قازاقستاننىڭ اقىلى جولدارى: باعىتتارى مەن باعاسى
وسىعان بايلانىستى، وتكەن جىلى اقىلىعا اۋىسقان جولداردار، ونىڭ جول ءجۇرۋ قۇنى، سونداي-اق اقىلى جولدار جۇيەسىنىڭ جۇزەگە اسۋىرىلۋى تۋرالى تولىعىراق قازاقپارات ساراپشىسىنىڭ ماتەريالىنان وقي الاسىزدار.
ەلىمىزدە اقىلى جولدار جۇيەسىنىڭ جۇزەگە اسۋى
2021-جىلعى 10- شىلدەدەگى ۇكىمەتتىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسىندا مەملەكەت باسشىسى اقىلى جولداردى ەنگىزۋ - الەمدىك تاجىريبەگە ساي دۇرىس شەشىم ەكەندىگىن اتاپ ءوتىپ، جەر كولەمى ۇلكەن ەلدە تەك بيۋجەت ەسەبىنەن جول سالۋ مۇمكىن ەمەستىگىن جەتكىزگەن بولاتىن.
وسىعان بايلانىستى «قۋاتتى وڭىرلەر - ەل دامۋىنىڭ درايۆەرى» ۇلتتىق جوباسىن ىسكە اسىرۋ اياسىندا 2021 -جىلى جالپى ۇزىندىعى 5,8 مىڭ شاقىرىم بولاتىن ۋچاسكەلەردە جول ءجۇرۋ ءۇشىن اقى الۋدىڭ اشىق جۇيەسىن كەزەڭ-كەزەڭىمەن ەنگىزۋ كوزدەلدى.
ق ر يندۋستريا جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ مينيسترلىگى پايدالانۋعا بەرۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى عابيت شىمىربايەۆتىڭ مالىمەتىنشە، قازىرگى تاڭدا ەلىمىزدە 11 اقىلى ۋچاسكە بار. ناقتىراق ايتقاندا، شلاگباۋمدارى جانە اقى الۋدىڭ گيبريدتى جۇيەسى بار 4 ۋچاسكە («نۇر-سۇلتان- شۋچينسك»، «نۇر-سۇلتان- تەمىرتاۋ»، «الماتى-قورعاس»، «الماتى-قاپشاعاي»).
سونداي-اق، شلاگباۋمدارى جوق جانە اقىلى جولدارمەن كەدەرگىسىز ءجۇرۋدى قامتاماسىز ەتەتىن اشىق اقى الۋ جۇيەسى بار 7 ۋچاسكە («نۇر-سۇلتان - پاۆلودار»، «شىمكەنت - وزبەكستان شەكاراسى. (تاشكەنتكە)»، «شىمكەنت - قىزىلوردا»، «شىمكەنت - تاراز»، «تاراز - قاينار»، «قاپشاعاي - تالدىقورعان»، «شۋچينسك - كوكشەتاۋ»).
ونىڭ ايتۋىنشا، بارلىق اقىلى ۋچاسكەلەردە اۆتوكولىك قۇرالدارىنىڭ جۇرۋىنە باقىلاۋ جۇرگىزۋگە جانە اۆتوجولداردىڭ اقىلى ۋچاسكەلەرى بويىنشا جۇرگەنى ءۇشىن اقى ەسەپتەۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن ارنايى كامەرالار جانە قاجەتتى قۇرىلعىلارمەن جابدىقتالعان باقىلاۋ اركالارى ورناتىلعان.
«جالپى ورناتىلعان باقىلاۋ اركالارى كولىك قۇرالدارىنىڭ قارقىندىلىعىن، جىلدامدىعىن جانە كلاسىن ەسكەرەدى جانە اقىلى ۋچاسكەنى ايماقتارعا بولەدى»، - دەدى عابيت شىمىربايەۆ.
پايدالانۋعا بەرۋ باسقارماسى باسشىسىنىڭ سوزىنشە، اۆتوكولىكتىڭ جەكە شوتىندا (اۆتوكولىكتىڭ مەملەكەتتىك ءنومىرى بويىنشا) اقىلى ۋچاسكەنىڭ ءتيىستى ايماعىنىڭ ءوتۋى ءۇشىن تولەم جاساۋعا جەتكىلىكتى اقشا قاراجاتى بولعان جاعدايدا، بۇل قاراجات اۆتوماتتى رەجيمدە ەسەپتەلەدى.
