ۇلكەن قالادا اداسۋ
اق ۇلپا مامىقتار ءتۇپسىز تەڭىزگە ءبىر باتىپ، ءبىر شىققان قالتقىداي قوزعالادى. بوسفوردىڭ كەمەسى بۇلتتان، بۇلتى كەمەسىنەن كوپ ەكەن. ايتەۋىر، ەۋروپا مەن ازيانى ءبولىپ تۇرعان الىپ بۇعازدى ودان سايىن اسەرلى ەتە تۇسەتىن وسى ەكەۋى سەكىلدى. اق بۇلت - اق كەمە. وسى كورىنىسكە تاڭدانىپ، تاعاتسىزدانا وتىرعاندا مەجەلى جەرگە جەتتىك. الدىمىزدان الىپ ىستانبۇل كۇتىپ الدى.
ۇشاق تەرەزەسىنەن قاراعانىمدا قۇمىرسقانىڭ يلەۋىندەي كورىنگەن بىرتەكتى ۇيلەر بالاڭ ويىمدى ءتىپتى ارلەندىرىپ جىبەرگەندەي. جەر- انا قۇشاعىنىڭ كەڭدىگىنە مە، تۇمسا تابيعاتتىڭ تاماشا تارتۋىنا ما، الدە ۇشى- قيىرى كورىنبەيتىن قالانىڭ ماڭعاز بولمىسىنا، مۇمكىن وركەنيەتىنىڭ شىرقاۋ بيىگىنە بولار، الدەنەگە كوڭىل ماسايراپ تۇر. قاراقۇرىم حالىقتىڭ اراسىنا ەنىپ كەتىپ، بار اسەردى بويىمىزدان وتكىزگىمىز كەلەتىن دالالىق تۇيسىك تە جوق ەمەس.
ءبىز كونە شاھارعا قىدىرۋعا كەلگەنىمىز جوق. بىرنەشە كۇن ماماندىق بويىنشا تاجىريبە الىپ، ءبىلىم شىڭداۋعا بارعانبىز. نەگىزگى باعىتىمىز - وسى. دەسە دە، ۇلكەن قالانىڭ قىزىعىنا ەنىپ كەتۋگە كەتارى ەمەسپىز. وسىلايشا ساباقتى ەرتەرەك اياقتاپ، ءبارىمىز ىستانبۇلدى تاماشالاۋعا اتتاندىق. ءبىراق ءبارى ءبىز ويلاعانداي بولمادى. الىپ ءشارى الاقانىنا سالىپ ايالاعان جوق. اداسا باستاعان العاشقى بۇرىلىستا- اق قالا تۇرعىندارى جول سۇراعان ءبىزدىڭ ءسوزىمىزدى جۇرە قابىلدادى. ءجون سۇراپ ءمۇساپىر كۇي كەشكەنىمىزدە بەتىمىزگە بەدىرەيىپ قارادى دا قويدى. كولىك جۇرگىزۋشىلەرگە دە الداندىق. تۋريست ەكەنىمىزدى سەزە قويىپ، جولعا ارتىق اقشا الدى. ونى سەزدىك، ءبىراق قارسىلىق تانىتا المادىق. سويتە تۇرا ول رەنىشىمىزدى قالانىڭ قاربالاسىنا تەلىپ قويىپ جۇرە بەردىك. باسقا امالىمىز جوق ەكەنىن، جۇرە بەرسەك كورە بەرەتىنىمىزدى تۇسىندىك.
ءسويتىپ، ۇلكەن قالادا اداستىق. ەسىمە ءوزىمىزدىڭ استانا ورالدى. ءيا، ءيا، بۇل ءسات مەنىڭ باسىمنان بۇرىندارى دا وتكەن. اۋىلدان قالاعا كەلگەن قارشاداي قىزدىڭ تار كوشەلەردە اداسقانى ءالى دە كوز الدىمدا.
