مەملەكەت باسشىسى ەپيدەميولوگيالىق احۋال جونىندە كەڭەس وتكىزدى

None
None
نۇر- سۇلتان. قازاقپارات - مەملەكەت باسشىسى ەلىمىزدەگى كوروناۆيرۋس ىندەتىنە بايلانىستى ەپيدەميولوگيالىق احۋال جونىندە كەڭەس وتكىزدى، دەپ حابارلايدى اق وردا.

قاسىم- جومارت توقايەۆ ەلىمىزدە قالىپتاسقان كۇردەلى ەپيدەميالىق احۋال جايىندا ايتتى. جاعداي بۇكىل قوعامدى الاڭداتىپ وتىر. اتقارۋشى ورگانداردىڭ جۇمىسىنا ازاماتتارىمىزدىڭ كوڭىلى تولمايدى.

«جالپى العاندا قازىرگى جاعدايىمىز جاقسى ەمەس. ءتىپتى احۋال وتە كۇردەلى دەپ ايتۋعا بولادى. كوروناۆيرۋس ىندەتى قايتا ءورشىپ كەلەدى. مۇنى قازاقستان عانا ەمەس، كوپتەگەن ەلدەر باستان وتكەرۋدە. ناقتى دەرەكتەرگە قاراساق، ونىڭ نەگىزگى سەبەبى ۆيرۋستىڭ مۋتاتسيالانعان جاڭا شتامدارى بولىپ وتىر. وعان قوسا، ازاماتتارىمىز جانە بيزنەس وكىلدەرى ىندەتتەن ابدەن قاجىپ، سونىڭ سالدارىنان ساقتىق شارالارىنا سالعىرت قاراي باستادى. بۇل، ارينە، جاعدايدى ودان بەتەر ۋشىقتىرۋدا»،-دەدى پرەزيدەنت.

مەملەكەت باسشىسى كوروناۆيرۋسپەن كۇرەسۋدىڭ بىردەن- ءبىر ءارى سەنىمدى جولى ۆاكتسينا سالۋ ەكەنىن اتاپ ءوتتى. مۇنى لوكداۋننان شىعۋ جولىن ەرتەرەك ويلاستىرعان ەلدەردىڭ تاجىريبەسى دالەلدەدى. بۇگىندە ولاردىڭ ەكونوميكاسى مەن ازاماتتارى كۇندەلىكتى ومىردە پاندەميانىڭ زاردابىن تارتىپ وتىرعان جوق. يزرايل مەن بىرىككەن اراب امىرلىكتەرىندە، ۆاكتسينا سالدىرۋدان كوش باسىنداعى ەلدەردە تۋريزم، ساۋدا، مەيرامحانالار جەلىسى، شاعىن جانە ورتا بيزنەس سەكىلدى پاندەميا العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ شارپيتىن سالالاردىڭ جۇمىسى قايتا جاندانعان. COVID-19 ىندەتىمەن كۇرەستە قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسى ايتارلىقتاي جەتىستىكتەرگە جەتتى. پاندەميا قاۋپىنە شۇعىل ارەكەت ەتە ءبىلۋ مەن جۇمىلا جۇمىس ىستەۋ قابىلەتى قىتايدىڭ ىندەتكە قارسى ءتيىمدى كۇرەسۋىنە مۇمكىندىك بەردى.

- قىتاي الەمدە العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ كوروناۆيرۋستىڭ جاپپاي تارالۋىن اۋىزدىقتاي الدى. ءسويتىپ اۋرۋ جۇقتىرعانداردىڭ سانىن ازايتتى. ەكونوميكانىڭ قايتا قالپىنا كەلۋىن قامتاماسىز ەتتى. قىتايدىڭ ۇلگىسىمەن ازيانىڭ جاپونيا، وڭتۇستىك كورەيا، ۆەتنام جانە سينگاپۋر سياقتى ەلدەرى دە پاندەمياعا قارسى ناقتى ءىس- قيمىلدار جاسادى. سوندىقتان بىزگە پاندەمياعا قارسى كۇرەستە جانە ۆاكتسينا سالۋ كەزىندە قىتايدىڭ وسى ۇتىمدى تاجىريبەسىن ەسكەرگەن ءجون. جالپى قىتاي قازاقستاننىڭ ۇزاق مەرزىمدى ستراتەگيالىق سەرىكتەسى. الەمنىڭ ەكىنشى ەكونوميكاسى بولىپ سانالاتىن بۇل ەلمەن ىنتىماقتاستىق ءبىز ءۇشىن پايدالى ءارى مەملەكەتىمىزدىڭ ۇلتتىق مۇددەسىنە ساي كەلەتىنىن ءتۇسىنۋىمىز كەرەك،-دەدى پرەزيدەنت.

