وزبەكستاندا جالاڭتوس ءباھادۇر تۋرالى فيلم تۇسىرىلەدى - شەتەلدەگى قازاق ءتىلدى ب ا ق- قا شولۋ

نۇر- سۇلتان. قازاقپارات - «قازاقپارات» ح ا ا شەت ەلدەردە قازاق تىلىندە تارايتىن اقپارات كوزدەرىنە اپتالىق شولۋىن ۇسىنادى.

قاراجونداعى كيىز ءۇي سوتى - CNR

اپتا باسىندا قىتايدىڭ «ورتالىق حالىق راديوسى» اقپاراتتىق پورتالىندا وسىنداي تاقىرىپتاعى اقپارات جاريالاندى.

قىتايدىڭ ىلە- قازاق اۆتونوميالى وبلىسىنا قاراستى تەكەس اۋدانىنداعى قاراجون تۋريستىك ايماعى مەملەكەتتىك دەڭگەيدەگى تۋريستىك اۋدان. جاقىن جىلداردان بەرى قاراجوننىڭ اتاعىن ەستىپ، ءبىر كورۋگە اسىققان تۋريستەر سانى ارتقان. اتالعان ايماققا كەلۋشىلەر سانىنىڭ ارتۋىنا بايلانىستى ساياحات ورنىندا بولاتىن كەلىسپەۋشىلىكتەر، داۋ- دامايلار كوبەيگەن. 2021 -جىلدىڭ باسىندا تەكەس اۋداندىق حالىق سوت مەكەمەسى اتالعان تۋريستىك ورىنعا ساي كەلەتىن كوشپەلى سوتتى دامىتۋ ماقساتىندا «قاراجون ساياحات كيىز ءۇي كوشپەلى سوتىن» قۇردى. سول ارقىلى قاراپايىم حالىقتىڭ زاڭدى قۇقىق- مۇددەسىن قورعاعان، دەپ حابارلايدى قىتايدىڭ «ورتالىق حالىق راديوسى» اقپارات پورتالى.

قىتايلىق ب ا ق- تىڭ كەلتىرگەن دەرەكتەرىنە سۇيەنسەك، بيىل «قاراجون ساياحات كيىز ءۇي كوشپەلى سوتى» داۋلاردى سول جەردە شەشىپ جاتىر. سونداي- اق ارىز- شاعىمدى قابىلداۋدا، ارىز-شاعىمعا جاتپايتىندارىن ىڭعايلاۋدا، تۋريزمگە قاتىسى بار داۋلاردى شەشۋدە جانە ساياحات بارىسىندا بولعان الدامكوستىك سىندى ماسەلەلەردى شەشۋدە كيىز ءۇي كوشپەلى سوتى ءوز تيىمدىلىگىن كورسەتكەن.

ايتا كەتۋ كەرەك، وسى كيىز ءۇي كوشپەلى سوتى قۇرىلعاننان قازىرگە دەيىن، ساياحاتقا، جايلىمعا، ۇيلەنۋگە، جەرگىلىكتى تۇرعىنداردىڭ جەكە باسىنا زيان كەلتىرۋگە قاتىستى 135 داۋلى ماسەلە ءساتتى شەشىمىن تاۋىپ، زاڭمەن باسقارۋدىڭ تيىمدىلىگىن كورسەتكەن.

وزبەكستاندا جالاڭتوس ءباھادۇر تۋرالى فيلم تۇسىرىلمەك - «ءو ز ا»

سامارقاندتاعى رەگيستاننىڭ نەگىزىن قالاعان جالاڭتوس ءباھادۇر تۋرالى فيلم تۇسىرىلمەك، دەپ حابارلايدى «ءو ز ا» اقپارات اگەنتتىگى.

