الماتىدا اقىن اينۇر ورازباي قىزىنىڭ تۇڭعىش جىر جيناعىنىڭ تۇساۋكەسەر ءراسىمى ءوتتى
شاراعا ءسوز سۇلەيلەرى عالىم اعا جايلىباي، داۋلەتبەك بايتۇرسىن ۇلى، عالىم قاليبەك ۇلى، باياحمەت جۇماباي ۇلى باستاعان اعابۋىندار جانە جىرسۇيەر زيالى قاۋىم وكىلدەرى قاتىستى.
ءور التايدىڭ تۋماسى، اقىن اينۇر ورازباي قىزىنىڭ بۇل تۇڭعىش جيناعى كيريلل جانە توتە جازۋدا - ەكى نۇسقادا الماتىداعى «مەرەي» باسپاسىنان باسىلىپ شىقتى. كىتاپتى اقىن ادىلەت احمەت ۇلى قۇراستىرىپ، رەداكسيالاپ باسپاعا ۇسىنعان.
اقجارما لەبىزىمەن قوسا اسا ۇلكەن سەنىم ارتىپ العى ءسوز جازعان - بەلگىلى اقىن، جازۋشى، رەسپۋبليكالىق «ءمولدىر بۇلاق» جۋرنالىنىڭ باس رەداكتورى داۋلەتبەك بايتۇرسىن ۇلى. اعابۋىن قالامگەر د. بايتۇرسىن ۇلى كىتاپ اۆتورى تۋرالى جازعان «تاساداعى تالانت» اتتى ماقالاسىندا: «اقىن اينۇر ورازباي قىزىنىڭ ولەڭدەرىن وقىعان سايىن ويىم الىستى شارلاپ، ءار جولىنىڭ شىرىن دامىنە تامسانعانداي كۇي كەشەمىن. بايقايمىن، اينۇر اقىن بىرىنشىدەن، تازا قازاقى ورتادان تۇلەپ ۇشقان، ءسوز قادىرىن بىلەتىن، اتا- بابا سالت- ءداستۇرى سۇيەگىنە سىڭگەن قىز. ەكىنشىدەن، جەڭىل- جەلپىگە قىزىقپايتىن، تەرەڭگە تەلمىرىپ قارايتىن، تۇڭعيىق سەزىمگە باي، تىڭنان جول سالۋدى كوزدەپ جۇرەتىن سۇڭعىلا جان. ۇشىنشىدەن، بوس ءسوزى از، اۋزىنا كوبىندە ەرىك بەرمەيتىن، سالماقتى مىنەزدى ۇستاناتىن، الايدا جۇرەگى سويلەي بىلەتىن جۇيرىك ويلى اقىن. تورتىنشىدەن، ول وقيعانىڭ جىرشىسى ەمەس، سوزبەن سۋرەت سالاتىن وي ورمانى قالىڭ، سىرىن ىشىنە بۇككەن استارلاپ ايتاتىن ادام»، - دەي كەلىپ ءارى قاراي اقىننىڭ ولەڭدەرىنەن مىسال كەلتىرە وتىرىپ، سۇبەلى ءسوز ايتادى:
«.. .. قىزىعىنا جۇرتىنىڭ قانباي قالعان،
الىپ ءتوسىن تاۋىنىڭ شارلايدى ارمان.
قايتالاۋلى قاراشا قىرباعىمەن،
ەرىپ كەتەر ەركە ءومىر قانداي جالعان، - مىنەكي، ءومىردىڭ كۇزى جەتكەندە قاراشانىڭ قىرباق قارى سەكىلدى، ىزعارىمەن قوسىلىپ قىلاۋلايدى، سويتە تۇرا، جىلت ەتكەن كۇننىڭ جىلۋىمەن ەرىپ كەتەتىن قار بەينەسى، جالعان ءومىردىڭ جالت ەتە قالاتىن وتپەلى كۇيىن كوز الدىڭا كەلتىرەدى. «ەرىپ كەتەر ەركە ءومىر قانداي جالعان!» دەگەن وكىنىشتى وكسىكپەن اياقتايدى.
بىزدەگى ارمان ءارى باتىل، ءارى اڭعال كەلەدى،
سونان شىعار، داۋىلدار مەن جاۋىندى كوپ كورەدى.