بۇگىنگى تاڭدا ەلىمىزدە 47 مىڭداي ادام عانا يممۋنيتەت قالىپتاستىرۋدىڭ تولىق كۋرسىنان ءوتتى.137346 ادام ءبىرىنشى كومپونەنتتى ەندى ەكتىرگەن. جاعدايدىڭ بۇلاي بولۋ سەبەبى - ۆاكتسينانىڭ جەتىسپەۋشىلىگى.

- ۆاكتسينا ساتىپ الۋ ءۇشىن الدىن الا كەلىسىم شارت جاساۋ جونىندە بىلتىرعى ماۋسىم ايىنان بەرى بىرنەشە رەت تاپسىرما بەردىم. وسى ۋاقىتقا دەيىن ۇكىمەت «سپۋتنيك V» ۆاكتسيناسى مەن وتاندىق ەكپە ءوندىرىسى بويىنشا ۋاعدالاستىقتار ەلىمىزدەگى ۆاكتسيناتسيانى تولىق قامتيدى دەپ سەندىرىپ كەلدى. وسى اقپاراتتىڭ نەگىزىندە پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ جاڭا قۇرامىنا ارناعان ۇندەۋىمدە 1 -اقپاننان باستاپ جاپپاي ۆاكتسينا سالىناتىنىن ايتتىم. وتكەن ەكى ايدا حالىقتىڭ 0,1 پايىزىنا جەتپەيتىن بولىگىنە عانا ەكپە ەگىلگەن. ماعان ەندى وزگە مەملەكەتتەردىڭ باسشىلارىمەن قوسىمشا ۆاكتسينا الۋ جونىندە كەلىسىم جاساۋعا تۋرا كەلەدى. بۇدان بولەك ءبىز تاپسىرىستى جەدەل جەتكىزۋ ءۇشىن كوممەرتسيالىق جانە قارجىلىق تۇرعىدان ءتيىمسىز شارتتارعا كەلىسۋگە ءماجبۇر بولامىز،-دەدى ۆاكتسينا ساتىپ الۋ بارىسىن سىناعان قاسىم- جومارت توقايەۆ.

ۆاكتسينا ساتىپ الۋ پروبلەماسىنان بولەك، ونى جەتكىزۋ، ساقتاۋ، تىكەلەي ەكپە سالۋ ماسەلەسى دە شەشىلگەن جوق. ۆاكتسينانى وڭىرلەرگە تاسىمالداۋ كولەمىنىڭ ۇلعايۋىنا بايلانىستى ەمحانالارداعى قويمالار مەن مۇزداتقىش قۇرىلعىلاردىڭ جەتىسپەۋى مۇمكىن. سونداي- اق ۆاكتسينا كولەمىنىڭ ءوسۋىن ەسكەرە وتىرىپ، شپريتستەر قاجەتتى مولشەردە ساتىپ الىنباعان دەگەن مالىمەت بار.

«ۆاكتسيناتسيا ءىسىن سوزبالاڭعا سالۋ - ءجاي عانا پروبلەما سالۋ ەمەس، مەملەكەتتىك ماڭىزى بار مىندەت. اڭگىمە ەلىمىزدىڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىگىنە قاتىستى بولىپ وتىر. بۇل ازاماتتارىمىزدىڭ اراسىندا دەرتكە شالدىعۋشىلار مەن ءولىم جاعدايىنىڭ كوبەيۋى دەگەن ءسوز. بۇل - بيزنەس كىرىسىنىڭ ازايۋى، بيۋدجەتكە سالىقتىڭ تولىق تۇسپەۋى، جالپى ۇلتتىق بايلىعىمىزدىڭ تومەندەۋى. سوندىقتان بۇل جۇمىس توڭىرەگىندەگى باقىلاۋ وتە قاتال بولۋى كەرەك. الەكسەي ۆلاديميروۆيچ، ءدال وسى ۋاقىت ارالىعىندا دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى ۇكىمەتتەگى ەڭ نەگىزگى تۇلعا ەكەنىن بۇعان دەيىن سىزگە ايتقان بولاتىنمىن. ءسىزدىڭ ەرەكشە قۇزىرەتىڭىز بار. جۇمىسىڭىزدى ءتاپ- ءتاۋىر باستاپ ەدىڭىز. ءبىراق كەيىن قارقىنىڭىز ايتارلىقتاي باسەڭدەپ قالدى. ءساۋىر ايىندا جاعدايدى كۇرت وزگەرتۋىڭىز كەرەك. ويتپەگەن جاعدايدا كادرلىق شەشىمدەر قابىلدانادى. ال وعان ءسىز قۋانا قوياسىز دەپ ويلامايمىن. بۇل تەك دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترىنە عانا ەمەس، تۇتاس ۇكىمەتكە قاتىستى ماسەلە»،-دەدى مەملەكەت باسشىسى.