وزبەكستاندىق ب ا ق- تىڭ مالىمەتىنشە، جالاڭتوس ءباھادۇر ۇلتتىق دەڭگەيدەگى كەيىپكەر. ونىڭ ارقاسىندا بۇكىل الەم رەگيستان الاڭىنىڭ اسەمدىگى مەن ءسانىن تاماشالاۋدا. 15 -عاسىردا مىرزا ۇلىقبەك سالعان مەدرەسەنىڭ جانىنان ەكى عاسىر وتكەن سوڭ ونىڭ بۇيرىعىمەن ەكى مەدرەسە - «شەردور» جانە «تيلاكوري» سالىندى. وزبەكستان باسىلىمى جالاڭتوس تۋرالى مالىمەت، وكىنىشكە قاراي، از ەكەنىن ايتادى. وزبەكستان پرەزيدەنتىنىڭ جەكە تاپسىرىسى بويىنشا ءتۇسىرىلىپ جاتقان بۇل فيلم دە حالىققا، اسىرەسە، جاستارعا ساۋلەتتىك مۇرالاردىڭ قالاي جاسالعانىن جەتكىزۋگە باعىتتالعان. تۇسىرلگەلى جاتقان تاريحي تۋىندىنىڭ رەجيسسەرى جاحانگير احمەدوۆ فيلمدى دايىنداۋعا كورسەتكەن قولداۋى، ءىس- شارالاردى وتكىزۋگە كومەكتەسكەنى ءۇشىن سامارقاند وبلىسىنىڭ اكىمىنە جانە قالا اكىمى ەركينجون وكبوتايەۆيچگا العىسىن ايتادى.

«ءو ز ا» اقپارات اگەنتتىگىنىڭ كەلتىرگەن دەرەگىنە سۇيەنسەك، سامارقاند شەتەلدىك كينەماتوگرافيستەردى تارتاتىن ورتالىققا اينالىپ كەلەدى، قالانىڭ كينو ءتۇسىرىلىم ورنى رەتىندەگى بەدەلى تەز ارتۋدا. كينەماتوگرافيا اگەنتتىگىنىڭ باس ديرەكتورى فيرداۆس ابدۋحوليكوۆ اتاپ وتكەندەي، سامارقاند بىرلەسكەن فيلمدەر تۇسىرەتىن ورىنعا اينالدى. جاقىن ارادا مۇندا وزبەك- تاجىك كينەماتوگرافيستەرىنىڭ بىرلەسكەن «ناۋاي مەن جاميي» فيلمىن ءتۇسىرۋ جۇمىستارى باستالادى. سونىمەن بىرگە، سامارقاندتا ەكشن جانرىنداعى «بۇل دۇنيەدە ماعان ورىن جوق» تۇرىك سەريالىنىڭ ءتۇسىرىلىمى باستالماق.

ايتا كەتەيىك، جالاڭتوس ءباھادۇر سەيىتقۇل ۇلى (1576-1656) قىزىلوردا وبلىسى، قازالى اۋماعىندا دۇنيەگە كەلگەن. قازاق باتىرى، اسكەرباسى، سامارقان ءامىرى، ХҮІІ -ХҮІІІ عاسىرلاردا ءومىر سۇرگەن ايتەكە بيمەن اتالاس تۋىس بولىپ كەلەدى. تاريحي دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، 1640 -جىلى جالاڭتوس باتىر قازاق جانە وزبەك جەرلەرىنە شابۋىل جاساعان قالماق حانى باتۋرعا قارسى قول باستاپ، ونى جەڭىلىسكە ۇشىراتتى.

جالاڭتوس باتىر سامارقاننىڭ ورتالىعى رەگيستاندا 1619-1633/36 -جىلدارى «شيردور» (ارىستان مەدرەسەسى) مەدرەسەسى مەن 1647-1660 -جىلدارى «تيللاكوري» (التىنمەن اپتالعان) مەدرەسەسىن سالدىردى، كەيىنىرەك ولار بۇكىل ەلگە ايگىلى بولدى. بۇل ارحيتەكتۋرالىق عيماراتتار ءوزىنىڭ اسەمدىلىگىمەن ءدۇيىم جۇرتتى تاڭداندىرىپ، شىعىستىڭ ساۋلەتشىلىك ونەرىندە ەرەكشە ورىن الادى.

جالاڭتوس باتىردىڭ سۇيەگى سامارقاننان 12 شاقىرىم جەردە ورنالاسقان داگبيت قىستاۋىنداعى زيراتقا قويىلعان. جالاڭتوس باتىردىڭ ۇرپاقتارى بۇل كۇندە قىزىلوردا وبلىسىنىڭ قازالى اۋدانىندا عۇمىر كەشۋدە.

