كۇردەلى گەوساياسي احۋال ءالى دە جالعاسادى – پرەزيدەنت

نۇر- سۇلتان. قازاقپارات - پرەزيدەنت قاسىم- جومارت توقايەۆ جوعارى ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق كەڭەستىڭ (ج ە ە ك) كەزەكتى وتىرىسىنا بەينەبايلانىس رەجيمىندە قاتىستى، دەپ حابارلايدى اقوردا.

سامميتكە قازاقستان پرەزيدەنتىنەن باسقا قىرعىز رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى – ج ە ە ك ءتوراعاسى سادىر جاپاروۆ، ارمەنيانىڭ پرەمەر- ءمينيسترى نيكول پاشينيان، بەلارۋس پرەزيدەنتى الەكساندر لۋكاشەنكو، رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين، ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق جانىنداعى باقىلاۋشى مەملەكەتتەردىڭ باسشىلارى: كۋبا پرەزيدەنتى ميگەل دياس- كانەل جانە وزبەكستان پرەزيدەنتى شاۆكات ميرزيەيەۆ، سونداي- اق ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق كوميسسيا القاسىنىڭ ءتوراعاسى ميحايل مياسنيكوۆيچ قاتىستى. قازاقستان پرەزيدەنتى ءوز سوزىندە ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداققا مۇشە مەملەكەتتەردىڭ جاھاندىق جانە ايماقتىق سىن- قاتەرلەر جاعدايىندا ءوزارا كۇش بىرىكتىرە وتىرىپ، الەۋمەتتىك- ەكونوميكالىق كەدەرگىلەردى ءساتتى ەڭسەرەتىنىن، ماكروەكونوميكالىق تۇراقتىلىق پەن ءوسىم قارقىنىن قامتاماسىز ەتەتىنىن اتاپ ءوتتى.

«وداقتىڭ جۇمىسى باستالعان ۋاقىتتان بەرى قازاقستاننىڭ ءوزارا ساۋدا- ساتتىق كورسەتكىشى 33 پايىزعا، ال ەكسپورتى 55 پايىزعا ارتتى. قازاقستاندا 15 مىڭنان استام بىرلەسكەن كاسىپورىن جۇمىس ىستەيدى. ولاردىڭ سانى ارتىپ كەلەدى. بۇل قۋانارلىق جايت. اتالعان كورسەتكىشتەر ءبىزدىڭ ينتەگراتسيالىق ىقپالداستىعىمىزدىڭ تابىستىلىعىن كورسەتەدى. ورتاق كۇش- جىگەرىمىزدىڭ الداعى ۋاقىتتا دا ازاماتتارىمىزدىڭ يگىلىگى جولىنداعى ساۋدا- ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىقتىڭ قارقىنىن دامىتۋعا باعىتتالعانى ماڭىزدى دەپ سانايمىن. مۇنى جاھاندىق سىن- قاتەرلەر الدىنداعى ءبىزدىڭ «ۇجىمدىق يممۋنيتەتىمىزدى» نىعايتۋدىڭ كەپىلى دەپ بىلەمىن»، - دەدى قاسىم- جومارت توقايەۆ.

پرەزيدەنتتىڭ پىكىرىنشە، بۇگىندە بايقالىپ وتىرعان سانكتسيالىق قايشىلىقتار شىن مانىندە بۇرىن- سوڭدى بولماعان.

«بيىلعى اقپان ايىندا ەلوردادا وتكەن ەۋرازيالىق ۇكىمەتارالىق كەڭەس اياسىندا «ەۋرازيالىق بەستىككە» كىرەتىن ەلدەر ەكونوميكاسىنىڭ ورنىقتىلىعىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن جوعارى دەڭگەيدەگى جۇمىس توبىن قۇرۋدى ۇسىندىم. جۇمىس توبى قۇرىلدى. جەدەل شارالار توپتاماسى ازىرلەنىپ، جۇزەگە اسىرىلىپ جاتىر. ناقتى ناتيجەلەر دە بار. ءبىراق كۇردەلى گەوساياسي احۋالدىڭ ءالى دە جالعاساتىنىن ەستە ۇستاۋ قاجەت. بۇعان دايىن بولۋىمىز كەرەك»، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.

قاسىم- جومارت توقايەۆ كەڭەس قاتىسۋشىلارىنا قازىرگى جاعدايلار مەن ينتەگراتسيالىق بىرىگۋ ۇدەرىسىنە ساي كەلەتىن قازاقستاننىڭ ەكى ماڭىزدى باستاماسىن قاراستىرۋدى ۇسىندى.