تۇرعىنداردىڭ ىندەتكە قارسى يممۋنيتەتىن كوتەرۋ جۇمىسى ءتيىمدى اقپاراتتىق- ءتۇسىندىرۋ شارالارىمەن قاتار ءجۇرۋى كەرەك. وسى ماڭىزدى جۇمىسقا كاسىبي مامانداردى، جاپپاي ەكپە سالۋدى قولدايتىن بەلسەندى ازاماتتاردى تارتقان ءجون. قاسىم- جومارت توقايەۆ بۇل باعىتتا وتاندىق بيزنەستىڭ ۇستانىمى وتە ماڭىزدى دەپ سانايدى. قىزمەتكەرلەرمەن جانە ولاردىڭ وتباسى مۇشەلەرىمەن ءتۇسىندىرۋ جۇمىسىن جۇرگىزۋ قاجەت.

«مەن بارلىق ازاماتتارىمىزدى ۆاكتسينا سالدىرۋعا شاقىرامىن. بۇل ءوزىڭىزدى، اتا- انالارىڭىز بەن جاقىندارىڭىزدى قورعاۋ ءۇشىن قاجەت. ءارى- بەرىدەن سوڭ، بۇل ءبىزدىڭ ازاماتتىق پارىزىمىز»،-دەدى قاسىم- جومارت توقايەۆ. پرەزيدەنتتىڭ پىكىرىنشە، ءبىر جىلدىق پاندەميا كەزىندە جيناعان تاجىريبە مەن قولداعى قۇرال- جابدىقتاردىڭ ارقاسىندا قازىرگى قالىپتاسقان جاعدايدان شەكتەۋ شارالارىن قاتاڭداتپاي، ەكونوميكاعا اسا كوپ سالماق سالماي شىعا الامىز. الايدا نەگىزگى جۇمىس ءارتۇرلى سەكتورلاردىڭ قىزمەتىن شەكتەپ، مونيتورينگتىك توپتاردىڭ رەيدتەرى مەن ايىپپۇل سالۋعا باعىتتالىپ وتىر.

«ءبىر عانا الماتى قالاسىنىڭ وزىندە 250 مىڭ ادام جۇمىس ىستەيتىن 50 مىڭ كاسىپورىن شەكتەۋ شارالارىنىڭ شەڭبەرىندە قالىپ قويعان. شەكتەۋ شارالارى مەن رەيدتەر ءبىز كۇتكەن ناتيجەگە جەتكىزىپ وتىرعان جوق. قايتا الەۋمەتتىك نارازىلىققا سەبەپ بولىپ تۇر. مونيتورينگتىك توپتىڭ جۇمىسى بيزنەسمەندەر تاراپىنان سىنعا ۇشىراپ جاتىر. تەكسەرۋ توپتارى ءوز جۇمىستارىن الالاپ، كۇماندى جاعدايدا اتقاراتىنى ايتىلادى. كەي نىساندار تەكسەرۋدەن كوز اشپاسا، ال كەيبىرىندە تەكسەرۋ مۇلدە بولمايدى ەكەن. جۇيەلى تۇردە، قاساقانا ءتارتىپ بۇزاتىن ادامداردى عانا جازالاۋ كەرەك»،-دەدى پرەزيدەنت.

پرەزيدەنتتىڭ پىكىرىنشە، پروكۋراتۋرانىڭ جانىنان رەيدتەر بارىسىندا ورىن الاتىن زاڭ بۇزۋشىلىق فاكتىلەرى بويىنشا شاعىمداردى قابىلدايتىن كولل- ورتالىق اشۋ كەرەك. ۆەدومستۆوارالىق كوميسسيا اكىمدەرمەن بىرلەسە وتىرىپ، مونيتورينگ جۇرگىزەتىن توپتاردىڭ جۇمىسىن رەتتەۋى ءتيىس. وتكەن جىلى شاعىن جانە ورتا بيزنەستى قولداۋ ماقساتىندا داعدارىسقا قارسى ءبىرقاتار بۇرىن- سوڭدى بولماعان شارالار قابىلداندى. ولاردىڭ قاتارىندا سالىق جۇكتەمەسىن ازايتۋ، جەڭىلدىكپەن نەسيە بەرۋ جانە قولداۋدىڭ باسقا دا تۇرلەرى بار. سونىمەن قاتار بيزنەستىڭ كەيبىر تۇرلەرى ءالى دە كارانتينگە بايلانىستى شەكتەۋدە قالىپ وتىر.