ەگەر جەكە شوتتاعى قاراجات ەسەپتەن شىعارۋ ءۇشىن جەتكىلىكسىز بولسا، جول ءجۇرۋ ءۇشىن ءتيىستى قارىز ەسەپتەلەدى. سونداي-اق، ول باقىلاۋ اركالارىنىڭ ورنالاسقان جەرى وبلىستىڭ، اۋدانداردىڭ، ەلدىمەكەندەردىڭ شەكارالارىن جانە ولارعا كىرۋ- شىعۋ جولدارىن ەسكەرە وتىرىپ انىقتالعانىن ايتىپ ءوتتى.
«باقىلاۋ اركاسىنان وتكەندە تولەم اقىلى ۋچاسكەنىڭ الدىڭعى ايماعىنان وتكەنى ءۇشىن عانا ەسەپتەلەدى. كەلەسى ايماقتان وتكەنى ءۇشىن اقى تولەۋ اقىلى ۋچاسكە ايماعىنىڭ سوڭىندا ورنالاسقان باقىلاۋ اركاسىن وتكەن كەزدە عانا ەسەپتەلەدى»، - دەدى باسقارما باسشىسى.
جول ءجۇرۋ قۇنى
ناتيجەسىندە، جول ءجۇرۋ ءۇشىن اقى الۋدىڭ اشىق جۇيەسى ورناتىلعان اۆتوموبيل جولدارىنىڭ اقىلى ۋچاسكەلەرىندە اقى تولەۋ اقىلى ۋچاسكەلەردىڭ ناقتى وتكەن ايماقتارى بويىنشا عانا ەسەپتەلەدى.
سونىمەن قاتار، ول 2021-جىلعى 23- قاراشادان باستاپ ەنگىزىلگەن ۋچاسكە ءۇشىن جول ءجۇرۋ قۇنى ق ر يندۋستريا جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ مينيسترلىگىنىڭ ءتيىستى بۇيرىقتارىمەن بەكىتىلگەنىن ايتىپ ءوتتى.
ناقتىراق ايتقاندا، «نۇر-سۇلتان - پاۆلودار» (375 ش ق)، «شىمكەنت-وزبەكستان شەكاراسى. (تاشكەنتكە)» (84 ش ق)، «شىمكەنت - قىزىلوردا» (451 ش ق)، «شىمكەنت - تاراز» (139 ش ق)، «تاراز - قاينار» (238 ش ق)، «قاپشاعاي - تالدىقورعان» (186 ش ق)، «شۋچينسك - كوكشەتاۋ» (61 ش ق). «ءبىرىنشى كاتەگوريالى جاڭا اقىلى ۋچاسكەلەردە ءجۇرۋ ءۇشىن تولەم تاريفتەرىن 2013-جىلعى دەڭگەيدە قالدىرۋ كوزدەلگەن. جول ءجۇرۋ قۇنى قولجەتىمدى، سونداي-اق «قازاۆتوجول «ۇ ك» ا ق سايتىندا ورنالاستىرىلعان (qaj.kz)»، - دەدى عابيت شىمىربايەۆ.
سونداي-اق، ول 2022-جىلى جاڭا اقىلى جولدار باعىتىنداعى جۇمىس ءالى جالعاسىپ جاتقانىن، الايدا جاڭا اقىلى ۋچاسكەلەردى ونەركاسىپتىك پايدالانۋعا ەنگىزۋ جونىندەگى جوسپار تەك پىسىقتاۋ ساتىسىندا تۇرعانىن جەتكىزدى.
ورتالىق كوممۋنيكاتسيالار قىزمەتىندە قاراشا ايىندا وتكەن بريفينگتە ق ر ي ي د م اۆتوموبيل جولدارى كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى تولەگەن ابدۋللين اقىلى جولمەن ءجۇرۋ تاريفتەرى 2013-جىلى ءبىرىنشى اقىلى ۋچاسكە ەنگىزىلگەن كەزدەگى دەڭگەيدە قالعانىن جەتكىزگەن بولاتىن.
ونىڭ مالىمدەۋىنشە، جەڭىل اۆتوكولىكتەر ءۇشىن - 1- شاقىرىمىنا 1 تەڭگە، اۋىر جۇك كولىكتەرى ءۇشىن - 1 شاقىرىمىنا جۇك كوتەرىمدىلىگىنە بايلانىستى 5 تەڭگەدەن 25 تەڭگەگە دەيىن.
«سالىستىرىپ قاراساق، كورشىلەس رەسەيدە جەڭىل اۆتوكولىكتەر 1 شاقىرىم ءۇشىن 7 تەڭگە جانە جۇك كولىكتەرى 7 دەن 55 تەڭگەگە دەيىن تولەيدى. ال ەۋروپا ەلدەرىندەگى تاريفتەرگە كەلەتىن بولساق، تولەم جۇك كولىكتەرى ءۇشىن 5 ەسە، ال جەڭىل اۆتوكولىكتەر ءۇشىن 20 ەسە جوعارى»، - دەدى تولەگەن ابدۋللين.
