التايداي جەر قايدا؟!- حالىقارالىق اقىندار ايتىسى

نۇر- سۇلتان. قازاقپارات - وسىنداي تاقىرىپتا التايدىڭ باۋرايىندا حالىقارالىق اقىندار ايتىسى ءوتتى. قازاقستان، موڭعوليا، وزبەكستان جانە قىرعىزستاننان كەلگەن تانىمال ايتىسكەرلەر جىر دوداسىندا باق سىناسىپ، كاتونقاراعايدىڭ كوركەمدىگىن سۇبەلى سوزبەن جىرلادى.

التايداعى بۇل الامانعا رۇستەم قايىرتاي ۇلى، مۇحتار نيازوۆ، ەركەبۇلان قاينازاروۆ، اسپانبەك شۇعاتايەۆ سىندى تانىمال 16 اقىن قاتىستى. جىر دوداسىنا ۇلىقبەك ەسداۋلەت، كامەل جۇنىستەگى، سەرىك قاليەۆ، داۋلەتكەرەي كاپ ۇلى، الماس احمەتبەك، سەرىك قۇسانبايەۆ قاتارلى ءسوز زەرگەرلەرى قازىلىق ەتتى. ال ايتىستىڭ تىزگىنىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى ءجۇرسىن ەرمان ۇستادى.

- بۇل ايتىستى التايدىڭ اتىمتاي جومارت ازاماتتارى ۇيىمداستىرىپ، قارجىلاي قولداۋ كورسەتىپ جاتىر. ماقساتىمىز - وسىنداي تابيعاتى باي، سۇلۋ ولكەنى وزگە جۇرتقا تانىستىرۋ، كاتونقاراعاي جەرى تۋريزمنىڭ ءتورى ەكەنىن تانىتۋ. ءار ەلدەن كەلگەن جىر جۇيرىكتەرى بۇگىن وسىنى تىلگە تيەك ەتەرى ءسوزسىز، - دەپ ايتىستىڭ شىمىلدىعىن اشتى ءجۇرسىن ەرمان.

ايتىستى شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اقىنى سەرىك قۋانعان مەن وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ اقىنى ەركەبۇلان قاينازاروۆ باستادى. كەسەك سويلەپ، كەسىمدى وي ايتىپ جۇرگەن اقىن سەرىك قۋانعان جىرىن نوسەرلەتە كەلە: «ءتاڭىر ءوزى تارتۋعا بەرىپ تۇرعان، تابيعات قۇشاعىنا ەنگەنسىڭدەر، ۇلىلىقتى ۇقتىرعان ەلدەنسىڭدەر، جۇمىر جەردىڭ بەتىندە بار بولسا ەگەر، جۇماقتا ءومىر سۇرگەن سەندەرسىڭدەر»، دەپ ءبىر قايىردى.

اۋەلدە «التايدا حالىقارالىق ايتىس وتەدى» دەگەندى ەستىگەن جۇرت كاتونقاراعاي اۋىلىنىڭ ورتالىق الاڭىنان تابىلعان. اشىق اسپان استىندا ءوتىپ جاتقان ايتىستىڭ ءبىر ەرەكشەلىگى، كورەرمەنگە ورىندىقتى سىعىمدالعان (پرەستەلگەن) ءتورت بۇرىشتى شوپتەن جاساعان. العاشىندا كوزگە وعاشتاۋ كورىنگەنىمەن، جامباستاي جاتىپ، ايتىس كورۋگە وتە قولايلى ەكەن. حالىق ەكو- ورىندىق دەپ ازىلدەسىپ جاتتى.

ال اقىنداردىڭ تاعى ءبىر جۇبى بولىپ زايساننىڭ جاس ءبورىسى اردابەك اقبابا مەن موڭعوليالىق سەرۋەن ءازىم ۇلى شىقتى. دەسە دە، التايدى جىرلاۋدان اردابەكتىڭ اسىپ تۇسكەنىن جىرعا شولدەگەن حالىق تورەشىلەردەن بۇرىن بايقادى.

اقىنداردىڭ لەگى وسىلاي جالعاسىپ جاتتى. اسپانبەك شۇعاتايەۆتىڭ دا «ءبىر سۇيەم جەر بەرمەگەن بابالاردىڭ، سۇيەگىن رەسەيگە شاشاسىڭدار» دەگەندەي ءسوزى دە ەلدىڭ ەسىندە قالدى. سەبەبى بەرەلدەن تابىلعان ساقتاردىڭ سۇيەگى، قۇندى جادىگەرلەردىڭ تابىلعانىن عانا بىلەمىز دە، قايدا، كىمنىڭ قولىندا كەتكەنىن بىلمەيمىز. ايتەۋىر پەتەربوردا، زەرتتەۋدە دەسەدى. (زەرتتەۋ دەگەندەي، مۇنىڭ ءوزى زەرتتەيتىن تاقىرىپ)

التايدى جىرلاۋدا قاي اقىن دا تىزگىن تارتار ەمەس. بايقاعانىمىز، ورالحان مەن التاي ەگىز ۇعىمعا اينالعان. قاي اقىن بولماسىن، جىرىنىڭ سوڭىنا ورالحاننىڭ ويىمەن نۇكتە قويىپ وتىردى.

التايدىڭ اسقاق دالاسىن تاقىرىپقا ارقاۋ ەتكەن العاشقى حالىقارالىق ايتىستىڭ جالپى جۇلدە قورى 20 ميلليون تەڭگەنى قۇراپ، باس جۇلدەگە 5 ميلليون تەڭگە تىگىلدى. ۇتىمدى ويىمەن وزا شاپقان زايساندىق اقىن اردابەك اقبابا ايتىستىڭ باس جۇلدەسىن جەڭىپ الىپ، 5 ميلليون تەڭگەنى قانجىعاسىنا بايلادى. وسىلايشا، حالىقارالىق ايتىستا جاڭا ەسىم جۇرتقا تانىلىپ، مىقتىلاردىڭ قاتارىن تولىقتىردى. ال ەكى ميلليون تەڭگەلىك ءبىرىنشى ورىننىڭ سىيلىعى قىزىلوردالىق اقىن مۇحتار نيازوۆقا بۇيىردى. ءبىر ميلليون تەڭگەدەن جۇلدە تىگىلگەن ەكى ەكىنشى ورىندى رۇستەم قايىرتاي ۇلى مەن ەركەبۇلان قاينازاروۆ ەنشىلەدى. ايتىستىڭ ءۇشىنشى ورنىن وزبەكستاندىق تالعات ورىنبەكوۆ پەن الماتىلىق حازىرەت بەردىحان جەڭىپ الىپ، 500 مىڭ تەڭگەلىك سىياقىعا يە بولدى. ايتىسقا قاتىسقان وزگە اقىنداردىڭ دا قورجىنى بوس قايتقان جوق.

شىعىس قازاقستان وبلىسى، كاتونقاراعاي اۋدانى

مەرەي قاينار ۇلى

«ەگەمەن قازاقستان» گازەتى