جالعان عىلىمي جاڭالىقتار
زەرتتەۋ جۇمىستارى مۇلدە جۇرمەگەنى نە كوشىرمە ەكەنى انىقتالعان جاعدايدا جۋرنالدا ماقالا تۋرالى پىكىرلەر جازىلىپ، زەرتتەۋ جۇمىسىن تەرىسكە شىعارادى. كوبىنە بەلگىلى ءبىر سالا بويىنشا جاڭالىقتاردىڭ ءبىرىن جىبەرمەي قاراپ وتىراتىن، عىلىمي جۇمىسپەن اينالىساتىن تىلشىلەر الاياقتىققا باراتىنى بەلىگىلى بولعان. الاياقتىق ستاتيستيكاسى عىلىمي ماقالالاردىڭ %0,02 تەن%0,04 كە دەيىنى جاريالانعان سوڭ عانا وتىرىك- شىنى انىقتالادى. اسىرەسە، گەنەتيكا سالاسى بويىنشا جالعان عىلىمي ماقالالار ءجيى كەزدەسەدى. 1970 -جىلدان 2018 -جىلعا دەيىن 975000 ماقالا مەديتسينا مەن گەنەتيكا باعىتى بويىنشا جازىلعان. ولاردىڭ 1582 سى تەرىسكە شىعارىلعان.
ءدىڭ جاسۋشاسىنان ولىمگە دەيىن
2014 -جىلدىڭ قاڭتار ايىندا Nature جۋرنالىندا جاپون عالىمدارى جايىندا ماقالا جارىققا شىعادى. ماقالا اۆتورلارى قاراپايىم ءتىرى جاسۋشالاردان ءدىڭ جاسۋشالارىن الۋ جولىن تاپقانىن جازادى. عىلىمي جۇمىس بىردەن گەنەتيكا سالاسىنداعى ريەۆوليۋتسيا اتانادى. ولاردىڭ زەرتتەۋ جۇمىسى ناتيجەسىندە جاسۋشالاردى قىشقىل ورتادا، قىسىم ءتۇسىرۋ نە وتتەگى جوق ورتادا الۋعا بولادى دەگەن تۇجىرىم جاسالادى. الىنعان ءدىڭ جاسۋشاسى STAP جاسۋشا دەپ اتالادى. ەگەر بۇل جۇمىس تولىقتاي زەرتتەلگەن ءارى شىن بولسا، وندا كەز كەلگەن اعزانى ترانسپلانتاتسيالاۋ كەزىندە ءدىڭ جاسۋشالارىن وندىرەتىن قاراپايىم تەحنولوگيالار پايدا بولار ەدى. عىلىمي جۇمىستىڭ اۆتورى 30 جاستاعى حارۋكا وبوكاتانىڭ داڭقى ءبىر- اق ساتتە جەر جاردى. دەگەنمەن، كوپ ۇزاماي وزگە عالىمدار زەرتتەۋ جۇمىسىنا كۇمان بىلدىرە باستايدى. ويتكەنى، تاجىريبەنى 133 رەت قايتالاسا دا، مۇلدەم ناتيجە بايقالماعان. جاپونيالىق Riken جاراتىلىستانۋ عىلىمى ينستيتۋتىنىڭ وزگە ماماندارى (تاجىريبە وسى جەردە جۇرگەن) زەرتتەۋشىنىڭ سوزىنە كۇماندانىپ ءوزارا قايتا زەرتتەۋ جۇمىسىن جۇرگىزەدى. ناتيجەسىندە سۋرەتتەردىڭ قولدان جاسالعانى انىقتالعان. حارۋكاعا تاجىريبەنى قايتا جاساتادى، ءبىراق اتالعان ناتيجەنى المايدى. سوڭىندا ينستيتۋت كەشىرىم سۇراپ، ماقالانى تەرىسكە شىعارادى. حارۋكا وبوكاتا عالىم داريجەسىنىڭ ايىرىلادى. قاسىندا بىرگە جۇمىس ىستەگەن، قوسىمشا اۆتور 52 جاستاعى ەسيكي ساساي، Riken ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى ءوز- وزىنە قول جۇمسايدى. بولعان وقيعانى زەرتتەگەن عالىمدار قاتە ادەيى جاسالماعان، تەك زەرتتەۋشى تاجىريبەسىنىڭ از بولۋىنان دەگەن تۇجىرىمعا كەلگەن.
