ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ بواو ازيالىق فورۋمىنا قاتىسۋشىلارعا بەينەۇندەۋ جاسادى

نۇر- سۇلتان. قازاقپارات - بواو ازيالىق فورۋمىنىڭ پلەنارلىق سەسسياسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى - ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ بەينەۇندەۋى كورسەتىلدى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ق ر س ءى م باسپا ءسوز قىزمەتىنە سىلتەمە جاساپ.

بيىلعى كونفەرەنسيانىڭ نەگىزگى تاقىرىبى - «وزگەرىپ جاتقان الەم: «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» باستاماسى شەڭبەرىندە بىرلەسكەن كۇش- جىگەرمەن جاھاندىق باسقارۋ مەن ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋ» .

فورۋمدى قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ ءتوراعاسى شي جينپيننىڭ ارنايى بەينەۇندەۋى اشتى. ول ءوز ەلىنىڭ سىرتقى الەمگە اشىقتىق ساياساتىن جالعاستىراتىنىن مالىمدەدى جانە سەرىكتەستەردى جوعارىدا اتالعان بەيجىڭ باستاماسىنىڭ بارلىق مۇمكىندىكتەرىن بىرلەسە ءتيىمدى پايدالانۋعا شاقىردى. ن. نازاربايەۆ ءوز سوزىندە سوڭعى جيىرما جىل ىشىندە تەك ازيانىڭ عانا ەمەس، بۇكىل الەم دامۋىنىڭ وزەكتى ماسەلەلەرىن تالقىلاۋ ءۇشىن ماڭىزدى حالىقارالىق الاڭ رەتىندە قالىپتاسقان بواو فورۋمى جۇمىسىنىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاپ ءوتتى. ەلباسىنىڭ ايتۋىنشا، COVID-19 پاندەمياسى بۇكىل الەمدەگى كۇندەلىكتى شىندىققا تەرەڭ وزگەرىستەر ەنگىزىپ، حالىقارالىق قوعامداستىق ءۇشىن ءبىرقاتار ەلەۋلى ساياسي، الەۋمەتتىك- ەكونوميكالىق جانە گۋمانيتارلىق سىن- قاتەرلەردى اشكەرەلەدى. سونىمەن بىرگە داعدارىس ادامزاتقا قورشاعان شىندىققا جاڭا كوزقاراسپەن قاراۋعا جانە بۇگىنگى كۇنى ءوزى ءۇشىن بىرنەشە ماڭىزدى قورىتىندى جاساۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

ن. نازاربايەۆ اتاپ وتكەندەي، «پاندەميا قيىن كەزەڭدەردە مەملەكەتتىڭ ماڭىزدى ءرولىن كورسەتتى - بيلىكتىڭ ءتيىمدى شارالارىنىڭ ارقاسىندا كوپتەگەن ەلدەر جاعداي دامۋىنىڭ جاعىمسىز ستسەنارييلەرىنىڭ الدىن الدى». بۇل رەتتە بارشانىڭ پلانەتامىزدىڭ «باعالانۋى جانە قورعالۋى كەرەك» وتە نازىك ورگانيزم ەكەندىگىنە كوزدەرى جەتتى. پاندەميا جاعدايىندا جاھاندانۋ جانە ەلدەر مەن حالىقتاردىڭ ءوزارا ارەكەتتەسۋىنىڭ باسقا پروتسەستەرى باياۋلادى، ادامدار اراسىنداعى سەنىمسىزدىك ءوسىپ، بۇل جاھاندىق ەكونوميكا مەن ساياساتقا تەرىس اسەر ەتەدى. «ءبىز بۇكىل الەمدە پروتەكتسيونيستىك كوڭىل- كۇيدىڭ ءوسۋىن كورىپ وتىرمىز. حالىقارالىق ەكونوميكالىق قاتىناستارعا سىني اسەر ەتەتىن ساياسي نەگىزدەلگەن شەشىمدەر ەنگىزىلۋدە. ءبىز الەمدى ءوزىمشىل ءبىرجاقتى شەشىمدەردىڭ بۇرالىمىنا باتىرۋعا جول بەرمەۋىمىز كەرەك»، - دەدى ەلباسى.

ونىڭ ايتۋىنشا، «حالىقارالىق كەلىسىمدەردىڭ جاڭا قاعيداتتارى تەڭ جانە جاۋاپتى سەرىكتەستەردىڭ ءوزارا ءىس- قيمىل رۋحىندا بولۋى ءتيىس». ءاربىر ەلدىڭ مادەني، الەۋمەتتىك جانە ساياسي داستۇرلەرىن، ەكونوميكالىق ەرەكشەلىكتەرى مەن قۇندىلىقتارىن ءوزارا قۇرمەتتەۋ ولاردىڭ نەگىزى بولۋعا ءتيىس. پاندەميا «باسەكەلەستىك الەمى مەن ىنتىماقتاستىق الەمى اراسىنداعى تاڭداۋدىڭ قاجەتتىلىگىن» ايقىن كورسەتتى.

