بۇگىن قازاقتىڭ قوس عارىشكەرى دۇنيەگە كەلگەن كۇن
75 جىل بۇرىن (1946) - سوۆەت وداعىنىڭ باتىرى، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ حالىق قاھارمانى، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇشقىش-عارىشكەرى، اۆياتسيا گەنەرال- مايورى، الەمنىڭ 256 ى، س س س ر- دىڭ 72 ى عارىشكەرى توقتار وڭعارباي ۇلى اۋباكىروۆ دۇنيەگە كەلدى.
قاراعاندى وبلىسىنىڭ قارقارالى اۋدانىندا تۋعان. ارماۆير جوعارى اسكەري ۇشقىشتار ۋچيليشەسىن، ماسكەۋ ۇشقىش- سىناقشىلار مەكتەبىن، ماسكەۋ اۆياتسيا ينستيتۋتىن بىتىرگەن. 1988 -جىلى سوۆەت وداعىندا تۇڭعىش رەت جانارماي قۇيدىرۋ ارقىلى سولتۇستىك پوليۋسكە ۇشۋ ساپارىن ەرلىكپەن ورىنداعان. 1989 -جىلى ءبىرىنشى بولىپ اۆياتاسۋشى كرەيسەردىڭ الاڭىنا «ميگ-29گ» رەاكتيۆتى ۇشاعىن شەبەرلىكپەن ءدال قوندىرعان. سونداي-اق ول رەاكتيۆتى ۇشاقتىڭ 50 دەن اسا جاڭا ءتۇرىن سىناقتان وتكىزگەن.
1990 -جىلى عارىشكەرلەر قۇرامىنا الىنىپ، 1991 -جىلى ءساۋىردىڭ 2 سىندە سوۆەت وداعى عارىشكەرلەر دايارلاۋ ورتالىعىندا عارىشقا ۇشۋ دايىندىعىنا كىرىسىپ، سول جىلى قازاننىڭ 2 سىندە بايقوڭىردان «سويۋزتم-13» كەمەسىمەن ۇشقان. عارىشتا ول وزگە عارىشكەرلەرمەن بىرگە بيوتەحنولوگيا، مەتاللۋرگيا، مەديتسينا سالالارى جانە ارال ايماعى بويىنشا عىلىمي- زەرتتەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزگەن.
زەرتتەۋ ناتيجەسىندە ارال ۇستىندەگى تۇزدى شاڭ بوراماسىنىڭ پايدا بولۋ پروتسەسى، سول زياندى اەروزولداردىڭ قازاقستان مەن رەسەي ايماقتارىنا تارالۋىنىڭ عارىشتىق سۋرەتتەرى الىنعان. سونىمەن قاتار قازاقستان اۋماعىنداعى اتموسفەرانى جانە جەر بەتىن زەرتتەۋ، جۇلدىزدى، اسپاندى استروفيزيكالىق باقىلاۋ جۇمىستارى دا ويداعىداي وتكەن.
ول قازاقستانداعى عارىشتىق زەرتتەۋلەردىڭ نەگىزىن قالاۋعا، وتاندىق قارۋلى كۇشتەردىڭ اسكەري دايارلىعىن جەتىلدىرۋگە، اسكەري پارتريوتتىق تاربيە جۇمىستارىن جولعا قويۋعا بەلسەنە ارالاستى. 1992-1993 -جىلدارى - قازاقستان رەسپۋبليكاسى قورعانىس ءمينيسترىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى. 1993-1994 -جىلدارى - قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق اەروعارىش اگەنتتىگىنىڭ باس ديرەكتورى، عىلىم جانە جاڭا تەحنولوگيا ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى.
1994-1995 -جىلدارى - قازاقستان رەسپۋبليكاسى جوعارعى كەڭەسىنىڭ دەپۋتاتى، قورعانىس جانە قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى. 1996-2000 -جىلدارى - قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ كومەكشىسى، كەڭەسشىسى.
2000-2001 -جىلدارى - قازاقستان رەسپۋبليكاسى قاۋىپسىزدىك كەڭەسى حاتشىسىنىڭ ورىنباسارى. 2002-2003 -جىلدارى - «يسپات- قارمەت» ا ا ق- ىنىڭ كورپوراتيۆتىك ىستەر جونىندەگى ديرەكتورى. 2004-2007 -جىلدارى - قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى، حالىقارالىق ءىس، قورعانىس جانە قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ مۇشەسى. «پاراسات» وردەنىمەن، مەدالدارمەن، قازاق ك س ر جوعارعى كەڭەسىنىڭ قۇرمەت گراموتاسىمەن «قۇرمەت بەلگىسى»، لەنين، قازان رەۆوليۋتسياسى، «التىن كرەست» وردەندەرىمەن ماراپاتتالعان.
73 جىل بۇرىن (1948) كومپوزيتور، ونەرتانۋ پروفەسسورى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى تولەگەن مۇحامەدجانوۆ دۇنيەگە كەلدى. شىعىس قازاقستان وبلىسىندا تۋعان. سەمەي پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىن، الماتى كونسەرۆاتورياسىن (قازىرگى قازاق ۇلتتىق كونسەرۆاتورياسى)، پ. چايكوۆسكي اتىنداعى ماسكەۋ كونسەرۆاتورياسىن بىتىرگەن.