قازاقتىڭ ۇلتتىق قولونەر كاسىبىن دامىتۋ جولعا قويىلدى - CNR

سىرماق - قويدىڭ بيازى جۇنىنەن باسىلعان جۇقا كيىزگە باسقا ءتۇستى كيىزدەن ويۋ- ورنەك سىرىپ، استار سالىنىپ تىگىلەتىن بۇيىم.

قازاق حالقىندا سىرماق سىرۋدىڭ، ياعني سىرىپ تىگۋدىڭ نەگىزگى ءۇش ءتاسىلى كەڭىنەن تاراعان. ولار: قايىپ سىرۋ، تەپشىپ سىرۋ، قابىپ سىرۋ. بۇلاردى نەگىزىنەن ءجىپ سالىپ سىرۋ جانە ءجىپ سالماي سىرۋ دەپ ەكى تۇرگە توپتاستىرۋعا بولادى. سىرماق بەس ءتۇرلى بولىكتەن، ياعني ەكى باسى، ەكى جانى جانە ورتا دەپ اتالاتىن بولىكتەردەن تۇرادى. ادەتتە سىرماق جاساۋعا ارنالعان كيىزدى قويدىڭ كۇزدە قىرقىلعان كۇزەم جۇنىنەن باسقان. ۇلتتىق قولونەرىمىزدىڭ بۇل ءتۇرى قىتاي قازاقتارىندا قازىرگى ۋاقىتقا دەيىن كەڭىنەن جالعاسىپ كەلەدى. كەي وڭىرلەردە قولونەرشى ايەلدەر بىرلەسىپ سىرماق تىگىپ، ونىمدەرىن بازارعا ساۋداعا قويادى.

قىتايدىڭ شاعانتوعاي اۋدانىنىڭ اكىمشىلىگى ۇلتتىق ەرەكشەلىككە يە قولونەر كاسىبىن دامىتۋدى جولعا قويىپ، بىرلەسىپ جۇمىس ىستەۋگە كاسىپتەنۋشىلەرگە قولداۋ ءبىلدىرىپ وتىر، دەپ حابارلايدى قىتايدىڭ «ورتالىق حالىق راديوسى» اقپارات اگەنتتىگى.

اتالعان ب ا ق- تىڭ دەرەگىنشە، شاعانتوعاي اۋدانىنىڭ التىنەمىل، قاراساي، اقتەكشە، جاڭاجەر جانە مۇحىر قاتارلى اۋىلدارىنىڭ قازاق قىز- كەلىنشەكتەرى ۇلتتىق قولونەر سىرماق تىگۋ مەن كەستە تىگۋدەن بىرلەسكەن ۇيىم قۇرىپ، وتباسىندا وتىرعان ايەلدەردى كاسىپكە تارتۋدا.

سىرماق تىگۋدى كاسىپكە اينالدىرعان التىنەمىل اۋىلىنىڭ تۇرعىنى جۇمىسى كوڭىلىنەن شىعاتىنىن ايتادى. ونىڭ سوزىنشە، اۋىلدا «التىن ساۋساق» دەپ اتالاتىن ۇلتتىق قولونەر ۇيىمى قۇرىلعالى ءبىراز جىل بولعان. مۇنداعى جۇمىسكەرلەر نەگىزىنەن ەگىنشى- مالشىلار. سىرماقتى ۇيدە تىگەدى. ۇيىم ويداعىداي ەڭبەكاقى بەرىپ وتىر. «ۇيدە بوس وتىرماي، سىرماق تىگىپ، ۇلتىمىزدىڭ قولونەرىن دامىتىپ، سول ارقىلى كاسىپ ۇيرەنگەن جاقسى ەكەن»، - دەيدى التىن ەمىلدىك قولونەر.

قازاقستاننىڭ دروندارى سەربياعا ەكسپورتتالادى- Parstoday

قازاقستاننىڭ دروندارى سەربيا ەلىنە ەكسپورتتالادى. بۇل تۋرالى وسى اپتادا يراننىڭ Parstoday اقپارات اگەنتتىگى حابارلاعان بولاتىن.

