ماماندار قازاق ءتىلىن جەتىلدىرۋدىڭ تىڭ تاسىلدەرىن ۇسىنادى
Digital جوبالار ءتىل بايلىعىنا، ءسوز تىركەستەرىنىڭ جازىلۋ ەملەسىن تەكسەرۋگە جانە تەرميندەردىڭ قازاق تىلىندەگى ناقتى بالاماسىن تابۋعا سەپتەسەدى. بۇل مەملەكەتتىك ءتىلدى مەڭگەرۋگە نيەتتى جاندارعا عانا ەمەس، قازاق تىلىندەگى ءماتىندى وڭدەۋمەن اينالىساتىن كاسىبي ماماندارعا دا زور كومەك، - دەيدى قۇراستىرۋشىلار.
«ءتىل قازىنا» ورتالىعى ۇسىنعان IT جوبانىڭ ءبىرى ءارى بىرەگەيى Sozdikqor.kz سايتى. مۇندا 400 مىڭعا جۋىق اتاۋ تۇلعالىق ءسوز جانە ولاردىڭ تولىق ماعىناسىن بەرەتىن 1,5 ميلليون تىلدىك بىرلىك ەنگىزىلگەن. ياعني ىزدەۋ جولاعىنا كونەرگەن ءسوزدى ەنگىزسەك، وعان قاتىستى دەرەكتەردىڭ بارلىعى اۆتوماتتى تۇردە شىعىپ، ونىڭ شىعۋ توركىنىنە ۇڭىلۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
ءمولدىر باقىت قىزى، اقپاراتتىق تەحنولوگيالار باسقارماسىنىڭ جەتەكشىسى:
- مىسالى، «سانجار» دەگەن ءسوزدى الايىق. قازاق تىلىندەگى كەز كەلگەن ءسوزدىڭ ماعىناسى بار، شىعۋ توركىنى بار. ءبىز «سانجار» دەگەن ءسوزدى جالپى ادامنىڭ ەسىمى رەتىندە بىلەمىز عوي. ال مىسالى، سوزدىك قورعا ەنگىزسەڭىزدەر «سانجار» دەگەن «ساتۋرن» دەگەن ءسوزدىڭ كونە اتاۋى دەگەن قىزىقتى اقپار بار. وسىنداي اقپاراتتاردى سوزدىك قور جوباسىنان بىلۋگە بولادى نەمەسە سانجار دەگەن كونە تۇركى تىلىندەگى شانسورا دەگەن ەسىمنىڭ دىبىستىڭ الماسۋىنان شىققان دەگەن سياقتى اقپاراتتاردى بىلۋگە بولادى.
بىلتىر ماماندار Sozdikqor جوباسىنا «سينونيمايزەر» اتتى جاڭا فۋنكتسيا قوستى. بۇگىندە بۇل فۋنكتسيا 58 مىڭ سينونيمدىك قاتار ۇسىنا الادى. ماتىندەگى ءبىر ءسوزدىڭ بىرنەشە رەت قايتالانۋىن بولدىرماس ءۇشىن سول ءسوزدى سينونيمايزەرگە ەنگىزسە جەتكىلىكتى. ول لەزدە ماعىنالىق جاعىنان ۇقساس سوزدەردىڭ قاتارىن تاۋىپ بەرەدى.
ءمولدىر باقىت قىزى، اقپاراتتىق تەحنولوگيالار باسقارماسىنىڭ جەتەكشىسى:
- بۇل جەردەگى فۋنكتسيا ءسوزدىڭ ءتۇبىر نۇسقاسىن عانا ىزدەمەيدى، سونىمەن قاراڭىزدار 10 مىڭ سيمۆولعا دەيىن مۇمكىندىك بار. ياعني ءبىز وسىندا ءماتىندى دە سالىپ، مىسالى شارتتى تۇردە 1 بەت 2 مىڭ سيمۆول دەيتىن بولساق، وندا 5 بەتتىك ماتەريالدى سالىپ، تولىعىمەن پەرەفراز جاساپ، كەلەسى بەتتەن الۋعا بولادى. الداعى ۋاقىتتا ماماندار Sozdikqor سايتىنا انتونيم مەن ومونيمدەردى ىزدەۋ فۋنكتسياسىن قوسپاق. ۇتىمدى جوبانىڭ تاعى ءبىرى Emle.kz. ول جەكەلەگەن سوزدەر مەن تۇتاس ءسوز تىركەستەرىنىڭ دۇرىس جازىلۋىن ايقىنداپ بەرەدى.
