ۇ ق ش ۇ سامميتى، ەكىجاقتى كەزدەسۋ - قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ ماسكەۋگە ساپارى اياقتالدى

ماسكەۋ. قازاقپارات - قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ ماسكەۋگە ساپارى اياقتالدى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات.

اقوردانىڭ باسپا ءسوز قىزمەتىنەن ءمالىم ەتكەندەي، مەملەكەت باسشىسى مىنگەن ۇشاق ەلگە اتتاندى. 15-مامىر كۇنى قاسىم-جومارت توقايەۆ رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتيننىڭ جانە ۇ ق ش ۇ ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى، ارمەنيا پرەمەر-ءمينيسترى نيكول پاشينياننىڭ شاقىرۋىمەن ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك شارتىنا قول قويىلعانىنا 30 جىل جانە ۇيىمنىڭ قۇرىلعانىنا 20 جىل تولۋىنا وراي وتەتىن مەرەيتويلىق سامميتكە قاتىسۋ ءۇشىن ماسكەۋگە بارعان بولاتىن.

ۇ ق ش ۇ- عا مۇشە ەلدەر باسشىلارىنىڭ كەزدەسۋى 16-مامىر كۇنى كرەملدە ءوتتى. سامميتكە قازاقستان پرەزيدەنتىنەن باسقا، ارمەنيانىڭ پرەمەر- ءمينيسترى نيكول پاشينيان، بەلارۋس پرەزيدەنتى الەكساندر لۋكاشەنكو، قىرعىزستان پرەزيدەنتى سادىر جاپاروۆ، تاجىكستان پرەزيدەنتى ەمومالي راحمون، رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين، سونداي- اق ۇ ق ش ۇ- نىڭ باس حاتشىسى ستانيسلاۆ زاس قاتىستى.

قاسىم-جومارت توقايەۆ كەزدەسۋدە سويلەگەن سوزىندە بەيبىتشىلىك پەن تۇراقتىلىقتى، حالىقارالىق جانە ايماقتىق قاۋىپسىزدىكتى ساقتاۋ، مۇشە مەملەكەتتەردىڭ اۋماقتىق تۇتاستىعى مەن ەگەمەندىگىن قورعاۋ ۇ ق ش ۇ- نىڭ باستى مىندەتى ەكەنىن اتاپ ءوتتى. سونداي-اق حالىقارالىق تەرروريزم مەن ەكسترەميزمگە، زاڭسىز ەسىرتكى جانە قارۋ- جاراق اينالىمىنا، كوشى-قونعا، سونىڭ ىشىندە اۋعانستانداعى احۋالدىڭ ورشۋىنە قارسى ءىس-قيمىل ماسەلەلەرىنە ەرەكشە نازار اۋداردى. «اۋعانستانداعى جاعداي، سونداي- اق وسى ەلدىڭ اۋماعىنداعى قارۋلى توپتاردىڭ بەلسەندى ارەكەتى مەملەكەتتەرىمىزدىڭ قاۋىپسىزدىگى مەن تۇراقتىلىعىنا قاتەر ءتوندىرىپ وتىر. ۇ ق ش ۇ بارلىق ىقتيمال ءقاۋىپ- قاتەرلەردى ەسكەرىپ، ورتالىق ازيانىڭ وڭتۇستىك شەكارالارىنىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋگە كوبىرەك كوڭىل ءبولۋى كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن»، - دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى. ق. توقايەۆ ۇ ق ش ۇ بىتىمگەرشىلىك كۇشتەرىنىڭ الەۋەتىن نىعايتۋ جونىندە ايتتى.

«ءبىزدىڭ ويىمىزشا، قازىردىڭ وزىندە ۇ ق ش ۇ- نى ب ۇ ۇ-نىڭ بىتىمگەرشىلىك قىزمەتىمەن بايلانىستىرۋ مىندەتىن كۇن تارتىبىنە قويۋ قاجەت. بۇل قادام ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك شارتى ۇيىمىنىڭ سۋبەكت رەتىندەگى قۇقىعىن نىعايتادى. سونداي-اق ۇيىمنىڭ بەيبىتشىلىكتى ساقتاۋ جونىندەگى حالىقارالىق بىتىمگەرشىلىك وپەراتسيالارعا قاتىسۋ تاجىريبەسىن قامتاماسىز ەتەدى»، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.

رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين اتاپ وتكەندەي، بيىل كۇزدە ۇ ق ش ۇ- عا مۇشە ءۇش ەلدىڭ - قازاقستان، قىرعىزستان جانە تاجىكستان اۋماعىندا وقۋ- جاتتىعۋ جيىنى وتەدى.

«قازىرگى كەزەڭدە ۇ ق ش ۇ قىزمەتىن ءارى قاراي جەتىلدىرۋ جانە ونىڭ باسشىلىق قۇرىلىمدارىن وڭتايلاندىرۋ ماسەلەسى - ءبىرىنشى كەزەكتەگى ماڭىزدى شارۋا ەكەنى تولىعىمەن قيسىندى. ۇ ق ش ۇ ۇجىمدىق كۇشتەرىن زاماناۋي قارۋمەن جانە تەحنيكامەن جاراقتاندىرۋ، جاۋىنگەرلىك كونتينگەنتتىڭ وپەراتيۆتى سايكەستىگىن ۇلعايتۋ، ءبىزدىڭ اسكەري قۇرىلىمدار مەن ارنايى قىزمەتتەردىڭ بىرلەسكەن ارەكەتىنىڭ ۇيلەسىمدىلىگىن جاقسارتۋ ماسەلەلەرىمەن دە اينالىسامىز. ءتيىستى ماسەلەلەر تۇراقتى نەگىزدە ۇ ق ش ۇ جەلىسى بويىنشا وتەتىن اسكەري وقۋ جيىندارىندا پىسىقتالىپ وتىرادى»، - دەدى رەسەي باسشىسى.

