ەلىمىزدە ۆاكسينالاۋ جانە رەۆاكسينالاۋ قالاي جۇرگىزىلىپ جاتىر

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - ەلىمىزدە مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا كوروناۆيرۋسپەن كۇرەس جۇيەلى تۇردە جۇزەگە اسۋدا.

الايدا «وميكرون» شتامى انىقتالۋىنا بايلانىستى ەپيداحۋال كۇرت ناشارلادى. كوروناۆيرۋس اۋرۋى سوڭعى ەكى اپتادا 41 پايىزعا وسكەن. ەلىمىزدىڭ 12 وڭىرىندە كوروناۆيرۋسپەن اۋىرعاندار سانى 2,8 ەسەگە ارتىپ وتىر. ناقتىراق ايتقاندا، سوڭعى اپتادا اۋرۋ نۇر-سۇلتان قالاسىندا 9,9 ەسە، شىمكەنت قالاسىندا 3,7 ەسە، الماتى قالاسىندا 2 ەسە ارتقان. وسى ورايدا، حالىقتى جانە جاسوسپىرىمدەردى ۆاكسينالاۋ جانە رەۆاكسينالاۋ جۇمىستارى قالاي جالعاسىپ جاتقانى تۋرالى قازاقپارات ساراپشىسىنىڭ ماتەريالىنان وقي الاسىزدار.

ق ر پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ وتىرىسىندا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ بۇكىل الەمدە كوروناۆيرۋستىڭ جاڭا ءتۇرىنىڭ تارالۋى باستالعانىن جەتكىزدى. قازىرگى تاڭدا ەلىمىزدە اۋرۋدىڭ كۇرت ءوسىمى بايقالىپ، تاۋلىگىنە 2 مىڭعا دەيىن جاڭا جاعدايلار تىركەلۋدە. سونداي-اق، ول پاندەميانىڭ بۇكىل كەزەڭىندە جۇقتىرعاندار سانى 1 ميلليونناننان استام ادامدى قۇراعانىن ايتىپ، وسى ورايدا بوساڭسىماۋ قاجەتتىگىن جانە كوروناۆيرۋسپەن كۇرەستى جالعاستىرۋ ماڭىزدى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

12-قاڭتارداعى مالىمەت بويىنشا، وڭىرلەردەگى ەپيدەميولوگيالىق احۋالدى باعالاۋ ماتريتساسىنا سايكەس، «قىزىل» ايماققا نۇر-سۇلتان، الماتى، شىمكەنت قالالارى، اتىراۋ وبلىسى كىرگەن. ەلدە 9026131 ادام كوروناۆيرۋسقا قارسى ۆاكسينانىڭ I كومپونەنتىن سالدىردى. سونداي-اق ۆاكسينانىڭ II كومپونەنتىن 8568324 ادام سالدىردى.

جاسوسپىرىمدەر اراسىندا ۆاكسينالاۋ Pfizer ۆاكسيناسى ارقىلى جۇزەگە اسىرىلىپ جاتىر. COVID-19 اۋرۋىنىڭ الدىن الۋ ماقساتىندا 12 جاستان باستاپ جانە ودان ۇلكەن جاسوسپىرىمدەر، جۇكتى ايەلدەر (16-37 اپتا ارالىعىندا) جانە بالا ەمىزەتىن انالار (بوسانعاننان كەيىن 42 كۇننەن باستاپ) Pfizer ۆاكسيناسىن سالدىرۋدا. بۇگىن ۇكىمەت وتىرىسىندا ق ر دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى اجار عينيات ەلىمىزدە كوروناۆيرۋس بويىنشا ەپيدەميولوگيالىق جاعدايدىڭ كۇرت ناشارلاۋىن ەسكەرە وتىرىپ، قازاقستاندا كارانتين كۇشەيتىلۋى مۇمكىن ەكەنىن حابارلادى. ونىڭ مالىمدەۋىنشە، حالىقتى ۆاكسيناتسيالاۋ جانە قايتا ۆاكسيناتسيالاۋ ءۇشىن شامامەن 6,5 ميلليون دوزانى قوسىمشا ساتىپ الۋ بويىنشا شارالار قابىلدانۋدا.

«بۇگىنگى تاڭدا 14 مىڭنان استام ينفەكسيالىق توسەك- ورىنداردا مەديتسينالىق كومەك كورسەتۋدە. 3000-نان استام ناۋقاس ەم الۋدا. ال ەلىمىزدە قوسىمشا 50 مىڭعا دەيىن توسەك- ورىندى اشۋعا دايىندىق بار. قالىپتاسىپ وتىرعان ەپيدەميولوگيالىق احۋالدى ەسكەرە وتىرىپ، ەل ىشىندە دە، مەملەكەتتىك شەكارادا دا قوسىمشا شەكتەۋ شارالارى ەنگىزىلەتىن بولادى»، - دەدى اجار عينيات. ءمينيستردىڭ مالىمدەۋىنشە، سوڭعى اپتادا ۆاكسينالاۋ قارقىنى بىرنەشە ەسە تومەندەگەن.