1982-1986 -جىلدارى - الماتى كونسەرۆاتورياسىنىڭ وقىتۋشىسى. 1987-1988 -جىلدارى - قازاق اكادەميالىق وپەرا جانە بالەت تەاترىنىڭ ديرەكتورى.
1990-1992 -جىلدارى - «ازيا داۋىسى» حالىقارالىق بايقاۋىنىڭ باس ديرەكتورى. 1992-1996 -جىلدارى - «مادەنيەت ارقىلى بەيبىتشىلىك» حالىقارالىق قاۋىمداستىعى قازاقستان بولىمشەسىنىڭ ءتوراعاسى.
1996-1998 -جىلدارى - «رۋحاني كەلىسىم كونگرەسى» حالىقارالىق قوعامدىق قورىنىڭ پرەزيدەنتى. 1998-2004 -جىلدارى استانا قالاسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى. 2004-2007 -جىلدارى قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى، حالىقارالىق ىستەر، قورعانىس جانە قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ مۇشەسى بولعان. 2007-2012 -جىلدارى قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى سەناتىنىڭ دەپۋتاتى، الەۋمەتتىك- مادەني دامۋ كوميتەتىنىڭ مۇشەسى.
2012-2014 -جىلدارى - «استانا وپەرا» مەملەكەتتىك تەاترىنىڭ ديرەكتورى بولدى. كومپوزيتوردىڭ حورعا ارنالعان كۇي مەن سيمفونيالىق وركەسترگە ارنالعان «كۇي تولعاۋ»، 2 ىشەكتى اسپاپتار كۆارتەتى، «ماحامبەت» سيمفونيالىق پوەماسى، «الدار كوسە» وپەراسى مەن «عاجايىپتار ەلى» زونگ- وپەراسى، 2 سيمفونياسى، اسپاپتىق پەسالار، كينوفيلم («پوليگون») مەن سپەكتاكلدەرگە ارنالعان مۋزىكالارى جانە كوپتەگەن اندەرى بار. ونىڭ اندەرى ر. باعلانوۆانىڭ («ىڭكارىم»)، ر. رىمبايەۆانىڭ («زامان-اي»)، ن. ۇسەنبايەۆانىڭ («اقجەلكەن») جانە گ. سيقىمبايەۆانىڭ («مەن دەپ ويلا») رەپەرتۋارلارىنان ورىن العان.
49 جىل بۇرىن (1972) - قازاق عارىشكەرى، عارىشقا ۇشقان العاشقى ق ر ازاماتى، الەمنىڭ 545-عارىشكەرى، قازاقستان حالىق قاھارمانى، قازاقستان ا ا ك گەنەرال- مايورى، «قازاقستان عارىش ساپارى» ۇلتتىق كومپانياسى» ا ق باسقارما ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى - ءوندىرىس جونىندەگى باسقارما مۇشەسى، ايدىن اقان ۇلى ايىمبەتوۆ دۇنيەگە كەلدى. تالدىقورعان وبلىسىندا تۋعان. ارماۆير جوعارى اسكەري اۆياتسيالىق ۋچيليشەسىن ءبىتىردى، ۇشقىش- ينجەنەر (1993)، يۋ. ا. گاگارين اتىنداعى عارىشكەرلەردى دايىنداۋ ورتالىعىندا جالپىعارىشتىق دايىندىقتان وتكەن (2003).
ەڭبەك جولى: ق ر ا ا ك قىزمەتى، جويۋشى ۇشقىش (1993-1995)؛ «سۋ-27» ۇشاقتارىندا اۆياتسيالىق ەسكادريليا اۆياتسيالىق بۋىنىنىڭ كومانديرى (1995-2003)، ق ر ۇ ع ا ءتوراعاسىنىڭ كەڭەسشىسى (2009-2016). «قازاقستان عارىش ساپارى» ا ق عارىش جۇيەلەرىن قۇرۋ مەن پايدالانۋ جونىندەگى ۆيتسە- پرەزيدەنتى (2016-2019) . قازىرگى لاۋازىمىندا - 2019 -جىلعى اقپانىنان باستاپ. «وتان»، «التىن جۇلدىز» وردەندەرىمەن ماراپاتتالعان.
46 جىل بۇرىن (1975) قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى- ەلباسىنىڭ كەڭەسشىسى، باسپا ءسوز حاتشىسى ايدوس ىدىرىس ۇلى ۇكىباي دۇنيەگە كەلدى. الماتى وبلىسىندا تۋعان. 1997 -جىلى ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىن، 2015 -جىلى نازاربايەۆ ۋنيۆەرسيتەتى جوعارى بيزنەس مەكتەبىن بىتىرگەن. 1998-2001 -جىلدارى «حابار» ا ق اقپاراتتىق جوبالار دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسى، «حابار» ا ق باسقارما ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى، 2011- 2016 -جىلدارى «حابار» اگەنتتىگى» ا ق باسقارما ءتوراعاسى بولىپ قىزمەت اتقارعان.
2016-2021 -جىلدارى قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ باسپا ءسوز حاتشىسى. قازىرگى قىزمەتىندە - 2021 -جىلعى ماۋسىمنان بەرى.
اۆتور: اياۋلىم التىنبەك