جۇمەكەن ناجىمەدەنوۆتىڭ بۇرىن جاريالانباعان جىرلارى

None
None
نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - رەداكسيامىزعا ۇلت اقىنى جۇمەكەن ناجىمەدەنوۆتىڭ بۇرىن ەش جەردە جاريالانباعان جىرلارى كەلىپ ءتۇستى.

اقىننىڭ «جەتى بوياۋ» كىتابىنا ەنبەگەن بۇل ولەڭدەر ۇزاق جىلدار بويى قالامگەردىڭ قولجازبالارىنىڭ اراسىندا جاتقان. اقىن مۇراسىن ىجداعاتپەن جيناپ جۇرگەن بالالارى بىزگە جولداپتى. اكە مۇراسىن قادىرلەگەن سانالى ۇرپاققا قالاي ريزا بولماسسىڭ! شىعارماشىلىق بايانى جۇمباققا تولى شايىردىڭ كەز كەلگەن جىرى - ادەبيەتىمىزدىڭ ولجاسى. ومىردەن ەرتە وزعان قازاق كلاسسيكتەرىنىڭ كەزىندە جاريالانباعان شىعارمالارى بولسا، رەداكسيامىزعا جولداۋلارىن سۇرايمىز، دەپ حابارلادى «قازاق ادەبيەتى» گازەتىنىڭ سايتى.

سارعايعانىن جاسىرمايدى جاپىراق…

پارادوكس

ءبارى جايلى،

ءبارى تىنىش، جىم-جىلاس،

اي - ادەپتى، كۇن - قىلىقتى،

جىل - جۋاس.

كرەسلو مەن كۇلكى جۇمسارعان سايىن

كەۋدە شىركىن قامال بولدى بۇلجىماس.

قايىرىمسىزدىق؟

جىلى ءسوزى كولگىردىڭ،

جىلان قۇساپ ءيىر-ءيىر جول ءجۇردىڭ.

ميىقتاردا كۇلكى جىلىنعان سايىن

جۇرەك قاتىپ كەتە مە ەكەن سولعۇرلىم؟!

وكپەلى دوس ءبىر جىميماي كەتپەيدى،

سىنشىڭ دا الدان ءبىر يىلمەي وتپەيدى.

جاڭا عانا: كوپكە ءمالىم ەكى قاس

ءبىرىن ءبىرى سۇيە-سۇيە جەپ قويدى.

اشىق ويدى ادەپ تۇتقىن ەتىپتى،

جالعىز ءتىلدى وتىز تىلمەن بەكىتتى.

ءبىر دوس سىرىن جاسىرعاندا ىشىنە،

مىنەزى دە ىشكە ءتۇسىپ كەتىپتى.

تەك باياعى وسەدى گۇل جاسقانا،

اعارعانىن جاسىرمايدى شاش قانا.

سارعايعانىن جاسىرمايدى جاپىراق،

قاتتىلىعىن جاسىرمايدى تاس قانا.

قۇسقا تىلەك

تاعى، تاعى ۇيا سال، قۇس، تاعى دا،

كوپ جۇمىرتقا قۇيا سال، تاعى دا،

كۇنشىلدەردىڭ كومەيىنە ۇيا سال،

وسەكشىنىڭ ءتىلى مەنەن جاعىنا -

دۇنيە شىركىن دەمىن السىن ءبىر تىنا؛

مەن دە ويىمدى شىعارايىن سىرتىما:

ۇيا سالشى پاراقوردىڭ جەڭىنە،

جۇمىرتقالا جاعىمپازدىڭ ۇرتىنا.

باسكەسەردىڭ بالتاسىنا ۇيا سال،

قاس-ۇرىنىڭ قالتاسىنا ۇيا سال،

قاراقشىنىڭ كەمەسىنە ۇيا سال،

زەڭبىرەكتىڭ وڭەشىنە ۇيا سال -

سوندا ءوز ءتۇسىن تابار دەيمىن بۇ تىرلىك،

ءوز تۇسىمەن اعار دەيمىن بۇ تىرلىك.

«ءبارىن-ءبارىن جاقسىلىقپەن جەڭدىم» دەپ

مەنداعى ءبىر جايلانار ەم شۇكىر عىپ.

ساپار

مەن ومىرگە تەمىر تاياق اپ كىردىم

سەرت قىپ ۇستاپ،

سەرىك ساناپ ءارى ىزگى.

ەتىگىمە تەمىر تاقا قاقتىردىم

ەرتەگىنىڭ كەزبەلەرى ءتارىزدى.

تەمىر تاياق - تەبەن ينە بولعانشا

ءجۇرۋ كەرەك جول قانشا!

تەمىر تاقا - قاڭىلتىر بوپ توزعانشا

ىزدەۋ كەرەك، ايتۋ كەرەك ءسوز قانشا!

