قىتايداعى قازاق بوكسشىسى: نامىس بارىنەن جوعارى - شەتەلدەگى قازاق ءتىلدى ب ا ق- قا شولۋ

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - «قازاقپارات» ح ا ا ادەتتەگىدەي شەتەلدەگى قازاق تىلىندە تارايتىن اقپارات كوزدەرىنە اپتالىق شولۋىن ۇسىنادى.

يرانداعى كوركى كوز قىزىقتىراتىن «الاتاۋلار» - «فارس» اقپارات اگەنتتىگى

سان ءتۇرلى تۇسكە بويالعان ماھنەشان تاۋلارى يرانداعى تابريز قالاسىنىڭ سولتۇستىك-شىعىسىنان 25 شاقىرىم جەردە زاندجان وبلىسىندا ورنالاسقان. كوز قىزىقتىراتىن بۇل توبەلەردىڭ جەرگىلىكتى اتاۋى - الاداعلار.

ولاردىڭ ءتۇسى قىزىل، قوڭىر، جاسىل، سارعىلت، سارى جانە اق. مۇنداي تۇستەر توپىراقتىڭ قۇرامىندا بار شوگىندىلەر مەن مينەرالدى زاتتارعا بايلانىستى، دەپ حابارلايدى parstoday.com.

باعزى زاماندا جەرگىلىكتى تۇرعىندار ناۋرىز مەيرامى قارساڭىندا وسى ءتۇرلى- ءتۇستى توپىراقتى ارالاستىرىپ نەمەسە وزدەرى قالاعان ءبىر ءتۇستى تاڭداپ، ءۇيدىڭ سىرتىن بوياعان. ءبىر قىزىعى يرانداعى بۇل زاتى بولەك «الاداعلار» دەپ اتالاتىن تاۋلاردىڭ اتاۋى تۇركى سوزىنەن شىققان ەكەن.

«الا» تۇركى تىلىندە ءتۇرلى-ءتۇستى، ال «داع» تاۋ دەگەن ماعىنا بەرەدى. ياعني قازىرگى قازاق تىلىمەن ايتساق «الاتاۋلار».

يراندىق ب ا ق- تىڭ كەلتىرگەن دەرەگىنە سۇيەنسەك، ماھنەشان تاۋلارىنىڭ كولەمى - شامامەن 70 شارشى شاقىرىم. «ماھنەشان تاۋلارى - زاندجان وبلىسىنىڭ تاڭعاجايىپ تابيعي تارتىمدىلىقتارىنىڭ ءبىرى. گەولوگتاردىڭ ايتۋىنشا، مۇنداي ادەمى قۇبىلىس 15 ميلليون جىل بۇرىن تۇزىلە باستاعان.

ءتۇستىڭ ءارقايسىسى بەلگىلى ءبىر مينەرالدى بىلدىرەدى. ال جاسىل ءتۇس توپىراقتا مىس بارىن كورسەتەدى. سان ءتۇرلى تۇسىمەن كورگەن ادامنىڭ كوز جاۋىن الاتىن ماھنەشان تاۋلارى - سۋرەتكە تۇسىرۋگە تاپتىرمايتىن وبەكت»، دەپ جازادى «فارس» اقپارات اگەنتتىگى.

بوكسشى توقتاربەك تاڭاتقان ۇلى: باسكەتبول قولىمىزدى دالدىككە باۋليدى - «جەنمين جيباو» (People Daily)

وسى اپتادا People Daily اقپارات پورتالىندا بوكستان توكيو وليمپياداسىنا جولدامانى جەڭىپ العان قىتايلىق قانداسىمىز توقتاربەك تاڭاتقان ۇلىنىڭ سۇحباتى جاريالاندى.

ايتا كەتۋ كەرەك، وتكەن جىلى يوردانيانىڭ اممان قالاسىندا وتكەن بوكستان وليمپياداعا ىرىكتەۋ تۋرنيرىندە قىتايدا تۇراتىن قانداسىمىز توقتاربەك تاڭاتقان ۇلى توكيو وليمپياداسىنا جولداما ۇتىپ العان بولاتىن.

قانداسىمىز قىتايدىڭ شىڭجاڭ وڭىرىندە 1996-جىلى دۇنيەگە كەلگەن. ول بۇگىنگى تاڭدا 75 كەلى سالماقتا اتالعان ەلدىڭ ەڭ مىقتى بوكسشىلارىنىڭ ءبىرى. ول بۇل جولعى تىلشىگە بەرگەن سۇحباتىندا، جولداما العاننان بەرى ەشقانداي دەمالىسسىز دايىندىق ۇستىندە جۇرگەنىن ايتادى.