اقىلى جولدارمەن ءجۇرۋ ءۇشىن جىلدىق ابونەمەنتتى راسىمدەۋ جولى
قازىرگى تاڭدا اقىلى اۆتوموبيل جولىنا ىرگەلەس اكىمشىلىك-اۋماقتىق بىرلىكتە بەلگىلەنگەن تارتىپپەن تىركەلگەن جەرگىلىكتى جەڭىل كولىك ءۇشىن قۇنى 1000 تەڭگە بولاتىن جىلدىق ابونەمەنت ساتىپ الۋ مۇمكىندىگى بار.
ابونەمەنتتەردىڭ ارەكەتى اقىلى ۋچاسكەنىڭ بارلىق مارشرۋتى ءۇشىن، ەكى باعىتقا دا قولدانىلادى.
جەرگىلىكتى جەڭىل اۆتوكولىككە جىلدىق ابونەمەنتتى راسىمدەۋ ءۇشىن كەلەسى قاجەت:
- اقىلى جولدار بويىنشا قىزمەت كورسەتۋ ورتالىقتارىنىڭ وپەراتورلارىنا جۇگىنۋ؛
- جەكە كۋالىك پەن اۆتوموبيلدىڭ تەحنيكالىق قۇجاتتاماسىن ۇسىنۋ؛
- ءوتىنىشتى جازۋ؛
- 1000 تەڭگە كولەمىندە تولەم جۇرگىزۋ؛
- چەكتى الۋ.
«سونداي-اق ابونەنتتىك تولەمدى رەسىمدەۋ ءۇشىن بەرەشەكتىڭ جوق ەكەنىن الدىن الا تەكسەرىپ، وزىڭىزگە ىڭعايلى كەز كەلگەن تاسىلمەن 1000 ت گ سوماسىنا ءوزىڭىزدىڭ جەڭىل كولىك قۇرالىڭىزدىڭ بالانسىن تولتىرۋ كەرەك. ودان كەيىن 1403 نومىرىنە، ياعني «قازاۆتوجول «ۇ ك» ا ق بايلانىس ورتالىعىنا قوڭىراۋ شالىپ، ابونەمەنت راسىمدەگىڭىز كەلەتىنى تۋرالى حابارلاۋ قاجەت.
بايلانىس ورتالىعىنىڭ وپەراتورى ءسىزدىڭ كولىك قۇرالىڭىزدىڭ دەرەكتەرىن تەكسەرەدى. بارلىق قاجەتتى پارامەترلەر سايكەس كەلگەن جاعدايدا ابونەمەنت رەسىمدەلەدى»، - دەدى اۆتوموبيل جولدارى كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى.
سونىمەن قاتار، ول رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار جولداردا جانە قالالاردا اقىلى جولدار بويىنشا قىزمەت كورسەتۋ ورتالىقتارى جۇمىس ىستەپ تۇرعانىن جەتكىزدى. وندا جول پايدالانۋشىلارى اقىلى ۋچاسكەلەر بويىنشا قانداي دا ءبىر ساۋالدار تۋىنداعان جاعدايدا نەمەسە ابونەمەنتتەردى رەسىمدەۋ ءۇشىن جۇگىنە الادى.
بۇدان بولەك، جۇك تاسىمالى بويىنشا قىزمەت كورسەتەتىن ۇيىمداردىڭ كەلىسىمشارت جاساسۋ جانە الدىن-الا تولەم جاساۋدىڭ بۇگە- شۇگەسىن بىلۋگە مۇمكىندىگى بار.
ايتا كەتەيىك، مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس، 2025-جىلعا دەيىن رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار جولداردىڭ %100 ىن جانە جەرگىلىكتى ماڭىزى بار جولداردىڭ %95- ىن نورماتيۆتىك جاعدايعا جەتكىزۋ، اقىلى جولداردىڭ ۇزىندىعىن 11,7 مىڭ شاقىرىمعا دەيىن ۇلعايتۋ، رەسپۋبليكالىق اۆتوجولداردى ۇلتتىق ستاندارتقا سايكەس كەلەتىن جول بويىنداعى قىزمەت كورسەتۋ نىساندارىمەن قامتاماسىز ەتۋ، سونداي-اق جىل سايىن 310 مىڭ جۇمىس ورنىن قۇرۋ جوسپارلانىپ وتىر.