«ۆاكسيناتسيالاۋ جانە رەۆاكسيناتسيالاۋ دەڭگەيىن ارتتىرۋ كەرەك. حالىقتىڭ وسال توبىن قورعاۋ ءۇشىن رەۆاكسيناتسيالاۋعا ارنالعان ۆاكسينالار سانى كوبەيتىلدى. تەك بالالار مەن جۇكتى ايەلدەر ەمەس، 60 جاستان اسقان ادامدارعا رەۆاكسيناتسيا ءۇشىن كوميرناتي («Pfizer «) ۆاكسيناسى ۇسىنىلادى»، - دەدى ول.

ق ر د س م قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇلتتىق ورتالىعى جۇقپالى اۋرۋلاردىڭ الدىن الۋ دەپارتامەنتىنىڭ ءبولىم باسشىسى بوتاكوز ءابدىروۆانىڭ مالىمەتىنشە، ۆاكسيناتسيالاۋ 16-18 جاستاعى جاسوسپىرىمدەردەن باستالعان.

«ول تەگىن جۇرگىزىلۋدە. رەسپۋبليكا بويىنشا 2000115 ادامدى كوروناۆيرۋسقا قارسى Pfizer ۆاكسيناسىمەن ەگۋ جوسپارلاندى، ونىڭ 367578 ى (%18,4) ءبىرىنشى كومپونەنتىمەن، 157210 (%7,9) ادام ەكىنشى كومپونەنتىمەن ۆاكسينالاندى. جاسوسپىرىمدەردى رەۆاكسيناتسيالاۋ ماسەلەسىن عالىمدار ءالى قاراستىرۋدا»، - دەدى بوتاكوز ءابدىروۆا.

قىزىلوردا وبلىسىنىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى جانگەلدى شايمبەتوۆ وڭىردەگى ەپيدجاعداي، رەۆاكسيناتسيا جانە جاسوسپىرىمدەر اراسىنداعى ۆاكسينالاۋ تۋرالى ايتىپ بەردى.

«قىزىلوردا وبلىسىندا رەۆاكسيناتسيالاۋعا 26867 ادام قامتىلعان. قازىرگى تاڭدا 16765 تۇرعىن ەگىلدى. ونىڭ ىشىندە 3573 ى جاسوسپىرىمدەر، 1407 جۇكتى ايەلدەر، سونداي- اق بالا ەمىزەتىن 1785 انا قامتىلعان. ەرەسەك تۇرعىندار اراسىندا ۆاكسيناتسيا كورسەتكىشى 92,3 پايىزدى قۇرايدى»، - دەدى جانگەلدى شايمبەتوۆ.

ونىڭ ايتۋىنشا، قازىرگى تاڭدا وڭىردە QazVac, Sinovaс جانە Pfizer ۆاكسيناسى قولجەتىمدى. سونداي-اق، سپۋتنيك ۆاكسيناسىنىڭ ەكىنشى كومپونەنتى بار. شىعىس قازاقستان وبلىسى سانيتاريالىق- ەپيدەميولوگيالىق باقىلاۋ دەپارتامەنتى باسپا ءسوز قىزمەتىنىڭ مالىمەتىنشە، 35 مىڭنان استام بالا Pfizer ۆاكسيناسىنىڭ ەكى كومپونەنتىن العان. ءوڭىر بويىنشا كوروناۆيرۋسقا قارسى ۆاكسينانىڭ ءبىرىنشى كومپونەنتىن 909344 ادام سالدىرعان. ال ەكپەنىڭ ەكىنشى كومپونەنتىن 901976 ادام الدى. سونداي-اق، 73877 تۇرعىن كوروناۆيرۋسقا قارسى رەۆاكسيناتسيادان وتكەن.

وبلىستا يممۋندىق جۇيەنى نىعايتۋعا رەۆاكسيناتسيا QazVac, VeroCell ۆاكسينالارىمەن جۇرگىزىلۋدە. اپپاراتتىق كەڭەس بارىسىندا الماتى قالاسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى ەرجان باباقۇماروۆ الماتىداعى ەپيدەميولوگيالىق جاعداي ناشارلاپ جاتقانىن جەتكىزدى.