ءمولدىر باقىت قىزى، اقپاراتتىق تەحنولوگيالار باسقارماسىنىڭ جەتەكشىسى:
- ناقتى اقپارات ورفوگرافيالىق سوزدىكتەن الىنادى، 2013 -جىلى بەكىتىلگەن سوزدىك. احمەت بايتۇرسىنوۆ اتىنداعى ءتىل ينستيتۋتى بەكىتكەن سوزدىك بار. سول سوزدىك ىشىندەگى ءاربىر تىلدىك بىرلىك بۇرىن ءبىز كىتاپپەن قاراپ، ىزدەپ وتىراتىن بولساق. ەندى ولاي جاساۋدىڭ ەش قاجەتى جوق. ياعني ىشىندەگى سوزدەردى مىنەكەي مىنا جەرگە جازاسىزدار. مىسالى جۋرناليست دەلىك. جۋرناليستەر دەپ كوپشە جالعاۋ قوساتىن بولساق، وندا ءبىر ءتۇسىپ قالادى. وسىنداي سياقتى زاڭدىلىقتىڭ بارلىعى وسى ەملە ك ز- تە تۇر.
سالالىق تەرميندەردى قازاق تىلىنە اۋدارۋ ماسەلەسىنە كەلگەندە قاراپايىم قولدانۋشىلار بىلاي تۇرسىن، فيلولوگ مامانداردىڭ ءوزى قينالىپ قالاتىنى راس. ءدال وسى كەزدە termincom.kz سايتى كومەككە كەلە الادى. مۇندا 377 مىڭنان استام تەرمين، مىسالدارىمەن بىرگە قولدانىلۋى اياسى كەلتىرىلگەن. ايتا كەتەرلىگى، سايتتا تەرميندەردىڭ قازاقشا نۇسقاسىن ۇسىنۋ مۇمكىندىگى بار. ول ءۇشىن «الاڭ» اتتى بولىمىنە تىركەلىپ، ءوز نۇسقاڭىزدى جىبەرۋگە بولادى.
ءمولدىر باقىت قىزى، اقپاراتتىق تەحنولوگيالار باسقارماسىنىڭ جەتەكشىسى:
- مىسالى، ءبىر جاقسى ۇسىنىستار ايتىلادى وسى الاڭنىڭ ىشىندە. مىسالى، ستەپلەر، ءيا؟ ستەپلەردى ءبىز ۇنەمى قولدانامىز عوي. سوعان مىسالى جاقسى ۇسىنىستار ايتىلدى، جۋرناليستەردىڭ تاراپىنان «تىستەپ ىلەر». تىستەيدى، ىلەدى ءيا؟ بۇل جەردە دىبىستىق الماسۋ عانا بولادى، ال ءبىراق قىزمەتى بىردەي. سول سياقتى ادەمى ءبىر ۇسىنىستار بولسا، ۇتىمدى. وندا وسى الاڭعا جولدايدى. جالپى قاي ءتىل بولماسىن، ونى مەڭگەرۋدىڭ بىرنەشە ساتىسى بولادى. عالىمدار سولاي دەيدى. جالپاق تىلدە ايتار بولساق، نان سۇراپ جەۋ ءۇشىن ادامعا شامامەن 800-900 ءسوز ۇيرەنۋ كەرەك ەكەن. بۇل مەكتەپتە مەڭگەرىلەتىن سوزدىك قوردىڭ دەڭگەيى.
ەربول تىلەشوۆ، ش. شاياحمەتوۆ اتىنداعى «قازىنا» عىلىمي- تاجىريبەلىك ورتالىق ديرەكتورى:
- قازىرگى كەزدە مەكتەپتە، ورىس ءتىلدى مەكتەپتەردە مىڭ ساعاتتان اسا ۇيرەتىلەدى. ەگەر مىڭ ساعاتىندا بالا ءبىر ءسوز جاتتاي السا، وندا جاڭاعى 800-900 سوزگە بارا الامىز. ال جالپى گازەت وقۋ ءۇشىن، تەليەۆيزور قاراۋ ءۇشىن، فيلم كورۋ ءۇشىن ءۇش، ءۇش جارىم مىڭ ءسوز ءبىلۋ كەرەك. ال ءبىزدىڭ مەجەلەپ وتىرعان ءسوز التى جارىم مىڭ، جەتى مىڭ ءسوز. ءتىل - ءتىرى اعزا ىسپەتتەس. ۇنەمى ءوسىپ، ءونىپ، وزگەرىسكە ۇشىرايدى.
ءتىلدىڭ وسى قاسيەتىن ەسكەرگەن «ءتىل قازىنا» ورتالىعىنىڭ ماماندارى 2020 -جىلى قازاق ءتىلىن وقىتۋدىڭ ۇلتتىق تۇجىرىمداماسىن دايىنداعان. تۇجىرىمداماعا سايكەس، مەملەكەتتىك ءتىلدى ۇيرەتۋدىڭ جۇيەلى ادىستەمەسى مەكتەپتەردەن باستاپ بارلىق مەملەكەتتىك مەكەمەلەردە قولدانىلماق.
اۆتورلارى. باقىت توپتايەۆا، كاميللا تاستانبەكوۆا
www.24.kz