«نامىس بارىنەن دە جوعارى» - بۇل شىڭجاڭ بوكس كومانداسىنىڭ كوماندالىق ۇرانى، دەيدى بوكسشى توقتاربەك. ول 14 جاسىندا وسى كومانداعا 2011-جىلى قوسىلعاننان باستاپ، بۇل كوماندالىق ۇراندى ءوزىنىڭ جۇرەگىندە مىقتاپ ساقتاعانىن تىلگە تيەك ەتەدى.

«ەڭ جوعارعى مىنبەدە تۇرۋ - مەنىڭ ماقساتىم مەن باعىتىم»، دەيدى قىتايلىق قانداسىمىز.

مەملەكەتتىك بوكس كومانداسىنىڭ جاتتىقتىرۋشىسى، شىڭجاڭ بوكس سپورتىن باسقارۋ ورتالىعىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ابدۇشكۇر ميجيتتە جۋرناليستەرگە توقتاربەكتىڭ كۇندەلىكتى جاتتىعۋى تۋرالى ءوز ويىن ايتقان.

«كۇندەلىكتى جاتتىعۋلاردان باسقا، توقتاربەككە قارسىلاستاردىڭ ءارتۇرلى تيپتەرىنە بەيىمدەلۋىنە مۇمكىندىك بەرۋ ءۇشىن ءتۇرلى دەڭگەيدەگى قارسىلاستاردى ۇيىمداستىرامىز. سونىمەن بىرگە قورعانىس، شابۋىل جانە قورعانىس ترانسفورماتسياسى بويىنشا نەگىزگى جاتتىعۋلار وتكىزىلەدى»، دەيدى ابدۇشكۇر.

سۇحباتتىڭ سوڭىندا بوكسشى توقتاربەك ءوزىنىڭ كاسىبي شەبەرلىگىن جەتىلدىرۋ ءۇشىن سپورتتىڭ باسقا ءبىر ءتۇرىن ءجيى جالعاستىرىپ وتىراتىنىن ايتادى.

«مەن وزىمە قاتتى ۇنايتىن باسكەتبولدى ءجيى ويناپ تۇرامىن. سپورتتىڭ بۇل ءتۇرى ءبىزدىڭ اياعىمىزدى جانە فيزيكالىق يكەمدىلىگىمىزدى دامىتا الادى جانە باسكەتبول قولىمىزدى دالدىككە باۋليدى...»، دەيدى بوكسشى توقتاربەك تاڭاتقان ۇلى.

قازاقستاننىڭ تۇركياداعى ەلشىسى مەن TRT باسشىسى كەزدەستى - TRT

قازاقستاننىڭ تۇركياداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى ابزال ساپاربەك ۇلى تۇركيا تەلەراديو كورپوراتسياسى اتقارۋ كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى جانە باس ديرەكتورى يبراحيم ەرەنمەن كەزدەسۋ وتكىزدى. بۇل تۋرالى وسى اپتادا تۇركيا راديو تەلەۆيزيا پورتالى حابارلادى.

تۇركيالىق ب ا ق- تىڭ كەلتىرگەن دەرەگىنە سۇيەنسەك، انكاراداعى TRT باسقارماسىندا وتكەن كەزدەسۋدە قازاقستان مەن تۇركيا ليدەرلەرىنىڭ جاقىن جانە سەنىمدى بايلانىستار ارقىلى ەكى ەل اراسىنداعى ساياسي، ءبىلىم بەرۋ، ساۋدا، ەكونوميكا جانە ينۆەستيتسيا قارىم-قاتىناستارىنىڭ دامىعانىنا نازار اۋدارعان ەلشى ساپاربەك ۇلى الداعى كەزەڭدە ەكى جاقتى ىنتىماقتاستىقتىڭ مادەني سالالاردا دا دامۋى كەرەكتىگىنە سەنەتىنىن ايتقان.

سونداي-اق، كەزدەسۋدە الداعى كەزەڭدە مەديانىڭ دا قولداۋىمەن مادەني ورتاق جوبالاردىڭ جاسالۋى تاقىرىپتارى تالقىلاندى. مادەني جوبالار اراسىندا يۋمور مەن كومەديا سالاسىن دامىتۋ، TRT بالالار ارناسىنداعى قۋىرشاق فيلمدەردىڭ قازاق تىلىنە اۋدارىلىپ، قازاقستاندا تاراتىلۋى تۋرالى ءسوز بولعان.