سول تاقانى جۇقارتقانشا تيىن عىپ

كۇلكىنىڭ دە قۇنى جوق كوك تيىندىق.

التى قاۋىز استىنداعى ءسوز ءدانى،

سەنى ىزدەيمىن، قيىندىق.

تەمىر تاياق قاجالعانشا بىزدەي ءبىر

ىزدەيمىن مەن (كۇدەرىڭدى ءۇز مەيلىڭ)،

سەنى ىزدەيمىن جانۇشىرىپ، جاقسىلىق،

شىندىق، سەنى ىزدەيمىن.

مۇرا

- اۋلىڭ قايدا؟ - دەدى جىگىت.

- الىس تىم.

ەۋروپالىق اشىق ەكەن - تانىستىم.

كوفە، كونياك… بىرەر الىپ تاستادىق،

سودان كەيىن ءسوز اڭدىسا باستادىق.

ءاي، ماقتايدى-اۋ، اركىم ءوزىن ماقتايدى-اق،

ماقتان جەلى شىندىق بۇلتىن جاتتى ايداپ.

جىگىت مەنى اكەلەدى ءسات سايىن

«بايلىق» دەگەن ۇعىمعا قاقپايلاپ.

كەنەت «اكەم» دەپ باستاپ جونەلدى،

اكەسىنەن قالعانىن ايتتى ول ەندى.

اكەسى اقشا قالدىرىپتى؛

ۇقتىردى

«سەنىڭ اكەڭ نە قالدىردى؟» دەگەندى.

قاتتى-اۋ سول ءسات «اقشا» دەگەن ءتاڭىر ءۇن،

و، ءتاڭىرىم، كۇشتى-اق ەكەن ءامىرىڭ!

قايتەدى- اي، بۇل؟

اقشاسىمەن ولشەي مە

وڭگە تۇرماق اكەسىنىڭ قادىرىن؟!

مەنىڭ اكەم نە قالدىردى؟

راسى:

قانە، قانە، ماعان تيگەن مۇراسى؟

مۇرا جايلى ويلاعانىم - سول، كەنەت،

كوز الدىما كولدەر كەلدى دوڭگەلەپ.

سول-اق ەكەن، سوزىمە ەرەك جان كىردى،

مەنىڭ ءسوزىم قوناقتى ەستەن تاڭدىردى:

- مىنا تاۋدى كورەسىڭ بە؟ - دەدىم مەن، -

اكەم سونى مۇرا عىلىپ قالدىردى.

سۇرقاي بەتىڭ قىزاردى ما - قان ءجۇردى؟

مىنە، قۇيدىم مولدىرىنەن - ال ءبىردى!

قوناق بابى تابىلسىن دەپ،

مۇرا عىپ

اكەم وسى داستارحاندى قالدىردى.

بۇلاعى دا بيلەپ اققان بۇرالىپ،

اناۋ، دەدىم، دالا اتالعان ءبىر الىپ.

سونى- داعى كوكجيەگىمەن قوسىپ

اكەم ماعان قالدىرعان- دى مۇرا عىپ.

جانارىندا كۇمان-كۇدىك بار ءالى -

قوناق ماعان سەنىمسىزدەۋ قارادى.

- جەكە مەنشىك مۇندا دا بار ەكەن، - دەپ

ءوپ-وتىرىك كۇلگەن بولدى تەپەڭدەپ.

مەن دە كۇلدىم:

ۇقپادى ول، مۇڭايدى -

ماعان جۇرتتىڭ كەشەلىگى ۇنايدى.

ءمالىم بولدى ەندى سوزدەن قاشقانى،

بالكىم، مەنى ەپتەپ كۇندەي باستادى؟!

بايلىق جايلى،

مۇرا جايلى ايتەۋىر

قايتىپ اۋزىن اشپادى…

داق سان

(بولىنبەيتىن سان)

دوسىڭا اتساڭ - ءبىر وق تا ەكەۋ بولادى،

قايعى بولسە - جۇرەك تە ەكەۋ بولادى،

ءبىر ساۋساعىڭ ءدىر ەتسە - ەكەۋ بولادى.

ارلىلاردا اجال دا ەكەۋ شىعار- اۋ،

كۇپتى كوڭىل، مازاڭ دا ەكەۋ شىعار- اۋ.

ەكى ءسوزدىڭ باسىن قوسىپ بۇرالاۋ

كوكىرەككە قىزۋ قۇيدى ءبىر الاۋ.

ءبىر ەسەپتىڭ ءىزىن قۋىپ سان باردىم،

ەندى سودان ءبىر شىندىقتى اڭعاردىم.

سۇيەم سودان توگىلمەيتىن اڭعاردى،

سۇيەم سودان بولىنبەيتىن سانداردى.

سوڭعى جاڭالىقتار