«بالانى ورىس سىنىبىنا بەرۋ، وعان قارسى جاسالعان قىلمىس»: قازاقستاندىق ۇستاز اتا- انالارعا كەڭەس بەردى

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - قازاقستانداعى ورىس سىنىپتارىنىڭ بولاشاعى جوق. ەلوردالىق گيمنازيانىڭ ديرەكتورى، بەلگىلى ۇستاز اياتجان احمەتجان ۇلى وسىنداي پىكىردە.

ونىڭ ايتۋىنشا، 6-7 جىلدان كەيىن ورىس بولىمدەرىنە ءبىرىنشى سىنىپقا قابىلداۋ توقتاتىلادى. ال قازىرگى ورىس ءتىلدى وقۋشىلار باسەكەگە قابىلەتسىز بولادى، دەپ حابارلايدى 31-ارنا.

مەكتەپ ديرەكتورى اياتجان احمەتجان ۇلى اتا-انالارعا بالالارىن ورىس سىنىپتارىنا بەرمەۋگە كەڭەس بەرەدى. بۇل تۋرالى ول ۇنەمى ماقالالار جازىپ، ءوزىنىڭ ۇستانىمىن بىرنەشە سەبەپتەرمەن تۇسىندىرەدى. بىرىنشىدەن، دەموگرافيالىق جاعدايعا بايلانىستى. ەتنيكالىق ورىستار قازاقستاننان كەتىپ جاتىر. ال حالىقتىڭ تابيعي ءوسۋى نەگىزىنەن قازاق تىلىندە سويلەيتىن وڭتۇستىك وبلىستاردا بايقالادى.

سونىمەن قاتار وتكەن جىلدان باستاپ جوعارى وقۋ ورىندارىنداعى گرانتتار وقىتۋ ءتىلى بويىنشا بولىنبەيدى. نەگىزىنەن، قازاق مەكتەپتەرىنىڭ تۇلەكتەرى جەڭىلدىكتى كوپ الادى. ويتكەنى ولار ۇبت- دا كوپ بالل جينايدى. سونداي- اق قازاق توپتارىنداعى ستۋدەنتتەر سانى ون ەسە كوپ بولۋى مۇمكىن.

«مەنىڭ ويىمشا، قازىرگى كەزدە بالانى ورىس سىنىبىنا بەرۋ، وعان قارسى جاسالعان ۇلكەن قىلمىس. قازىر ءبىرىنشى سىنىپقا باراتىندار 15 جىلدان كەيىن مەكتەپ پەن ۋنيۆەرسيتەت بىتىرەدى. ول ۋاقىتتا ءبىز قالاساق تا، قالاماساق تا ەلدەگى دەموگرافيالىق جانە تاريحي جاعداي وزگەرەدى. بۇل ساياسات ەمەس، ۋاقىت اعىمى. كەزىندە سوۆەت ۋاقىتىندا ورىس ءتىلىن بىلمەگەندەرگە قيىندىق تۋدىرعانىنداي، ءدال سولاي قازاق ءتىلىن بىلمەگەندەرگە دە اۋىر بولادى»، - دەيدى ول.

گيمنازيا باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، قازىرگى تاڭدا ورىس ءتىلدى مۇعالىمدەر جەتىسپەۋشىلىگى بايقالادى. ال قازاق مەكتەپتەرىندە بوس لاۋازىمدارعا باسەكەلەستىك بار.

باسقا مامانداردىڭ پىكىرىنشە، بۇل دۇرىس ەمەس دالەل. كادرلاردىڭ جەتىسپەۋشىلىگى مۇعالىمدەردىڭ جالاقىسىنىڭ تومەندىگىنەن تۋىنداپ وتىر. پەداگوگ مارتەبەسى تۋرالى جاڭا زاڭمەن جاعداي تۇزەلۋگە ءتيىس. سونىمەن قاتار قازاق ءبىلىم بەرۋ ساراپشىلارى ليگاسىنىڭ ماماندارى اتا- انالاردىڭ وقىتۋ ءتىلىن وزدەرى تاڭداۋعا قۇقىعى بارىن، ەكى ءتىلدى وقىتۋ دا سۇرانىسقا يە ەكەنىن ايتادى.

ادامنىڭ، بالانىڭ قۇقىقتارىنا نۇقسان كەلتىرۋدىڭ قاجەتى جوق. اتا-انالارعا وزدەرى قالاعان مەكتەپتە وقۋعا تاڭداۋ قۇقىعى بەرىلۋى كەرەك. ورىس ءتىلدى مەكتەپتەر جويىلۋدا دەپ ايتۋ مۇمكىن ەمەس. مەكتەپتەر تولىق. قازاق ءتىلدى مەكتەپتەردىڭ جەتىسپەۋشىلىگى سياقتى، ورىس ءتىلدى مەكتەپتەردە دە جەتىسپەۋشىلىك بىلىنەدى.

ءبىلىم مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنشە، بۇگىندە رەسپۋبليكادا جەتى جارىم مىڭعا جۋىق مەكتەپ بار. قازاق ءتىلدى مەكتەپتەر سانى 1500-دەن اسسا، 1300-دەي ورىس، 2400-گە جۋىق ارالاس ءبىلىم ورنى بار. سونداي- اق اعىلشىن، وزبەك جانە ۇيعىر تىلدەرىندە دە ءبىلىم بەرەتىن وقۋ ورىندارى بار. قىركۇيەك ايىندا 54 مەكتەپ پايدالانۋعا بەرىلەدى، ونىڭ %75 ىندا مەملەكەتتىك تىلدە ساباق جۇرگىزىلەتىن بولادى.