«ماڭىزدى جوبالار مەن ناقتى ناتيجەلەر كەرەك. بۇل ءۇشىن ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداققا مۇشە مەملەكەتتەردىڭ بىرلەسكەن جوبالارىن تەزىرەك اياقتاۋ قاجەت، سونداي- اق جاڭا ينۆەستيتسيالىق جوبالار ۇسىنۋ كەرەك. ايماقتىق جانە جاھاندىق باسەكەگە قابىلەتتىلىكتى قامتاماسىز ەتە وتىرىپ، بيزنەس سالاسىنداعى ىقپالداستىقتى كۇشەيتۋ، ترانسقۇرلىقتىق دالىزدەرىمىزدىڭ جىلدامدىعىن جەتىلدىرۋ قاجەت. سانكتسيالاردى ەسكەرە وتىرىپ، شەتەلدىك كومپانيالاردىڭ باسقا جەرگە كوشۋى ءۇشىن قولايلى جاعداي جاساۋ ماسەلەسىنە ايرىقشا نازار اۋدارۋدى ۇسىنامىن. الەمدىك الپاۋىت ەلدەر دە ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداققا مۇشە مەملەكەتتەردىڭ گەوەكونوميكالىق ورنالاسۋ جاعىنان باسىمدىققا يە ەكەنىن جاقسى بىلەدى. سوندىقتان 180 ميلليون تۇتىنۋشىسى بار نارىعىمىزدىڭ الەۋەتىن ەلەمەۋ مۇمكىن ەمەس. اتالعان شارالاردى 12-ايدىڭ ىشىندە جۇزەگە اسىرۋدى ۇسىنامىن»، - دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.

مەملەكەت باسشىسى بۇل جۇمىستاردى جوعارى دەڭگەيدەگى جۇمىس توبى اياسىندا ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق كوميسسيا القاسىنىڭ سالالىق مۇشە - ءمينيسترىنىڭ توراعالىعىمەن اتقارۋعا بولادى دەپ سانايدى. جۇمىس توبىنىڭ ارالىق بايانداماسىن وسى جىلدىڭ جەلتوقسان ايىندا قاراستىرۋ ۇسىنىلدى.

«قازىرگىدەي كۇردەلى كەزەڭدە ءۇشىنشى ەلدەرمەن، ينتەگراتسيالىق بىرلەستىكتەرمەن ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋ جانە تەرەڭدەتۋ ماسەلەسى وزەكتى بولىپ وتىر. بۇل جونىندە بىلتىر قازان ايىندا وتكەن جوعارى كەڭەستىڭ وتىرىسىندا ايتتىم. قازاقستان ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق ورگاندارىنا ءتوراعالىق ەتكەن كەزدە وسى باعىت باسىمدىق رەتىندە ايقىندالدى. وتكەن جىلدىڭ سوڭىندا شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمىمەن ءوزارا تۇسىنىستىك تۋرالى مەموراندۋمعا قول قويىلدى. تەز ارادا جۇمىستى قولعا الىپ، ناقتى جوبالار مەن باستامالاردى تالقىلاۋدى باستاۋ كەرەك. بۇگىن ءبىز يندونەزيامەن ەركىن ساۋدا تۋرالى كەلىسىمگە كەلۋ جونىندە كەلىسسوزدى باستايمىز. ۇندىستانمەن كەلىسسوز جۇرگىزىلىپ جاتىر، موڭعوليامەن كەلىسىم پىسىقتالۋ ساتىسىندا»، - دەدى قاسىم- جومارت توقايەۆ.

پرەزيدەنتتىڭ ايتۋىنشا، قازىرگى جاعدايدا اتالعان باعىتتىڭ وزەكتىلىگى ارتا تۇسپەك. مەملەكەت باسشىسى كوميسسيا مەن ۇكىمەتتەردى اتالعان جۇمىستى جەدەلدەتۋگە شاقىردى.

«كەشە ءبىرىنشى ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق فورۋم ءوتتى. وندا وزەكتى ماسەلەلەر مەن ولاردى شەشۋ جولدارى تالقىلاندى. ەۋرازيالىق ينتەگراتسيانى ودان ءارى دامىتۋ جونىندە پىكىر الماستىق. تابىستى بولعان وسى ەكى كۇندە قول جەتكىزىلگەن ۋاعدالاستىقتار مەن شەشىمدەر ءبىزدىڭ بىرىگۋ ۇدەرىسىمىزدى ودان ارى دامىتۋ اياسىندا جالعاسىن تاباتىنىنا سەنىمدىمىن»، - دەپ مەملەكەت باسشىسى ءسوزىن تۇيىندەدى.