بۇگىن - اباي كۇنى
اباي كۇنى رەتىندە 10-تامىزدىڭ بەلگىلەنۋى بەكەر ەمەس. عىلىمي ورتادا ويشىلدىڭ تۋعان كۇنى تۋرالى ەكى ءتۇرلى نۇسقا تانىمال بولعانىمەن، جىلدار بويى 10-تامىز رەسمي تۇردە اباي قۇنانباي ۇلى تۋعان كۇن تاڭبالانىپ كەلدى. ابايدىڭ 175 جىلدىق مەرەيتويى قارساڭىندا وسى كۇن كۇنتىزبەگە اباي كۇنى رەتىندە رەسمي بەكىتىلگەن ەدى.
«قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى مەرەكەلىك كۇندەردىڭ تىزبەسىن بەكىتۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ 2017 -جىلعى 31-قازانداعى №689 قاۋلىسىنا تولىقتىرۋ ەنگىزۋ تۋرالى «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى مەرەكەلەر تۋرالى» 2001 -جىلعى 13-جەلتوقسانداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسى زاڭىنىڭ 4-بابىنا سايكەس قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى قاۋلى ەتەدى:
1. «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى مەرەكەلىك كۇندەردىڭ تىزبەسىن بەكىتۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ 2017 -جىلعى 31-قازانداعى № 689 قاۋلىسىنا (قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پ ۇ ءا ج- ى، 2017 ج. , № 53, 343-قۇجات) مىناداي تولىقتىرۋ ەنگىزىلسىن: كورسەتىلگەن قاۋلىمەن بەكىتىلگەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى مەرەكەلىك كۇندەردىڭ تىزبەسى: مىناداي مازمۇنداعى 22-1-تارماقپەن تولىقتىرىلسىن: «22-1. اباي كۇنى – 10-تامىز» .
2. وسى قاۋلى العاشقى رەسمي جاريالانعان كۇنىنەن كەيىن قولدانىسقا ەنگىزىلەدى»، - دەپ جازىلعان ۇكىمەت قاۋلىسىندا.
«اباي - قازاقتىڭ ءتولقۇجاتى» دەگەن قاناتتى ءسوز بىرتىندەپ شىندىققا اينالىپ كەلەدى. اقىننىڭ 175 جىلدىق مەرەيتويى اياسىندا 2020 -جىلى الەمنىڭ 70 كە جۋىق ەلىندە اباي تويىنا ارنالعان 250 دەن استام ءتۇرلى ءىس- شارا ۇيىمداستىرىلدى.
مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى مادەنيەت كوميەتىنىڭ دەرەكتەرى بويىنشا، 2020 -جىلى ابايدىڭ تولىق شىعارمالارى الەمنىڭ 10 تىلىنە، اتاپ ايتساق، فرانسۋز، اعىلشىن، ورىس، اراب، يسپان، قىتاي، تۇرىك، جاپون، نەمىس، يتاليا تىلدەرىنە اۋدارىلىپ، باسىلعان. اۋدارمانىڭ ءارقايسىسى 3000 دانادان كەم بولماۋى ەسكەرىلگەن.
ونىڭ سىرتىندا بەلگيا، سينگاپۋر، ەفيوپيا، بولگاريا، چەحيا، مونعوليا، گرۋزيا، تۇركيا، ب ا ءا، ا ق ش، مىسىر، پاكىستان، ماجارستان، يران، ءۇندىستان، مالايزيا، ليتۆا ەلدەرىندە ويشىلدىڭ اتىنداعى ورتالىقتار مەن كلۋبتار، اقىن ەسكەرتكىشى مەن ساياباقتارى اشىلدى.
اقىننىڭ ازان شاقىرىپ قويعان اتى - يبراھيم. 1845 -جىلى قازىرگى شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اباي اۋدانىنداعى قاراۋىل اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. «سەگىز اياق» دەيتىن تولعاۋىندا ءوز ايتقانداي، قۇنانبايدىڭ ۇلجان اتتى ايەلىنەن تاراعان ءتورت بالانىڭ ەكىنشىسى وسى يبراھيم ەدى. ونىڭ ءوز كىندىگىنەن اقىلباي، حاكىمباي، ءابدىراحمان، ماعاۋيا، كۇلبادان، رايحان، تۋراعۇل، مەكايل، ىزكايل، كەنجە ەسىمدى بالالار تاراعان. ⅩⅩ عاسىرداعى ساياسي قۋعىن- سۇرگىن مەن ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس اباي اۋلەتىنىڭ دە شاڭىراعىن ورتاسىنا ءتۇسىرىپ كەتتى دەۋگە بولادى. قازاقتىڭ شەجىرەنى ۇل بالامەن تاراتاتىنىن ەسكەرسەك، اشىق كوزدەردەگى دەرەك بويىنشا، ويشىلدىڭ تۇڭعىش ۇلى اقىلبايدان تاراعان بەسىنشى بۋىنداعى ۇرپاعى دانيار اقىلبايەۆ قازىر الماتىدا تۇرىپ جاتىر. دانا، كاميلا، مەرۋەرت دەگەن پەرزەنتتەرى بار.
اقىلىنىڭ تولىسىپ، ابىرويىنىڭ كەمەلىنە كەلگەن شاعىندا اباي بيلىككە ارالاسىپ، 1875-78 -جىلدار ارالىعىندا بولىستىق قۇرعانى تاريحتان بەلگىلى. ارتىندا، جۇزدەگەن ولەڭى مەن ونداعان ءانى، پوەمالارى مەن 50 گە جۋىق «قارا ءسوزى» قالدى.
ورىس ادەبيەتىنەن پۋشكين مەن كرىلوۆتى، باتىس ادەبيەتىنەن گەتە مەن بايروندى اۋداردى. «ماسعۇت»، «ەسكەندىر» پوەمالارىن وقىعان ادام اقىننىڭ شىعىس ادەبيەتىنىڭ جاۋھارلارىمەن ەتەنە تانىس بولعانىنا كوز جەتكىزەدى. باتىس پەن شىعىس ادەبيەتىن تەل ەمىپ، ودان العان ازىعىمەن قازاق ادەبيەتىن بايىتقان ويشىلدى ۇلت رۋحانياتىنىڭ رەفورماتورىنا تەڭەيتىندەر بار. بىلتىرعى 175 جىلدىق مەرەيتويى قارساڭىندا اباي شىعارمالارى فرانسۋز، اعىلشىن، ورىس، اراب، يسپان، قىتاي، تۇرىك، جاپون، نەمىس، يتاليا، گرۋزين، يۆريت، قىرعىز، مالاي، مونعول، نيدەرلاند، پورتۋگال، ۋكراين، وزبەك، حيندي تىلدەرىنە اۋدارىلىپ، جەكە- جەكە كىتاپ بولىپ شىقتى. رەسپۋبليكا بويىنشا 31 ەلدى مەكەن، 1300 گە جۋىق كوشە مەن داڭعىل، 100 دەن اسا ءبىلىم مەكەمەسى ويشىل اقىننىڭ ەسىمىمەن اتالادى.