ونىڭ سوزىنشە، قالا «سارى» ايماقتا ورنالاسقان. «حالىقتىڭ اپتالىق اۋرۋشاڭدىعى 2 ەسەگە ارتتى. بولجام بويىنشا، مەگاپوليستە ىندەتتىڭ تاعى ءبىر تولقىنى باستالدى. الماتىدا «وميكرون» شتامىنىڭ اينالىمىن 20 جاستان 39 جاسقا دەيىنگى ادامدار اراسىندا جۇقتىرعانداردىڭ ۇلەس سالماعىنىڭ 16,4 پايىزعا، سونداي-اق 15-19 جاستاعى جاسوسپىرىمدەر اراسىندا 1,1 پايىزعا كۇرت وسكەنىن كورسەتەتىن جاس قۇرامىنا جۇرگىزىلگەن تالداۋ راستايدى»، - دەدى الماتى قالاسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى.

سونداي-اق، ول سيمپتومسىز فورمالاردىڭ وتكەن جىلدىڭ جەلتوقسان ايىندا 6 پايىزدان 16 پايىزعا دەيىن ءوسۋى بايقالعانىن، بۇل وميكرونعا دا ءتان جانە ناۋقاستاردى ۋاقتىلى انىقتاۋ مەن وقشاۋلاۋدى قيىنداتۋى مۇمكىن ەكىندىگىن جەتكىزدى.

«وميكرون شتاممى وتە تەز جۇعادى، سونداي-اق جاستار ءۇشىن قاۋىپتى. قالادا حالىقتى كوروناۆيرۋسقا قارسى يممۋنداۋ جالعاسىپ جاتىر. بۇگىنگى تاڭدا ءبىرىنشى كومپونەنتپەن 1077896 ادام، ەكى كومپونەنتپەن - 1028180 قالا تۇرعىنى ەگىلدى. رەۆاكسيناتسيا 69018 ادامعا جۇرگىزىلدى»، - دەدى ەرجان باباقۇماروۆ.

سونىمەن قاتار، ول الەمنىڭ جەتەكشى عالىمدارى مەن ساراپشىلارىنىڭ دەرەكتەرى بويىنشا، قولدانىستاعى ۆاكسينالارمەن رەۆاكسيناتسيا «وميكرون» شتامىمەن جۇقتىرۋ كەزىندە اسقىنعان جانە ءولىم جاعدايلارىن ەمدەۋگە جاتقىزۋدان 70 پايىزعا قورعايتىنىن ايتىپ ءوتتى. ونىڭ سوزىنشە، الماتىدا ۇجىمدىق يممۋنيتەتتىڭ دەڭگەيى ءالى دە تومەن 59,4 پايىزدى كورسەتەدى. ق ر د س م قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇلتتىق ورتالىعى جۇقپالى اۋرۋلاردىڭ الدىن الۋ دەپارتامەنتىنىڭ ءبولىم باسشىسى بوتاكوز ءابدىروۆا.

دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ مالىمەتى بويىنشا، 2022 -جىلعى 6-قاڭتارداعى جاعداي بويىنشا الەمنىڭ 126 ەلىندە «وميكرون» SARS- Cov-2 شتامى انىقتالعانىن ايتىپ ءوتتى. ونىڭ سوزىنشە، «وميكرون» شتامىنىڭ ەرەكشەلىگى - جوعارى ينفەكسيالىق تارالۋى، قايتا جۇقتىرۋ قاۋپىنىڭ جوعارىلاۋى. سونداي-اق، ول «وميكرون» شتامىنىڭ «دەلتا» شتامىنان تارالۋ جىلدامدىعىنا توقتالىپ ءوتتى.

«جوعارى تىنىس جولدارىندا (وسى جەردە ۆيرۋس باستاپقىدا ەنەدى) «وميكرون» شتاممى «دەلتا» شتاممىنا قاراعاندا 70 ەسە جىلدام كوبەيەدى. ينفەكسيادان قورعانۋدىڭ ەڭ باستىسى- ۆاكسيناتسيانىڭ اياقتالعان كۋرسى جانە كوروناۆيرۋس-عا قارسى ۋاقىتىلى رەۆاكسيناتسيا»، - دەدى بوتاكوز ءابدىروۆا.

سونىمەن قاتار، ول ۆيرۋستىڭ تارالۋ قاۋپىن ازايتۋ ءۇشىن بارلىق پروفيلاكتيكالىق شارالاردى ساقتاۋ قاجەتتىگىن تىلگە تيەك ەتتى. ناقتىراق ايتقاندا، بەتپەردە كيۋ، الەۋمەتتىك قاشىقتىقتى ساقتاۋ، قول گيگيەناسىن ساقتاۋ، ءۇي- جايلاردى جەلدەتۋ شارالارىن قولدانۋ كەرەك.

