قازاقستانداعى جۇمىسسىزدىق دەڭگەيى قانداي
ق ر ستراتەگيالىق جوسپارلاۋ جانە رەفورمالار جونىندەگى اگەنتتىگىنىڭ ۇلتتىق ستاتيستيكا بيۋروسىنىڭ (بۇدان ءارى - ۇسب) دەرەكتەرى بويىنشا 2020 -جىلى قازاقستانداعى جۇمىسسىزدىق دەڭگەيى نەبارى 0,1 پ. ت. ارتىپ، %4,9 دى قۇرادى. ەڭبەك رەسۋرستارىن دامىتۋ ورتالىعىنىڭ ساراپشىلارى باسقا ەلدەردەگى وسى كورسەتكىشتى تالداپ، قازاقستاندا ول الەمدەگى ەڭ تومەن كورسەتكىشتەردىڭ ءبىرى دەگەن قورىتىندىعا كەلدى.
«ماسەلەن، ا ق ش - تا جۇمىسسىزدىق دەڭگەيى سوڭعى جىلى 4,4 پ. ت. - عا %8,1 - عا دەيىن، كانادادا-%9,6 عا دەيىن (+3,9 پ. ت.)، يسپانيادا-%15,5 - عا دەيىن (+1,4 پ. ت.) ءوستى.
«ت م د- نىڭ باسقا ەلدەرىن قاراستىراتىن بولساق، ولاردا جۇمىسسىزدىق دەڭگەيىنىڭ جىلدىق «سەكىرۋى» بايقالاتىنىن اتاپ وتۋگە بولادى، مىسالى، ارمەنيادا (+4 پ. ت. )، ازەربايجاندا (+2,3 پ. ت.)، ۋكراينادا (+1,7 پ. ت.)، وزبەكستاندا (+1,6 پ. ت. )»، - دەدى ورتالىقتىڭ ستراتەگيا جانە جوبالىق باسقارۋ دەپارتامەنتى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى ءاليحان قارابايەۆ.
قازاقستاندا جۇمىسسىزدار سانىنىڭ كۇرت ءوسۋىنىڭ بولماۋىنا بايلانىستى جۇمىسسىزدىق دەڭگەيى ايتارلىقتاي وسكەن جوق - 2020 -جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ولار تەك 8,2 مىڭ ادامعا كوبەيدى. ءبىر جىل ىشىندە جۇمىسسىزدار سانىنىڭ بارىنشا ۇلعايۋى ورتا جاستاعى (35-44 جاس) ادامدار اراسىندا 103,8 مىڭ ادامنان 109,4 مىڭ ادامعا دەيىن، سونداي- اق زەينەتكەرلىك جاس الدىنداعى (55-64 جاس) ادامدار اراسىندا 49,5 مىڭنان 54,9 مىڭعا دەيىن بايقالدى، بۇل رەتتە 29-34 جاس ارالىعىنداعى جۇمىسسىزداردىڭ 4,2 مىڭ ادامعا قىسقارعانىن اتاپ ءوتۋ قاجەت.
سونداي- اق، جۇمىسسىزدار سانىنىڭ شامالى وسۋىنە كارانتين كەزەڭىندە جۇمىسپەن قامتىلعان حالىقتىڭ ءبىر بولىگىنىڭ كاسىپورىننىڭ قىزمەتىن توقتاتا تۇرۋ نەمەسە جۇمىس بەرۋشىنىڭ باستاماسى بويىنشا ۋاقىتشا جۇمىسپەن قامتىلماعان دەگەن ساناتقا اۋىسۋى اسەر ەتتى. ياعني، ت ج كەزىندە جۇمىس ىستەمەۋگە ءماجبۇر بولعان ادامدار جۇمىسسىز ەمەس، جۇمىسپەن قامتىلعان حالىقتىڭ قۇرامىندا ۋاقىتشا جۇمىسپەن قامتىلماعان بولىپ سانالدى. ولاردىڭ سانى 2,3 ەسەگە ءوستى، 2019 -جىلعى 129,1 مىڭنان 2020 -جىلى 300,9 مىڭ ادامعا دەيىن، ءوز كەزەگىندە ۋاقىتشا جۇمىسپەن قامتىلماعانداردىڭ جىلدىق اعىنىنىڭ شامامەن%60 - ىن ۆاحتالىق ادىسپەن جۇمىس ىستەيتىن ەڭبەكشىلەر، %11 - ىن جۇمىس بەرۋشىلەرى جىل سايىنعى ەڭبەك دەمالىستارىنا (ونىڭ ىشىندە كارانتين كەزىندە) جىبەرگەن قىزمەتكەرلەر قۇرادى.