شەكسىزدىككە شەبىن جايعان قاسيەتتى ولكەمدە،
اق تارىداي اقتالاتىن اقيقاتقا سەنەدى. - بۇل ولەڭدەگى جىردىڭ ۇلتتىق شىرايىن اشىپ تۇرعان «ءارى باتىل، ءارى اڭعال»، «شەكسىزدىككە شەبىن جايعان قاسيەتتى ولكەمدە»، «اق تارىداي اقتالاتىن» .. . سوزدەرى قازاق اقىنى عانا ايتا الاتىن، قولدانا الاتىن ءتول سوزدەرىمىز. اقيقاتتى اقتالعان تارىعا تەڭەگەنىن كورمەيسىزبە!.. تارى قازاققا جەڭسىك اس، اقيقات قاۋىزىنان ارشىلعان، توپانىنان اجىراتىلعان تازا ءدان سەكىلدى كوز الدىڭا كەلەدى»....
قالامگەر داۋلەتبەك بايتۇرسىن ۇلىنىڭ بۇل ماقالاسى كەيىنگى بۋىنعا ىزگى تىلەك قانا ەمەس، عىلىمي پايىمى، جۇلگەسى ۇزىن جۇيەلى سىن- ساراپ دەۋگە بولاتىنداي. ءبىز وقىرمانعا تەك ءۇزىندى كەلتىرىپ وتىرمىز. اتالعان كىتاپتىڭ ايقارا بەتىندە مىناداي ءبىر كوڭىل قۋانتار ءسوز بار.
«ەلىمىز تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىن الىس- جۋىق شەتەلدەردەگى قانداستاردى وتانعا شاقىرۋ جۇمىسى قولعا الىندى. سول ءبىر ۇلى باستامانىڭ ناتيجەسىندە قازاقستانعا ءبىر ميلليوننان استام قانداستارىمىز ورالىپ، وتانىمىز توپىراعىندا ءوسىپ- ءونىپ، تۋعان جۇرتىمىزبەن بىرگە وركەندەپ كەلەدى. «ەلگە ەل قوسىلىپ قۇت بولعان» وسىنداي سارابدال ساياساتتىڭ ارقاسىندا قانداس باۋىرلارىمىز اتاجۇرتقا سالت- داستۇرلەردىڭ سارقىتىن، ۇلتتىق بولمىستىڭ ۇمىتىلىپ بارا جاتقان قۇندىلىقتارىن جانە قازاقى قايماعى بۇزىلماعان تازا ءتىلدى، ۇشان تەڭىز سوزدىك قوردى الىپ كەلدى. بۇگىنگى تاڭدا قازاق ەلىنىڭ اقپارات- باسپا ءسوز، مادەنيەت، ت. ب. سالالارىندا قانداستارىمىزدىڭ كوبىرەك بوي كورسەتىپ جۇرگەنى انە سونىڭ ايعاعى. قازاقتىڭ رۋحاني قازىناسىنا ارعى بەتتەن كەلگەن نەبىر زاڭعار اقىن- جازۋشى، ەتنوگرافتار، ونەر ادامدارى ۇلەستەرىن قوستى. سولاردىڭ ءبىرى رەتىندە اينۇر ورازباي قىزىن اتاۋعا بولادى. ەلدىك، بىرلىك، وتانسۇيگىشتىك، ۇلتتىق تۇتاستىق، ت. ب. الۋان تاقىرىپتاردا قالام تارتاتىن، ءوز ورتاسىندا بەلگىلى اقىن، تۇرعىلاس قالامداستار اراسىندا جاقسى باعا الىپ جۇرگەن اينۇردىڭ تۇڭعىش جىر جيناعى
الدارىڭىزدا. كىتاپ ادەبيەتسۇيەر، ولەڭسۇيەر كوپشىلىك قاۋىمعا ارنالادى».
مىنەكي، وسىلايشا بۇگىنگى تاڭدا جەتىسۋ ولكەسىندە قونىس تەپكەن اينۇر اقىننىڭ جىر جيناعى وقىرماندارعا جول تارتتى. ءبىز اقىنعا شىعارماشىلىق تابىس تىلەيمىز!