20 -جىل جالعان عىلىم سالاسىندا ال وزگە جاپون عالىمى ەشيتاكا فۋدزي جيىرما جىل بويى جالعان عىلىمي ماقالالاردى ادەيى جاريالاعان. 2012 -جىلى ارىپتەستەرى ونىڭ جۇمىستارىن اشكەرەلەگەن. كەم دەگەندە 183 عىلىمي جۇمىسى جالعان اقپاراتقا سۇيەنە وتىرىپ جازىلعانى انىقتالدى. انەستەزيولوگيا سالاسىنىڭ عالىمى فۋدزي توحو ۋنيۆەرسيتەتىندە جۇمىس ىستەپ ءجۇرىپ، وتا كەزىندە ءجيى كەزدەسەتىن جۇرەك اينۋ مەن قۇسۋدى تۋدىراتىن كلينيكالىق دارىلەرگە تاجىريبە جۇرگىزگەن. جاپونيا انەستەزيولوگتار ۇيىمىنىڭ مالىمەتىنشە، عالىم- دارىگەر ءبىر دە ءبىر ەمدەلۋشىگە ءدارى جازباعان. ارىپتەستەرى جازبالاردى تولىقتاي وقىپ شىققاننان كەيىن زەرتتەۋ جۇمىستارىنا قاتىسقاندار تۋرالى اقپاراتتاردى تەكسەرگەن. ادامداردان سۇراستىرا كەلە 1993 -جىلعى وزگە بىرەۋدىڭ جۇمىسىن كوشىرگەنى انىقتالعان. ماقالالاردىڭ سانى وعان بەدەل الىپ كەلدى، مانسابى ءوستى، قارجى ءبولىندى ءارى بەلدى سەمينارلارعا قاتىسقان. فۋدزيدىڭ 249 ماقالاسىنىڭ ىشىندە تەك ۇشەۋى عىلىمي دەپ تانىلسا، قالعانى جوققا شىعارىلعان.
كلونداۋ جانە ەتيكا
ءدىڭ جاسۋشالارى - عىلىمداعى ەڭ تانىمال تاقىرىپتىڭ ءبىرى. وسى باعىتتا جۇمىس ىستەيتىن الاياقتار ونى ءوز پايداسىنا جاراتۋعا تىرىسادى. سونىڭ ءبىرى - وڭتۇستىك كورەيالىق مال دارىگەرى ءارى زەرتتەۋشى حۆان ۋ سوك. Science جۋرنالىندا 2004 جانە 2005 -جىلدارى جارىققا شىققان ماقالالارىنان كەيىن ونىڭ عىلىمي ورتادا بەدەلى ارتقان. ول ءوز جۇمىسىندا كلوندالعان ادام ۇرىعىنان ءدىڭ جاسۋشالارىن جاساۋعا بولاتىنىن ايتادى. تۋعان جەرىندە ونى «كورەيا ماقتانىشى» دەپ اتايدى. دەگەنمەن، كەيىن زەرتتەۋگە كىمنىڭ جۇمىرتقا جاسۋشاسى پايدالانىلعان دەگەن سۇراق عالىمداردى مازالاي باستادى. تەرگەۋ جۇمىستارى باستالىپ، ناتيجەسىندە عالىمنىڭ كومەكشىلەرى دونور بولعانى اتالدى. وسىلايشا، حۆان ۋ سوك عىلىمي ەتيكانى بۇزعان. ول ءوزىنىڭ قول استىنداعى كومەكشى ايەلدەردىڭ ءومىرىن قاۋىپكە تىككەن، ايەلدەرگە گورمون ەنگىزگەن، ءبىر سيكل كەزىندە ءبىر جۇمىرتقا جاسۋشاسىنىڭ ورنىنا 12-20 وندىرگەن. بۇل زەرتتەۋ ولاردىڭ دەنساۋلىعىنا ايتارلىقتاي زيان كەلتىرۋى مۇمكىن. ونىڭ ۇستىنە بۇل تۋرالى ماقالادا مۇلدە ايتىلمايدى. كەيىن سەۋل ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى حۆانا ۋ سوكتى جۇمىستان شىعارادى. ال مەملەكەت وعان قارجىلاي كومەك كورسەتۋدەن باس تارتىپ، زەرتتەۋ جۇمىستارىنا قاتىسۋعا زاڭمەن شەكتەۋ قويادى.
Massaget.kz