سونىمەن قاتار ۆ. پۋتين وقۋ جيىنىن ودان ءارى كەڭەيتۋ نيەتى بارىن جەتكىزدى.

«بيىل كۇزدە قازاقستاندا، قىرعىزستاندا جانە تاجىكستاندا ءبىزدىڭ ۇيىمنىڭ وقۋ جيىندارىنىڭ تۇتاس سەرياسىن وتكىزۋ جوسپارلانعان. بۇل شارالار مەملەكەتتەرىمىزدىڭ اسكەري دايىندىعى مەن اسكەري قۇرىلىمدارىنىڭ ۇيلەسىمدىلىگىنىڭ ارتۋىنا، جالپى بىتىمگەرلىك الەۋەتتىڭ كۇشەيۋىنە مۇمكىندىك تۋعىزاتىنىنا سەنىمدىمىن»، - دەدى ر ف پرەزيدەنتى. كەزدەسۋ قورىتىندىسى بويىنشا ۇ ق ش ۇ- عا مۇشە مەملەكەتتەردىڭ باسشىلارى ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ مەرەيتويلىق مالىمدەمەسىن قابىلدادى.

ۇ ق ش ۇ ەلدەرى باسشىلارىنىڭ سامميتىنەن كەيىن قاسىم-جومارت توقايەۆ پەن ۆ. پۋتين كەزدەسۋ وتكىزدى. پرەزيدەنتتەر ەكىجاقتى كۇن تارتىبىندەگى وزەكتى ماسەلەلەردى، سونداي- اق ساۋدا- ەكونوميكالىق سالاداعى قازاقستان- رەسەي ىنتىماقتاستىعىن تالقىلادى.

«شىن مانىندە، ەلدەرىمىز اراسىنداعى ساۋدا- ەكونوميكالىق جانە ساياسي ىقپالداستىقتىڭ قارقىنى ناشار دەۋگە ەش نەگىز جوق. تاۋار اينالىمى 25 ميلليارد دوللارعا جەتتى. رەسەي - قازاقستان ءۇشىن ساۋدا- ەكونوميكالىق سالاداعى باستى سەرىكتەس. وسى سەبەپتى، مەن، ۇكىمەتىمىزگە وسى قارقىندى جانە ساۋدا مەن ينۆەستيتسيالار كولەمىن ساقتاپ قانا قويماي، قازىرگى گەوساياسي جاعدايداعى بارلىق قيىندىقتارعا قاراماستان ولاردى ارتتىرۋ جونىندە مىندەت جۇكتەيمىن. مەن وزىممەن بىرگە وسى سالاعا جاۋاپتى پرەمەر-ءمينيستردىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى باستاعان ۇكىمەتتىڭ نەگىزگى شەنەۋنىكتەرىن الا كەلدىم. ولار تابىستى كەلىسسوزدەر جۇرگىزدى جانە ناقتى ناتيجەگە قول جەتكىزۋ ءۇشىن ولاردىڭ الدىنا فەدەراتسياسىنىڭ ۇكىمەتىمەن ىسكەرلىك باعىتتا جۇمىس ىستەۋ مىندەتى قويىلدى جانە ولار ناتيجەلى كەللىسوز وتكىزدى»، - دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.

ءوز كەزەگىندە رەسەي پرەزيدەنتى ەكى ەل اراسىنداعى ساۋدا- ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋدىڭ وڭ قارقىنىن اتاپ ءوتتى.

«جالپى بىزدە بارلىق سالا جاقسى دامىپ كەلەدى. بىلتىر تاۋار اينالىمىنىڭ ءوسىمى 34 پايىز بولدى. رەسەي كومپانيالارى قازاقستان ەكونوميكاسىنا 17 ميلليارد دوللار ينۆەستيتسيا سالدى. بارىمىزگە تۇسىنىكتى ءارى بەلگىلى قازىرگى قيىنشىلىقتارعا قاراماستان، جاعداي جاقسى دامۋدا»، - دەدى ۆلاديمير پۋتين.

ق. توقايەۆ ۆلاديمير پۋتيننىڭ شاقىرۋى بويىنشا بيىلعى ماۋسىم ايىندا پەتەربۋرگتە وتەتىن ەكونوميكالىق فورۋمعا قاتىساتىنىن قۋاتتادى.

ايتا كەتەيىك، ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك تۋرالى شارتقا (ۇقت) 1992 -جىلعى 15-مامىردا تاشكەنتتە قول قويىلدى. 2002 -جىلعى 14-مامىردا ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ ماسكەۋدە وتكەن سەسسياسىندا ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك تۋرالى شارتقا قاتىسۋشى مەملەكەتتەر اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتىڭ تەتىكتەرى مەن قۇرىلىمدارىن حالىقارالىق ايماقتىق ۇيىم - «ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك شارت تۋرالى ۇيىمعا» وزگەرتۋ، وعان ءتيىستى مارتەبە بەرۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادى. 2003 -جىلعى 18 قىركۇيەكتە ۇ ق ش ۇ جارعىسى ءوز كۇشىنە ەندى. ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك شارت ۇيىمىنا قازاقستان، ارمەنيا، بەلارۋس، قىرعىزستان، رەسەي، تاجىكستان كىرەدى. 2022 -جىلى ۇ ق ش ۇ- عا ارمەنيا رەسپۋبليكاسى ءتوراعالىق ەتىپ جاتىر.