Parstoday اقپارات اگەنتتىگىنىڭ كەلتىرگەن دەرەگىنە سۇيەنسەك، سەربيا قازاقستاننان ۇشقىشسىز ۇشاق ساتىپ الادى. بۇل درونداردى ساتىپ الۋ تۋرالى كەلىسىمگە «قازاقستان ينجينيرينگ» ۇلتتىق كومپانياسى مەن سەربيالىق «يۋگويمپورت- سدپر» (YUGOIMPORT- SDPR) كومپانياسى اراسىندا قول قويىلعان. «قازاقستان ينجينيرينگ» ۇلتتىق كومپانياسىنىڭ حابارلاۋىنشا، بۇل ەل شىعارعان ۇشقىشسىز ۇشاقتار جىلۋ اعىنىنىڭ ترەناجەرىمەن، تەز اجىراتىلاتىن قاناتتارىمەن، اۆتوماتتى ۇشقىش جۇيەسىمەن جانە پاراشيۋت جۇيەسىمەن جابدىقتالعان.

ايتا كەتۋ كەرەك، قازاقستاندا جاسالعان بۇل درونداردىڭ توقتاۋسىز ماكسيمالدى ۇشۋ قاشىقتىعى 55 ك م، ەڭ جوعارى ۇشۋ بيىكتىگى 3500 مەتر.

سونىمەن قاتار، «قازاقستان ينجينيرينگ» ۇلتتىق كومپانياسىنىڭ باسقارما ءتوراعاسى تەمىرجان ءابدىراحمانوۆتىڭ ايتۋىنشا، قازاقستان مەن سەربيا اراسىندا قول قويىلعان كەلىسىمگە سايكەس، جاقىن ارادا زىمىراندار مەن ارتيللەريالىق وق- دارىلەر، سونداي- اق 82 جانە 120 م م كاليبرلىنى بىرلەسىپ شىعارۋ باستالادى.

سونداي- اق وسى اپتادا يراننىڭ Parstoday اقپارات اگەنتتىگىندە «قازاقستاندا جاڭارتىلاتىن كوزدەردەن ەلەكتر ەنەرگياسىن ءوندىرۋ 21 پايىزعا ءوستى» دەگەن تاقىرىپتاعى اقپاراتتا جارىق كوردى.

«Parstoday» -دىڭ مالىمەتى بويىنشا، 2022 -جىلدىڭ ءبىرىنشى توقسانىندا جاڭارتىلاتىن قۋات كوزدەرىنەن ەلەكتر قۋاتىن ءوندىرۋ وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 14,6 پايىزعا ارتىپ، 933,1 ميلليون كيلوۆات ساعاتقا جەتتى. كۇن ەلەكتر ستانتسيالارى جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا كوزدەرىنىڭ ىشىندە ەڭ ۇلكەن ورناتىلعان قۋاتقا يە بولعانىمەن، جەل ەلەكتر ستانتسيالارى ءىس جۇزىندە قازاقستاندا ەڭ كوپ ەلەكتر ەنەرگياسىن ءوندىردى، جىلىنا 27,1 پايىزعا ارتىپ، شامامەن 545 ميلليون كيلوۆات ساعات ەلەكتر ەنەرگياسىن قۇراعان.

يراندىق ب ا ق-تىڭ دەرەگىنشە، ەلەكتر ەنەرگياسىن ءوندىرۋدىڭ جالپى كولەمىندەگى جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا كوزدەرىمەن وندىرىلگەن ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ ۇلەسى 3,03 پايىزعا جەتىپ، وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا 2,64 پايىزعا ءوستى. 2022 -جىلدىڭ ءبىرىنشى توقسانىندا قازاقستاندا جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا كوزدەرىنىڭ بەلگىلەنگەن قۋاتى 2,1 مىڭ مەگاۆاتقا جەتتى، بۇل وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا 21,1 پايىزعا ارتىق.

سەرىك بەردىمۇرات ۇلى مەملەكەتتىك دارەجەدەگى پالۋان اتاعىنا يە بولدى – Kaznews

موڭعوليادا عۇن يمپەرياسىنىڭ 2230، 2231 جىلدىعى، موڭعول يمپەرياسى ورناۋىنىڭ 815، 816 جىلدىعى، ۇلت ازاتتىق قوزعالىسىنىڭ 110، 111 جىلدىعى جانە حالىق رەۆوليۋتسياسىنىڭ 99 جىلدىعىنا وراي موڭعوليانىڭ ۇلتتىق مەرەكەسى ۇيىمداستىرىلدى. حالىق رەۆوليۋتسياسىنىڭ 100، 101 جىلدىعى موڭعوليانىڭ ۇلتتىق مەرەكەسىنە ارنالعان كۇرەس سايىسى اياقتالدى.

