مۇحتار اۋەزوۆ: ەندى كەزدەسە قالساق، ءبىر-ءبىرىمىزدى تانىمايتىنداي بولايىق
ءمىرجاقىپ دۋلات ۇلىنىڭ قىزى گۇلناردىڭ مىنا ءبىر ەستەلىگىندە مۇحتار اۋەزوۆ تاعدىرىنا قاتىستى ماڭىزدى وقيعا باياندالادى.
- گۇلنار، سەنبىسىڭ؟ - دەگەن داۋىسقا جالت قاراسام، قارسى الدىمدا مۇحتار اۋەزوۆ تۇر ەكەن. اعامەن قول الىسىپ سالەمدەستىم. ءبىراق ول ءبىر كەزدەگىدەي بەتىمنەن سۇيمەدى. وعان دا ءمان بەرە قويعام جوق. بۇرىنعىداي ەركەلەتە دە سويلەمەدى. ءۇي-ءىشىمنىڭ اماندىعىن، الماتىعا قاشان كەلگەنىمدى سۇرادى. ال مەن بولسام، قانىش ساتبايەۆ اعامنىڭ اقىلىمەن تومسكىدە مەديتسينا ينستيتۋتىنا تۇسكەنىمدى، ءبىراق جاعدايعا بايلانىستى وقۋدان ۋاقىتشا قول ۇزۋگە تۋرا كەلگەنىن، ەندىگى جىلى وقۋىمدى الماتىدا جالعاستىراتىنىمدى جاسىرماي جاپا-تارماعاي بايانداپ جاتىرمىن. ونىڭ ۇستىنە ميرزوياننىڭ ءوزى جولداما بەرەم دەگەنىن، جۇمىسقا ورنالاستىراتىنىن، ءسويتىپ بولاشاعىما جول اشىلعانىنا قۋانىپ كەلە جاتقانىمدى ايتتىم. ۇندەمەي تىڭداپ كەلە جاتقان مۇحتار اعام كەنەت ءسوزىمدى ءبولىپ:
- گۇلنار، قاراعىم، ەندى كەزدەسە قالساق، ءبىر-ءبىرىمىزدى تانىمايتىنداي بولايىق... - دەگەنى. مۇنى ەستىگەندە توبەمنەن تاس تۇسكەندەي بولدى. ءسوزىن ءارى قاراي تىڭداماي، تەز بۇرىلىپ كەتتىم. ايتەۋىر جۇگىرە باسىپ الىستاي بەرگەنىمدى عانا بىلەم. مىنا ءسوزدى اكەمنىڭ ەڭ جاقىن دوس-ءىنىسى، ماقتانىشى، كىشكەنايىمدا قولىمنان جەتەكتەپ اپارىپ تالاي رەت «ءتاتتى سۋىق» (مەن بالمۇزدىقتى «ءتاتتى سۋىق» دەيتىنمىن) الىپ بەرەتىن، جاقسى كورەتىن اعامنان ەستىگەنىم جانىما قاتتى باتتى. الدىندا عانا شارىقتاعان بالاڭ كوڭىل اياق استىنان سۋ سەپكەندەي باسىلدى. جۇرەگىم جارالانىپ، ىشكى دۇنيەم قۇيىن ۇرعانداي الاي-تۇلەي.
ىڭكارعا بارا جاتقان باعىتىمدى وزگەرتىپ، ءبىرىمجانوۆتاردىڭ ۇيىنە قاراي بۇرىلدىم. ول ۇيدەگى اتاقتى المۇحاممەت سەيدالين تورەنىڭ قىزى گۇلجاۋھار اجەكەم، بۇكىل قازاق زيالىلارىنىڭ قادىرلى اناسى، جەڭگەسى بولعان تەكتى كىسى ەدى. كوڭىلىم سونشالىقتى بۇزىلىپ كەلگەنىن بىردەن اڭعارىپ:
- كەل، بەرى، اڭگىمەڭدى ايتشى. بۇگىن سەن وسى ميرزويانعا بارماۋشى ما ەدىڭ، سونشالىقتى كوڭىلسىزسىڭ عوي، نە بولدى ءوزى؟! - دەدى.