ەلشى ساپاربەك ۇلى وسىنداي جۇمىستاردىڭ ەكى باۋىرلاس ەل اراسىنداعى مادەني جانە رۋحاني تاۋەلدىلىكتى بەكەمدەۋدە ماڭىزدى رول اتقاراتىنىن اتاپ ايتتى. يبراحيم ەرەن دە ەكى ەل اراسىنداعى مادەني قارىم- قاتىناستارعا ءارقاشان قولداۋشى بولاتىندارىن ءبىلدىردى. سونىمەن بىرگە بۇل اتاۋلى كەزدەسۋدە تاراپتار قازاقستان رەسپۋبليكاسى تاۋەلسىزدىگىنىڭ 30 جىلدىعىنا وراي جىل بويى ءىس- شارالار ۇيىمداستىرۋ جانە دەرەكتى فيلم ءتۇسىرۋ تاقىرىپتارىن كەلىستى.

وسى تۇرعىدان TRT باس ديرەكتورلىعى مەن قازاقستان ەلشىلىگى دايىندىق جۇمىستارىن باستاۋعا دا ۋاعدالاسقان.

ادەبي شارا: شىعىستىڭ سونبەس جۇلدىزدارى - «ءو ز ا» اقپاراتتىق اگەنتتىگى

شىعىستىڭ الەمگە ايگىلى عۇلامالارى مەن ويشىلدارى حافيز، فيرداۋسي، رۋداكي، نيزامي، ومار حايام، ساعدي، جالالاددين رۋمي، ناسير حۋسراۋ، جاميلەردىڭ اراسىندا الىشەر ناۋاي مەن زاحيريددين مۇحاممەد بابىردىڭ الار ورنى ەرەكشە.

جۋىردا تاشكەنت وبلىستىق شىرشىق مەملەكەتتىك پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىندا «شىعىستىڭ سونبەس جۇلدىزدارى — ناۋاي مەن بابىردىڭ تۇركى تىلدەس حالىقتار ادەبيەتىندەگى ورنى» تاقىرىبىندا ادەبي ءىس-شارا ءوتىپ، وعان ەلدەگى ادەبيەتسۇيەر قاۋىم وكىلدەرى قاتىسىپ جاستارعا شايىرلاردىڭ سان جىلدار وتسە دە رۋحاني قۇنى سونبەس جىرلارىنىڭ مازمۇنى جايلى جەتكىزىلدى.

بۇل تۋرالى وسى اپتادا وزبەكستاننىڭ «ءو ز ا» مەملەكەتتىك اقپاراتتىق اگەنتتىگى حابارلاعان بولاتىن.

«بيىل تۇركى الەمىنە ورتاق تۇلعا، وزبەك ادەبيەتىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى الىشەر ناۋايدىڭ تۋعانىنا 580 جىل، ال زاھيراددين مۇحاممەد بابىردىڭ تۋعانىنا 538 جىل تولىپ وتىر. ولاردىڭ شىعارمالارى مەن ونەگەلى ءارى عيبراتقا تولى ءومىرى مەن ەڭبەك جولى عاسىرلار بويى ادامزاتقا رۋحاني ازىق بولۋدا...

سول ءۇشىن ءبىز ولار تۋرالى دەرەكتەردى جازۋدى ەمەس، بۇگىنگى تاڭدا اقىنداردىڭ تۋىندىلارىن جاستار اراسىندا ناسيحاتتاۋ، وسى دۇنيەلەر ارقىلى ولاردىڭ بويىنا اداميلىق قۇندىلىقتار مەن قاسيەتتەردى ءسىڭىرۋ ماقساتىندا ەلىمىزدە اتقارىلىپ جاتقان ءىس-شارالارعا توقتالۋدى ءجون سانادىق»، دەپ جازدى وزبەكستاندىق ب ا ق.

تاشكەنتتەگى ينستيتۋتتا وتكەن ايتۋلى شارادا، مۋزىكا باعىتىندا ءبىلىم الاتىن ەكىنشى كۋرس ستۋدەنتى جانعالي اديلوۆ «كوزىمنىڭ قاراسى» ءانىن ايتىپ، ناۋاي مەن ابايدىڭ شىعارماشىلىعىن ءبىر ارنادا توعىستىرعان. شىرشىق قالاسىنداعى 17№ جالپى ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتىڭ وقۋشىلارى «تۋعان جەر» ءانىن، بوستاندىق اۋدانى «ايدارالى» اۋىلىنداعى 31№ مەكتەپتىڭ «بالاۋسا» اۋەسقوي دومبىراشى بالالار ءانسامبلى قازاقتىڭ «سارجايلاۋ» ءانىن شىرقاپ كورەرمەننىڭ ىقىلاسىنا بولەنگەنىن، ايتادى uza.uz اقپاراتتىق پورتالى.