بايان- ولگەي ايماعىنىڭ تۋماسى مەملەكەتتىك ناچين (قاز. لاشىن) سەرىك بەردىمۇرات ۇلى كۇرەستىڭ 7-كەزەڭىندە مەملەكەتتىك «زاان» دورجيين اناردى جىعىپ، مەملەكەتتىك «زاان»، ياعني مەملەكەتتىك ءپىل دارەجەلى پالۋان اتاعىنا يە بولدى، دەپ جازادى موڭعوليانىڭ Kaznews اقپارات اگەنتتىگى.

بۇل تۋرالى اپتا باسىندا قازاقپارات تا جازعان بولاتىن.

ايتا كەتەيىك، سەرىك بەردىمۇرات ۇلى جاسىل الاڭدا ە. سۋمياابات (6 -كەزەڭ)، س. تومورسووج (5 -كەزەڭ)، پ. داۆاادورج (4 -كەزەڭ)، ش. چينتۋلگا (3 -كەزەڭ)، ب. ءولزييسايحان (2 -كەزەڭ)، ە. داشزەۆەگ (1 -كەزەڭ) قاتارلى بالۋانداردى ايقىن باسىمدىقپەن ۇتتى.

تەك 8-كەزەڭدە مەملەكەتتىك اۆارگا (قاز. چەمپيون) دارەجەلى پالۋان نامسرايجاۆ باتسۋۋردان ۇتىلىپ قالدى.

موڭعوليالىق قانداسىمىز سەرىك بەردىمۇرات ۇلى 1994 -جىلى تۋعان. سالماعى 110 كەلى. 2011 -جىلى ايماقتىق ءپىل دارەجەلى پالۋان، 2013 -جىلى ايماقتىق ارىستان دارەجەلى پالۋان، 2017 -جىلى مەملەكەتتىك لاشىن دارەجەلى پالۋان اتاقتارىن العان.

ىلە تۇلپارى XXX حالىقارالىق تۋريزم مەرەكەسى باستالدى - CNR

قىتايدىڭ موڭعۇلكۇرە اۋدانىنىڭ كوركى كوز تارتاتىن سايىن دالاسىندا ات سپورتى مادەنيەتىن دامىتۋ ماقساتىندا ىلە تۇلپارى XXX حالىقارالىق تۋريزم مەرەكەسى باستالدى، دەپ حابارلايدى قىتايدىڭ «ورتالىق حالىق راديوسى» اقپارات پورتالى.

1992 -جىلدان باستاپ بۇگىنگە دەيىن 30 رەت وتكىزىلگەن تۇلپار مەرەكەسىنە ساياحاتشىلار توڭىرەكتىڭ ءتورت بۇرىشىنان قاراعانتى جايلاۋىنداعى باس قوسۋعا كەلىپ ۇلگەرگەن.

قازان ايىنا دەيىن جالعاساتىن موڭعۇلكۇرە اۋدانىنداعى بيىلعى تۇلپار مەرەكەسىندە 30 عا جۋىق مادەني ءىس- شارا جاسىل جەلەك جامىلعان وسى كورىكتى تۇلپار مەكەنىندە وتكىزىلەدى.

ايتا كەتەيىك، موڭعۇلكۇرە اۋدانى تەك «تۇلپار مەكەنى» دەگەن اتىمەن عانا ەمەس، «قىشى مەكەنى»، «كەمپىرقوساق مەكەنى» جانە شىڭجاڭداعى سورتاڭ جەرى جوق كورىكتى جەر دەگەن اتىمەن دە الىستاعى تۋريستەردى وزىنە تارتۋدا.

سونىمەن قاتار XXX ىلە تۇلپارى حالىقارالىق تۋريزم مەرەكەسى تارتىمدى كونسەرت نومىرلەرىمەن قاتار سايىن دالاداعى سايگۇلىكتەردىڭ ءدۇبىرلى دوداسى ارقىلى الىس- جاقىننان كەلگەن كورەرمەندەردى تاڭعالدىرماق. اتالعان ات سپورتى مەرەكەسىنىڭ كوركىن اسىرۋ ءۇشىن قاراعانتى جايلاۋىنا كوپتەگەن كيىز ۇيلەردە تىگىلگەن.

اۆتور بەيسەن سۇلتان