مەن ميرزويانعا كىرگەنىمدى، شارۋامنىڭ قالاي شەشىلگەنىن ايتىپ كەلە جاتىر ەم، اجەكەم:
- ە- ە، جۇمىسى ءساتتى تىنعان كىسى وسىلاي تۇرا ما؟! ءسۇيىنشى سۇرامايمىسىڭ؟! - دەپ، ءبىر جاعىنان قۋانا، ءبىر جاعىنان مەنىڭ ىشكى جان-دۇنيەمنىڭ الاساپىران كۇيىنە الاڭداپ:
- قوي، مۇنىسى نەسى تاعى؟ ادام قۋانعاندا دا جىلايدى دەۋشى ەدى، ءبىراق سەندە ءبىر مۇڭ بار سەكىلدى عوي، نە بوپ قالدى؟ - دەپ، ۇرەيلەنە سۇرادى.
- اجەكە، مەنىڭ بۇگىنگى قۋانىشىمدا شەك جوق ەدى، اتتەڭ... - دەپ، مۇحتار اعاممەن بولعان بارلىق شىندىقتى شاعىنىپ ايتتىم. اجەكەم مەنى جۇباتا وتىرىپ، ۇرسىپ تا الدى.
- سابىر ساقتاۋعا ۇيرەن، بالام. بوسقا جاسي بەرمەي، بەرىك بول. الدىمەن كىمنىڭ قىزى ەكەنىڭدى ۇمىتپا. اكەڭە تارتساڭ، جامان بولماسسىڭ. جاۋ بولدى دەگەنى نەسى، سەنبە وعان! ءالى-اق قادىرىنە جەتەر كۇن تۋار. شىدا. اكەڭدى ماقتان تۇت! - دەپ ماعان دەم بەردى. وتكەن-كەتكەندى قوزعاي وتىرىپ، اجەكەم ەلدەگى بولىپ جاتقان مەن بىلمەيتىن ءبىراز جايلاردىڭ شەتىن شىعاردى:
- بالام، سەن جىراقتا ءجۇرىپ، كوپ نارسەدەن حابارسىز ەدىڭ عوي. مىنا زامان كىمگە جاقسىلىق اكەلدى دەيسىڭ؟ سونداي ءبىر قىرسىققا مۇحتار اعاڭ دا ىلىكتى ەمەس پە؟! سونان تۇرمەدەن ءبىر-اق شىقتى. بالە-جالادان قۇتىلۋدىڭ جولى ما، الدە اۋىر ازاپقا توزە المادى ما، كىمنىڭ جايىن كىم ءبىلسىن، ايتەۋىر تىعىرىقتان شىعاتىن جول تاپتى عوي. اباقتىدا بىرگە وتىرعان ءالىمحان ەرمەكوۆ ەكەۋى وزدەرىنىڭ بۇرىن الاشورداعا مۇشە بولعانىن مويىنداپ: «اداسقانىمىزدى ەندى تۇسىندىك، بۇدان بىلاي «ءتۇزۋ» جولعا تۇسەمىز» دەپ جازىپ، ونى ورىسشا، قازاقشا ەكى بىردەي گازەتكە جاريالاپ، زورعا قۇتىلعان ەدى. تەمىر توردىڭ تاۋقىمەتىن تارتقان كىسىنىڭ ۇركەكتىگىنە رەنجىپ قايتەسىڭ. سەنىڭ بۇكىل ءومىرىڭ الدا. ال تىرلىكتە تالاي سىن كەزدەسەدى. بەكەم بولۋعا ادەتتەن، - دەدى ماعان جىگەرىمدى قايرايتىن تالاي اڭگىمەنىڭ باسىن قايىرعان اجەكەم.
بۇل اڭگىمە ماعان ۇلكەن ساباق بولدى. مۇنان كەيىن مەن قيىندىقتان جاسىعاندا دا، قۋانىشتان تاسىعاندا دا - ءبىرقالىپتى سابىرلى سالقىنقاندىلىق ساقتاۋعا بىرتە-بىرتە قالىپتاستىم.
دەرەككوز: ن. ءابۋتۇراپوۆا عۇمىر- داريا (سىر- سۇحبات)