بوتاكوز ءابدىروۆانىڭ ايتۋىنشا، «وميكرون» شتامىندا السىزدىك نەمەسە شارشاۋ، دەنە تەمپەراتۋراسىنىڭ 38 گرادۋسقا نەمەسە ودان جوعارى كوتەرىلۋى، باس اۋرۋى، تابەتتىڭ تومەندەۋى، جوتەل سياقتى بەلگىلەرمەن سيپاتتالاتىنى بەلگىلى بولعان. «بۇل شتامدا وكپەنىڭ جانە باسقا مۇشەلەردىڭ زاقىمدانۋى دا مۇمكىن. ال، قولدانىستاعى كوروناۆيرۋسقا قارسى ۆاكسينالار اۋىر اعىمنان دا، ولىمنەن دە قورعايدى»، - دەدى ول.

بوتاكوز ءابدىروۆانىڭ مالىمەتىنشە، ەلىمىزدە بارلىعى COVID - 19 راستالعان 999654 جاعدايى، ال 2022 -جىلعى 1-قاڭتاردان باستاپ-11341 جاعدايى تىركەلگەن. ونىڭ ىشىندە 964713 ناۋقاس ەمدەلدى (%97,8). 21884 ناۋقاس - ەمدەۋدى جالعاستىرۋدا. قايتىس بولعان ناۋقاستار سانى - 13057 جاعدايى، ال 2022 -جىلعى 1-قاڭتاردان باستاپ - 42 جاعدايى تىركەلگەن. سونداي-اق، بارلىعى كوروناۆيرۋستىق ينفەكسيانىڭ (پ ت ر- ) 84334 ىقتيمال جاعدايى، ال 2022 -جىلعى 1-قاڭتاردان باستاپ-129 جاعدايى تىركەلگەن. 77264 ناۋقاس ەمدەلدى (%97,7).

مامان ىندەتتىڭ بەتىن تەك بەلسەندى ۆاكسينالاۋ شاراسى عانا قايتاراتىنىن اتاپ ءوتتى. ونىڭ ايتۋىنشا، كەز كەلگەن جاستاعى ادام سىرقاتتانۋى مۇمكىن بۇل ۆيرۋستىق اۋرۋ ادام ءومىرى مەن دەنساۋلىعىنا ۇلكەن قاۋىپ توندىرەدى. سول سەبەپتى ولاردىڭ الدىن الۋ ماڭىزدى. سونداي-اق، نۇر- سۇلتان قالاسىنىڭ اكىمى التاي كولگىنوۆ سوڭعى كۇندەرى قالادا كوروناۆيرۋستىڭ جاڭا شتامى - «وميكرون» پايدا بولعالى بەرى ناۋقاستار قاتارى كۇرت وسكەنىن جانە بۇل جاعداي وتكەن مەرەكەلىك كۇندەرمەن تىكەلەي بايلانىستى ەكەنىن ايتتى. ونىڭ سوزىنشە، «وميكرون» شتامى جىلدام تارايدى، بارلىق جاستاعى ادامعا جۇعادى.

«بۇگىن №10-ەمحاناعا باردىم. نەگىزگى كۇش قالانىڭ ەمحانالارىنا ءتۇسىپ وتىر. امبۋلاتوريالىق قىزمەتتەردىڭ جۇمىسىن كۇشەيتۋدى تاپسىردىم. قوسىمشا تاعى 4 اۋرۋحاناعا ينفەكسيالىق ستاتسيونارلار ورنالاستىرىلدى. ناۋقاستار سانىنىڭ ودان ءارى وسۋىنە جول بەرمەۋ ءۇشىن قالا تۇرعىندارىن سانيتارلىق نورمالاردى قاتاڭ ساقتاۋعا، ادام كوپ جينالاتىن ورىندارعا بارماۋعا، ءبىر- بىرىنە قوناققا بارماۋعا، ءىرى وتىرىستارعا قاتىسپاۋعا شاقىرامىن»، - دەدى نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ اكىمى.

سونىمەن قاتار، دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ دەرەكتەرى بويىنشا ەۋروپادا سوڭعى ەكى اپتادا 54 ەلدىڭ ىشىندە 38 ەلدە اۋرۋ اسقىنۋدا.

ايتا كەتەيىك، ەلىمىزدە «وميكرون» شتامىنىڭ انىقتالۋىنا بايلانىستى قوسىمشا شارالار ەنگىزىلىپ، ىسكە اسىرىلىپ جاتىر. دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى ۆاكسينا الماعان ازاماتتاردى العاشقى ۆاكسيناتسيا كۋرسىن الۋعا شاقىرىپ، 6 اي بۇرىن ۆاكسيناتسيا العان ادامدار رەۆاكسيناتسيا سالدىرعانى ابزال ەكەندىگىن ەسكەرتۋدە.

اۆتورى: ۆەنەرا جولامان قىزى