ەلباسى اتاپ وتكەندەي، «ىندەتتى جاھاندىق باقىلاۋسىز قالدىرۋ جەكەلەگەن ەلدەردىڭ تابىسى بولاشاقتا قاجەتتى ناتيجە بەرمەيدى». «ادامزات ءۇشىن جاھانداعى جاپپاي ۆاكسيناتسيا ماسەلەسىن شەشۋدەگى ۆاكسينالاردى وندىرۋشىلەر مەن ۇكىمەتتەردىڭ ىنتىماقتاستىعى ماڭىزدى. بۇل ماسەلەدە باسەكەلەستىك پەن ساياسيلاندىرۋ كەرى اسەر ەتەدى»، - دەپ اتاپ ءوتتى ول.

«ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» باستاماسىنا قاتىستى ن. نازاربايەۆ ونى ق ح ر ءتوراعاسى شي جينپين 2013 -جىلى ەلىمىزدىڭ استاناسىندا ۇسىنعانىن ەسكە سالدى. «قازاقستان ءۇشىن بۇل باستاما جاڭا مۇمكىندىكتەر تەرەزەسىنە اينالدى. بۇگىندە مەملەكەتىمىز ارقىلى ازيا مەن ەۋروپانى، سولتۇستىك پەن وڭتۇستىكتى، تىنىق مۇحيتىن اتلانت جانە ءۇندى مۇحيتتارىمەن بايلانىستىراتىن قىسقا جولدار وتەدى»، - دەپ اتاپ ءوتتى ەلباسى.

بۇگىنگى كۇنى قازاقستان ارقىلى 11 ترانسۇلتتىق مارشرۋت سالىندى، ونىڭ ىشىندە ۇزىندىعى 2700 ك م «باتىس ەۋروپا - باتىس قىتاي» اۆتوبانىن قوسا العاندا، 5 تەمىرجول جانە 6 اۆتوموبيل جولى، قازاقستاننان پارسى شىعاناعىنا جانە وڭتۇستىك ازياعا باراتىن تەمىر جولدار. «وسىنىڭ بارلىعى ەلىمىزدە باسەكەگە قابىلەتتى ترانزيتتىك حاب قۇرۋعا مۇمكىندىك بەردى. ەندى ەلىمىز ارقىلى ازيانىڭ كەز- كەلگەن نۇكتەسىندەگى تاۋارلار سولتۇستىك ەۋروپا قالالارىنا ەكى اپتانىڭ ىشىندە جەتە الادى. وسىنىڭ ارقاسىندا 2020 -جىلعى داعدارىستا دا قازاقستان ارقىلى «قىتاي - ەۋروپا - قىتاي» باعىتى بويىنشا كونتەينەرلىك تاسىمالداردىڭ ءوسۋى % 60 - دان استامدى قۇرادى»، - دەپ اتاپ ءوتتى ن. نازاربايەۆ.

سوڭىندا ەلباسى «وتكەن جىلدار ىشىندە «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» باستاماسى ىنتىماقتاستىق پەن جاھاندانۋدىڭ الدىڭعى قاتارلى يدەيالارىن ىلگەرىلەتۋ ءۇشىن ءوزىنىڭ ومىرشەڭدىگى مەن ماڭىزدىلىعىن دالەلدەگەنىن» اتاپ ءوتتى.

فورۋمدا برۋنەي، ۆەتنام، يندونەزيا، كورەيا رەسپۋبليكاسى، لاوس، سينگاپۋر، چيلي جانە شري- لانكا ەلدەرىنىڭ باسشىلارى دا ءسوز سويلەگەنىن اتاپ وتكەن ءجون. بواو ازيالىق فورۋمى (ب ا ف) - وڭىرلىك ەكونوميكالىق ينتەگراتسيانى جانە ازيا مەملەكەتتەرىنىڭ بىرلەسكەن دامۋىن، ونىڭ ىشىندە وسى ماقساتتا كورنەكتى ساياساتكەرلەردىڭ، بيزنەسمەندەردىڭ، عالىمداردىڭ، ساراپشىلار مەن ب ا ق- تىڭ قاتىسۋىمەن جىل سايىنعى حالىقارالىق كونفەرەنتسيانى ۇيىمداستىرۋ ارقىلى ىلگەرىلەتۋگە جاردەمدەسۋگە ارنالعان ۇكىمەتتىك ەمەس جانە كوممەرتسيالىق ەمەس حالىقارالىق ۇيىم. بيىل ب ا ف ءوزىنىڭ 20 جىلدىعىن اتاپ وتەدى. فورۋمنىڭ قۇرىلتاي سەسسياسى 2001 -جىلعى 26 -اقپاندا بواو قالاسىندا (حاينان پروۆينتسياسى، ق ح ر) ءوتتى.