيفيكاتتاۋ ورگاندارىنىڭ بەلگىلى ءبىر پروتسەدۋرالاردى جۇرگىزبەي سىناق قۇجاتتارىن بەرۋ ارقىلى الاياقتىق ارەكەتكە بارۋى بولىپ وتىر.

«ەگەر ءسىز جارنامالىق سايتتاردى اشساڭىز، ونىمدەردى، قىزمەتتەردى، مەنەدجمەنت جۇيەلەرىن سەرتيفيكاتتاۋ بويىنشا قىزمەت كورسەتۋگە قاتىستى كوپتەگەن جارنامانى كورەسىز. ال بۇل قىزمەتتەردى زاڭدا بەلگىلەنگەن تارتىپتە اككرەديتاتسيادان وتپەگەن تۇلعالار، ۇيىمدار ۇسىنادى. جوسىقسىز زەرتحانالاردىڭ بولۋى باسقا زەرتحانالاردىڭ جۇمىسىنا، ولاردىڭ كىرىسىنە، جوسپارلاۋىنا اسەر ەتەتىنى ءسوزسىز. مىسالى، ەڭ تومەنگى قۇنى 25000 تەڭگە بولاتىن سىناقتاردى كەيبىر زەرتحانالار 12000، ءتىپتى ودان دا تومەن باعاعا جاسايدى. مۇنىڭ ءوزى سىناقتىڭ جالعان ەكەنىنىڭ بەلگىسى»، - دەدى المات ورىنعالي ۇلى ورتالىق كوممۋنيكاتسيالار قىزمەتىندەگى بريفينگتە.

اۆتور مارلان جيەمباي