شارادا ناۋايدىڭ ولەڭدەرىنە اباي ءتانتى بولعانى، ونىڭ شىعارماشىلىعىن قازاق جازۋشىلارى مۇحتار اۋەزوۆ، ەسماعامبەت ىسمايىلوۆ، راحمانقۇل بەردىبايەۆتاردىڭ زەرتتەگەنى تىلگە تيەك ەتىلدى. سونداي-اق بەلگىلى اقىن نەسىپبەك ايتوۆتىڭ رۋبايلاردى قازاق تىلىنە ءتارجىمالاعانى دا ءسوز بولىپ، ولاردىڭ بۇل ەڭبەكتەرىن قاتىسۋشىلار ادەبي دوستىققا بالاعانى ايتىلدى.

2021-جىل اتاۋلى كۇندەرگە تولى - Kaznews

موڭعول ەلى ءۇشىن 2021-جىلى اتاۋلى كۇندەرگە تولى بولماق. بۇل داتالاردى اتاپ ءوتۋ ەڭ الدىمەن حالىقتىڭ مۇراسىن، قۇندىلىقتارىن، تانىمال تۇلعالاردىڭ سىڭىرگەن ەڭبەگىن جاستارعا ناسيحاتتاۋ ءۇشىن قاجەت، دەپ حابارلايدى موڭعوليانىڭ Kaznews اقپاراتتىق پورتالى.

موڭعوليالىق ب ا ق بيىلعى اتاۋلى كۇندەردى موڭعول حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ 100 جىلدىعىمەن باستاپتى.

1921-جىلى 11- شىلدەدە موڭعول حالىق رەسپۋبليكاسى جەڭىپ، ءوز تاۋەلسىزدىگىن قايتا جاريالاعان ەكەن. 1939-جىلى جاپون ميليتاريستەرى موڭعوليا جەرىندەگى حالحينعول بويىن باسىپ العاندا جاۋدىڭ قورعانىس شەبىن بۇزىپ كىرۋ بۇيرىعىن العان ايگىلى ىكەي باتىر ءمازىم ۇلىنىڭ 110 جىلدىعى. وسى شايقاستا ول ەرلىكپەن قازا تابادى. ىكەي باتىر ءمازىم ۇلىنا بۇل ەرلىگى ءۇشىن 1979-جىلى موڭعول حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ باتىرى اتاعى بەرىلگەن. موڭعول ەلىنىڭ «حالىق ءارتىسى» اتاعىن العان «قازاق ونەرىنىڭ قارا نارى» دەلىنىپ كەلگەن قيباتدولدا جۇماپي ۇلىنىڭ دا 100 جىلدىعى بيىل اتالىپ وتپەك. بوحين بااستنىڭ 100 جىلدىعى. موڭعوليانىڭ حالىق جازۋشىسى بوحين بااست 1921-جىلى دۇنيەگە كەلگەن. ول موڭعوليا قازاق جازۋشىلارىنىڭ تۋىندىلارىن موڭعول تىلىنە اۋدارۋعا زور ۇلەس قوسقان جازۋشى رەتىندە تاريحقا اتى قالعان. سونداي-اق بيىل قازاق ءتىلدى «وركەندەۋ» گازەتى شىققانىنا 80 جىل تولىپتى.

موڭعوليا قازاقتارىنىڭ باسپا ءسوزىنىڭ العاشقى قارلىعاشىنىڭ ءبىرى «وركەندەۋ» گازەتىنىڭ تۇڭعىش سانى 1941-جىلى 13- قاراشادا بايان-ولگيدە شىققان. رەداكتورىنا ۇگىت ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى م. قاباستى تاعايىنداعان.

لاتىن الىپبيىمەن «وركەندەۋ» گازەتى العاش 200 دانامەن باسىلىپ شىعىپ، 1 جىلدان سوڭ كريلليتساعا كوشكەن. سونىمەن قاتار سول ەلدە تۋىپ وسكەن تاعىدا باسقا 7-8 ۇلتى قازاق مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرىنىڭ بيىلعى جىلى داتالى كۇندەرى اتالىپ وتەتىنىن جازادى Kaznews.mn.

ايتپاقشى، قازاق ءتىلدى كازنيۋس (Kaznews.mn) اقپاراتتىق اگەنتتىگىنە دە بيىل 10 جىل تولىپ وتىر ەكەن.

اۆتور:

بەيسەن سۇلتان