بۇل قالادا ءبىر- بىرىمەن قىز قۋۋ ويناعان قۋىرشاق كولىكتەرمەن ايالدامادان كەلەسى ايالداماعا اياڭداپ باسقان اۆتوبۋستار عانا تۇراتىن سياقتى ەدى. كوبىنە باراتىن جەرىڭنەن جاڭىلىپ، جول ىزدەپ جۇرەسىڭ. كوشە بويلاپ جان- جاعىڭا كوز قادايسىڭ. الدىڭنان كەزىككەننىڭ كوبىنىڭ ءجۇزى تانىس، بۇرىن جولىققان كىسىڭ سەكىلدى كورىنەدى. الايدا ساۋلىق سۇرامايسىڭ، ءجون سۇرايسىڭ. كوبىنە «بىلمەيمىن» دەپ ەرنىن جىبىرلاتقان بەينەلەردى كورەسىڭ. سوڭىندا ودان دا كوڭىلىڭ قالىپ، ەشكىمنەن ءجون سۇراماۋعا بەكىنەسىڭ. قالا ادامدى وسىلاي قاتايتادى. وسىلاي كوپ نارسەگە تاڭعالمايتىن، ءوزىڭ جانە الەم عانا بارىن مويىندايتىن تاس قالا تۇرعىنىنا اينالاسىڭ.
ءومىردىڭ كەي ساتتەرىندە دە وسى كورىنىس بار. اسىرەسە، قوعامدا اعا بۋىننىڭ كەيىنگى تولقىندى مويىنداماۋى، ءجون سىلتەپ، جىلى قاباق تانىتا الماۋى جاستاردىڭ اداسۋىنا يتەرمەلەمەي مە؟ ال كەرىسىنشە جاسى كىشىنىڭ ۇلكەندەردەن كەڭەس الىپ، جول سۇراماۋى، ءوزىم بىلەمدىككە سالىنىپ، مەنمەندىككە بوي الدىرۋى وزدەرىن ودان ءارى تىعىرىققا اپارماي ما؟ بۇل ارينە، ەكى تولقىننىڭ اراسىنداعى كورىنبەيتىن كوپىر جوعالادى دەگەن ءسوز ەمەس. تەك ول «كوپىر» جوندەلمەي قالا ما دەگەن قاۋىپ.. .
ۇلكەن قالادا كۇنىنە سان الۋان وقيعانى، ءارتۇرلى جاعداي دىباستان وتكىزەمىز. سونىڭ ءارقايسىسىنا وزىمىزشە كەسىم ايتىپ، سىرتتاي باعا بەرەتىنىمىز جاسىرىن ەمەس. ءتىپتى، سۇرىنىستەرىمىزبەن قاتەلىكتەرىمىزدى جيناپ- تەرىپ، ءتۇيىن تۇيە جۇرەتىنىمىز دە بار. ءبىزدىڭ جاڭساق پىكىرىمىز، وراشولاق ويىمىز، كىسىگە دەگەن كوزقاراسىمىز ءبىزدىڭ مادەنيەتىمىزدىڭ دارەجەسىن اشكەرەلەيتىنى تاعى بار. سونداعى ويىمىز ءبىر كەزدە قالاعا دالانىڭ جۋسان ءيىسىن الا كەلگەن بولمىسىمىز از ۋاقىتتا قالانىڭ شاڭىن جۇقتىرىپ العان سەكىلدى. سونى جۋىپ كەتىرە الماي، قاعىپ تۇسىرە الماي جۇرگەن جوقپىز با؟
ءيا، الىپ قالا قايناپ جاتقان تايقازان سەكىلدى. ونىڭ بەتىندە قالقىعان مايى دا، تۇككە جارامسىز قۇر كوبىگى دە بار. سونىڭ قايسىسىن قالقىپ ءجۇرمىز؟ قىزىعى، قالا قالعىمايدى، ۇنەمى وياۋ.
وسىنى ايتىپ كۇبىرلەگەندە قاسىمداعى سەرىگىم ەلەڭ ەتەقالدى. ۇشاق تا كوككە كوتەرىلە باستاعان ەكەن. كەلەسى كەلگەندە ءجون كورسەتەر جان تابىلار. ءبىز ءوزىمىز اداسىپ ۇيرەنگەن استانامىزعا قايتتىق. ۇلكەن قالادا اداسىپ ءجۇرىپ، ارمانىنا جەتكەندەر از.. .
دينار كەرىم
egemen.kz