حالىق جازۋشىسى قابدەش جۇمادىلوۆتىڭ «سوڭعى كوش» رومانى قالاي جازىلدى؟

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى قابدەش جۇمادىلوۆ ادەبيەتتەگى العاشقى قادامىن ولەڭنەن باستاعان. ونىڭ شىنجاڭداعى قازاقتاردىڭ ءومىرى سۋرەتتەلگەن «تاعدىر» رومانى ءۇشىن اباي اتىنداعى مەملەكەتتىك سىيلىق بەرىلدى.

ال، 1974-1981 - جىلدار ارالىعىندا جارىق كورگەن «سوڭعى كوش» رومانى قالاي جازىلىپ ەدى؟ قالامگەردىڭ سۇحباتىن ۇسىنامىز.

**

مەن 1962 - جىلى قىتايدان كەلگەندە «سوڭعى كوشتى» جازام دەپ جيناقتاعان ماتەريالدارىمنىڭ ءبارى وزىمدە بولدى. سول كەزدە جازىلعان قولجازبالار ءالى بار. شىعارماعا قاتىساتىن كەيىپكەرلەردىڭ ۇلتى، قىزمەتى، جاسى، اتى ءبارى ساقتالعان. مەن بۇرىن كاز گ ۋ- دىڭ ەكى كۋرسىن وقىپ كەتكەم. اراعا 4 جىل سالىپ قايتا كەلدىم وقۋ ورنىنا. مەنىمەن بىرگە وقۋدى باستاعان ماعاۋين، كەكىلبايەۆتار قىزمەتكە كىرىسىپ كەتكەن. مەن ءۇش جىل بويى كۇندىز-ءتۇنى كىتاپتان باس الماي وقىدىم. جاي وقۋلىقتار ەمەس، ءبىر كەزدەرى ورىسشاعا ءتىسىمىز باتپاي جۇرگەندە وقىلماي قالعان كىتاپتار ەدى. جاپون ادەبيەتى، لاتىن امەريكاسىنىڭ شىعارمالارى بار. باسقالاردى باسىپ وزباسام دا، قۋىپ جەتتىم.

ول كەزدە ادەبيەتكە كەلەتىن ادام بىرنەشە باسپالداقتان ءوتۋى ءتيىس بولاتىن. شاعىن كىتابىڭ شىقپاسا، رومان جازۋعا رۇقسات جوق. بىردەن رومان جازدىم دەپ كوتەرىپ اكەلسەڭ، قابىلدامايتىن. 1966 - جىلى «جاس داۋرەن» دەيتىن ولەڭدەر جيناعىم شىقتى. 1968 - جىلى «قازدار قايتىپ بارادى» دەگەن اڭگىمەلەر جيناعىم شىقتى. 1969 - جىلى جاستارعا ارنالعان «كوكەيكەستى» اتتى رومانىم جارىق كوردى. مىنە وسىدان كەيىن سوڭعى كوشكە كىرىستىم.

ءبىرىنشى تومىن 1970 - جىلى ءبىتىردىم. ءبىراق ونىڭ شىعۋى قيىن بولدى. ول كەزدە «جازۋشى» باسپاسىندا ىستەيمىن. 4 دانا ەتىپ كوشىرىپ، باسپاعا وتكىزىپ قويدىم. ءبىراق زاڭ بويىنشا شىعارماعا ليسەنزيا بەرىلۋى ءۇشىن، ساراپتامادان ءوتۋ كەرەك. مىناۋ جارايدى باسىلسىن دەگەن. ءبىراق سوعان ساراپتاپ پىكىر ايتاتىن ادام تابىلمادى عوي. بىلمەيدى ەشكىم. ءبىر داناسىن ورتالىق كومپارتياعا، ءبىر داناسىن قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنە جانە ءبىر داناسىن اكادەمياعا جىبەردىم. ءبىر-ەكى ايدان سوڭ تىلدەي قاعازعا جازىلىپ، جاۋاپ كەلدى. كوركەمدىگىنە ەشقاندي سىن جوق، ءبىراق ىشىندەگى وقيعالارعا قاتىستى ءبىز جاۋاپ بەرە المايمىز، بىزدە مۇنداي مامان جوق دەدى. شىنجاڭداعى، قىتايداعى قازاقتار تۋرالى بىزدە ەشقانداي مالىمەت جوق دەپ قايىردى. ول جاقتا قازاق بار ەكەنىن ايتپاعان عوي جاسىرىپ.

قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنەن كەلگەن حاتتا مۇنى ماسكەۋگە جىبەرۋ كەرەك دەپ كورسەتىلىپتى. ماسكەۋدە شىعىس ەلدەرىنە زەرتتەيتىن ينستيتۋت بار ەكەن. قىتاي، جاپون ادەبيەتىن زەرتتەيتىندەر سوندا وتىرادى ەكەن. تەز ارادا ورىس تىلىنە اۋدارتىپ، اتالعان ينستيتۋتقا جىبەرىڭىزدەر دەدى. ول كەزدە جازۋشىلار وداعىنىڭ ءتوراعاسى ءانۋار ءالىمجانوۆ، ەكىنشى حاتشى ءىلياس ەسەنبەرلين بولاتىن. وداقتان اقشا ءبولىپ، ەكى ادامدى ورتادان شىعارىپ، ورىسشاعا اۋدارتتى. عابباس جۇمابايەۆ پەن تولەۋ شاحانوۆ اۋدارىپ شىقتى. 3 ايدان سوڭ اۋدارمانى ءانۋار ءالىمجانوۆتىڭ حاتىمەن ماسكەۋدەگى قيىر شىعىس ينستيتۋتىنا جىبەردى. ماسكەۋ جاقتا دا 5-6 اي جاتىپ قالدى. جاۋاپ كەلدى. كەرەمەت جازىلىپتى. ول دا مەندە ساقتاۋلى تۇر.

«جۇلدىز» جۋرنالى 9,10,11 ساندارىنا باسىپ شىعاردى. بۇل 1973 - جىل بولاتىن. شەرحان مۇرتازا «جۇلدىز» جۋرنالىنىڭ باس رەداكتورى ەدى. ماسكەۋدەن كەلگەن حاتتىڭ اۋدارماسىن سالىپ، جۋرنالعا جاريالاپ جىبەردى.

«جۇلدىزدىڭ» سول كەزدەگى تيراجى 196000 بولىپ شىقتى. وسىلايشا ەل اراسىندا بىردەن تانىمال جازۋشىعا اينالىپ شىعا كەلدىم. كەيىپكەرلەرىمنىڭ كوبىسى ومىردە بار. كەيبىرىن ءتىپتى اتىن وزگەرتپەي بەردىم. ەتنوگراف اقساقالىمىز جاعدا بابالىق ۇلىن پولكوۆنيك جاعىپار دەپ وزگەرتتىم. باشپاي دەگەن سول ولكەدەگى اتاقتى ءۋالي بولدى. ءبىر وزىندە ءبىر سوۆحوزدىڭ مالى بار ەدى. ۇلتتىق توڭكەرىسكە قاتىسقان. قاتىسۋشىلاردىڭ استارىنا ات بەرگەن، قارۋ جاعىنان كومەكتەسكەن. وسى كىسىنى كىرگىزدىم. وسپان باتىر بار. بىرەۋلەر ۇستىمنەن ارىز جازىپتى. اتاقتى بايدى جازدى دەپ. «جۇلدىز» جۋرنالىنا تەرىلىپ جاتقان. سوندا وزگەرتۋگە تۋرا كەلدى. باشپايدىڭ اتىن جاسىباي دەپ وزگەرتتىم. وسپاننىڭ اتىن قوساي باتىر دەپ بەردىم. كەيىن كىتاپ شىققاندا باستى كەيىپكەرلەردىڭ اتىن سول كۇيىندە قالدىردىم. وسىنداي قيىنشىلىقپەن شىقتى عوي كىتاپ. سوڭعى كوشتىڭ جازىلۋىنان، باسىلۋى قيىن بولدى دەپ ەسكە الدى سول كەزدى جازۋشى.

Baq.kz