«ۇكىمەت كەلەسى ماسەلەلەردى جەدەل پىسىقتاۋى كەرەك.

ءبىرىنشى، زارداپ شەككەن سالالارداعى شاعىن جانە ورتا بيزنەس نىساندارى ءۇشىن سالىقتىڭ جەكەلەگەن تۇرلەرىن جانە تولەمدەردىڭ مەرزىمىن شەگەرۋ.

ەكىنشى، سالىق جانە كەدەن قارىزدارىن ماجبۇرلەپ وتەۋدى ۋاقىتشا توقتاتۋ. اتالعان شارالار جاپپاي ۆاكتسينا سالۋ باستالعانعا جانە شەكتەۋلەردىڭ باسىم بولىگى توقتاتىلعانعا دەيىن جالعاسۋى ءتيىس. قارجى نارىعىن رەتتەۋ جانە دامىتۋ اگەنتتىگىنە، ۇلتتىق بانككە ەكونوميكانىڭ زارداپ شەككەن سەكتورىنداعى شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ نەسيەلەرى بويىنشا تولەمدەردى شەگەرۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرۋدى تاپسىرامىن»،-دەدى مەملەكەت باسشىسى.

قاسىم- جومارت توقايەۆتىڭ پايىمداۋىنشا، ۇكىمەت جاپپاي ۆاكتسينا سالۋ ارقىلى پاندەميا جاعدايىن ءساۋىر ايىندا جاقسارتا السا، مامىردىڭ باسىنان باستاپ شاعىن جانە ورتا بيزنەس نىساندارىنىڭ جۇمىسىنا قويىلعان شەكتەۋلەردى بىرتىندەپ الىپ تاستاۋعا بولادى. كوپ نارسە تۇرعىندارعا، سونىڭ ىشىندە، شاعىن جانە ورتا بيزنەس سالاسىندا ەڭبەك ەتەتىن ازاماتتارعا ۆاكتسينا سالۋدىڭ قانشالىقتى ءساتتى وتەتىنىنە بايلانىستى بولماق. سيفرلىق شەشىمدەردى جەدەل قولدانۋ كارانتين جاعدايىنداعى شەكتەۋلەر كەزىندە حالىقتىڭ قارىم- قاتىناسىن رەتتەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. بۇل رەتتە، ASHYQ جوباسىنىڭ اياسىن ۇلعايتۋ بيزنەستىڭ عانا مىندەتى ەمەس. ۇكىمەتكە جۇيەنى كەڭەيتۋدى جانە بەلسەندى ەنگىزۋدى قامتاماسىز ەتۋ قاجەت. سيفرلىق شەشىمنىڭ تاعى ءبىر ءتۇرى رەتىندە بيزنەس وبەكتىلەردەگى ازاماتتاردىڭ كوپ شوعىرلانۋىن انىقتاۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن، ءموبيلدى وپەراتورلاردىڭ مالىمەتتەرى نەگىزىندە قىزمەت ەتەتىن «جىلۋ كارتالارىن» ەنگىزۋدى پىسىقتاۋ تاپسىرىلدى.

- مەن ەلىمىزگە مۋتاتسيالانعان شتامداردىڭ كىرمەۋى ءۇشىن ناقتى شارالار قابىلداۋدى تاپسىرعان ەدىم. ەلىمىزگە كەلەتىن ازاماتتاردان پ ت ر تەستتىڭ تەرىس ناتيجەسى قاتاڭ تۇردە تالاپ ەتىلۋى ءتيىس بولاتىن. الايدا بۇل تاپسىرمالار ورىندالعان جوق. اقپان ايىنان بەرى پ ت ر زەرتتەۋلەرىنىڭ قورىتىندىسىن الماعان اۋە جولاۋشىلارىنىڭ سانى ەكى ەسەگە كوبەيگەن. 2020 -جىلدىڭ قاراشا ايىندا قازاقستانعا كەلگەن پ ت ر انىقتاماسى جوق ازاماتتاردىڭ ۇلەسى 7,3 پايىز بولسا، قازىرگى ۋاقىتتا بۇل كورسەتكىش 27 پايىزعا جەتتى! ناتيجەسىندە ەلىمىزدە جۇعۋ ءقاۋپى وتە جوعارى مۋتاتسياعا ۇشىراعان ءۇش بىردەي شتام راستالدى،-دەدى پرەزيدەنت.