«جۇمىس كۇشىنىڭ نەگىزگى وزگەرىسى ءوزىن - ءوزى جۇمىسپەن قامتىعان حالىقتىڭ سانىنىڭ %0,6- عا - 2019 -جىلعى 8,78 ميلليوننان 2020 -جىلى 8,73 ميلليونعا دەيىن تومەندەۋى ەسەبىنەن جۇمىسپەن قامتىلعاندار سانىنىڭ ازايۋىنان تۋىندادى، ماسەلەن، ءبىر جىل ىشىندە ولاردىڭ سانى %2,6 - عا ازايدى، ال ءوزىن- ءوزى جۇمىسپەن قامتىعان حالىقتىڭ قۇرىلىمىندا جىلدىق ماندە ناتيجەلى جۇمىسپەن قامتىلعاندار سانىنىڭ %3,4 - عا قىسقارعانى بايقالدى، ال ناتيجەسىز جۇمىسپەن قامتىلعاندار سانى %5,8 - عا ءوستى»، - دەپ حابارلادى ساراپشى.
بۇدان باسقا، ۇ س ب دەرەكتەرى بويىنشا، ەكونوميكانىڭ قالپىنا كەلۋى اياسىندا 2020 -جىلدىڭ سوڭىنا قاراي جالدامالى جۇمىسكەرلەردىڭ سانى جىلدىق ماندە 6,69 ميلليون ادامعا دەيىن - 2019 -جىلمەن سالىستىرعاندا 5 مىڭ ادامعا ارتىق ءوستى. ەكونوميكالىق قىزمەت تۇرلەرى بولىنىسىندە 2019 -جىلمەن سالىستىرعاندا وزگە دە قىزمەتتەردە، جىلجىمايتىن مۇلىكپەن ورىندالاتىن وپەراتسيالاردا، سونداي- اق دەنساۋلىق ساقتاۋدا جۇمىسپەن قامتىلعاندار سانىنىڭ ءوسۋى بايقالدى.
«دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى جۇمىسپەن قامتۋدىڭ ارتۋى پاتسيەنتتەردىڭ كوپ اعىنىن ەمدەۋ قاجەتتىلىگىمەن تۇسىندىرىلەدى. سونداي- اق جىلجىمايتىن مۇلىك وپەراتسيالارى سالاسىندا نارىق وسۋدە، تۇرعىن ءۇي ساتىپ الۋ ءۇشىن زەينەتاقى اۋدارىمدارىن مەرزىمىنەن بۇرىن الۋ مۇمكىندىگىنىڭ پايدا بولۋى ناتيجەسىندە ريەلتورلاردىڭ سانى وسۋدە. باسقا دا جەكە قىزمەتتەردى، اتاپ ايتقاندا سۇلۋلىق سالوندارى قىزمەتتەرىن ۇسىنۋ سالاسىنداعى قىزمەتكەرلەردىڭ ءوسۋى كارانتيننەن كەيىن ولارڭا دەگەن سۇرانىستىڭ ءوسۋى اياسىندا زاڭدى»، - دەپ تۇيىندەدى ءاليحان قارابايەۆ.
جالپى، 2020 -جىلى داعدارىستىڭ ەڭبەك نارىعىنا اسەرىن اسىرا باعالاۋ قيىن. وسىلايشا، شەكتەۋ شارالارىنا بايلانىستى كولەمدەر مەن ءوندىرىستىڭ تومەندەۋى بايقالعان سالالار دا جۇمىسپەن قامتىلعاندار سانىن قىسقارتۋعا ءماجبۇر بولدى. ەڭ ۇلكەن قۇلدىراۋ كولىك، ونەر جانە ويىن- ساۋىق، اكىمشىلىك جانە كومەكشى قىزمەت كورسەتۋ سالالارىندا، سونداي- اق تۇرۋ جانە تاماقتانۋ سالاسىندا بايقالدى.