قازىرگى ۋاقىتتا دەرتكە شالدىققان ادامداردىڭ سانى كۇن ساناپ ءوسىپ بارادى. سونداي- اق اۋىر جانە اسا اۋىر جاعدايداعى ناۋقاستاردىڭ سانى دا كوبەيگەن. بۇدان بولەك ءولىم جاعدايلارى دا ارتقان. سونىمەن قاتار ءدارى- دارمەكتەر جانە مەديتسينالىق بۇيىمدار مەن جابدىقتار جەتىسپەيدى. جان ساقتاۋ بولىمدەرى 64 پايىزعا عانا جابدىقتالعان.

- دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنا شەكتەن تىس كۇش ءتۇسۋ ءقاۋپى بار. ونىڭ العاشقى اسەرىن سەزىنىپ تە ۇلگەردىك. ۇكىمەتكە جانە ءوڭىر اكىمدەرىنە جان ساقتاۋ بولىمشەلەرىن جابدىقتاۋ بويىنشا شارالاردى قابىلداۋدى جانە وعان باس دارىگەرلەر مەن اكىم ورىنباسارلارىن جاۋاپتى رەتىندە بەكىتۋدى تاپسىرامىن. بىلتىرعىداي جابدىقتار مەن ءدارى- دارمەكتەردى باسقا ستاتسيونارلاردان الۋ جاعدايلارىنا جول بەرمەۋ قاجەت،- دەدى مەملەكەت باسشىسى.

جۇعۋ قاۋپى جوعارى شتامدار انىقتالعاننان كەيىن جەكە قورعانىش زاتتارىمەن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسى دە وزەكتى بولا ءتۇستى. ەڭ بىرىنشىدەن، مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىنىڭ وزدەرىن قورعاۋ قاجەت. جەكەلەگەن ايماقتاردا ساتىپ الىناتىن جەكە قورعانىش زاتتارىنىڭ تاپشىلىعى نەمەسە ساپاسىزدىعى بايقالادى.

- ءبىز «س ق- فارماتسيا» باسشىلىعىن اۋىستىردىق. بۇل - جاڭا باسشىلىقتىڭ باسقارۋشىلىق مۇمكىندىكتەرى كورىنەتىن ءسات. بولماسا، قىزمەتىنەن بوساتىلادى. دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنە مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىنە ارنالعان جەكە قورعانىش زاتتارىنىڭ ساپالى بولۋىن جانە جەتكىلىكتى كولەمىن قامتاماسىز ەتۋدى قاتاڭ باقىلاۋعا الۋدى تاپسىرامىن،- دەدى قاسىم- جومارت توقايەۆ. مەملەكەت باسشىسى جامبىل وبلىسىنىڭ اكىمىنەن قازاقستاندىق ۆاكتسينا شىعاراتىن زاۋىتتىڭ پايدالانۋعا بەرىلۋ مەرزىمى تۋرالى سۇراپ، كاسىپورىنعا ءوزى باراتىنىن ايتتى.

- ۆاكتسينا قۇيۋ جەلىسى 2021 -جىلدىڭ تامىز- قىركۇيەك ايلارىندا ىسكە قوسىلادى. زاۋىت وسى كەزدەن باستاپ ۆاكتسينا شىعارا باستايدى، - دەدى بەردىبەك ساپاربايەۆ. پرەزيدەنت جيىن سوڭىندا قازاقستان حالقىن ۆاكتسينا سالۋ ماسەلەسىنە جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراپ، ءتۇرلى قاۋەسەتتەرگە سەنبەۋگە شاقىردى. بارشا قازاقستاندىقتاردىڭ دەنساۋلىعى جانە ماتەريالدىق يگىلىگى جاپپاي ۆاكتسينا سالدىرۋدىڭ ءساتتى وتۋىنە بايلانىستى بولماق. جيىندا پرەمەر- ءمينيستردىڭ ورىنباسارى ەرالى توعجانوۆ، دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى الەكسەي سوي، «اتامەكەن» ۇ ك پ باسقارما ءتوراعاسى ابىلاي مىرزاحمەتوۆ، نۇر- سۇلتان قالاسىنىڭ اكىمى التاي كولگىنوۆ، الماتى قالاسىنىڭ اكىمى باقىتجان ساعىنتايەۆ، باتىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى عالي ەسقاليەۆ، جامبىل وبلىسىنىڭ اكىمى بەردىبەك ساپاربايەۆ ءسوز سويلەدى.


سوڭعى جاڭالىقتار